Gerrie Radlof
Gerrie Radlof is die skuilnaam van die Afrikaanse skrywer Gerrit Lubbe van Zyl[1] (1923–1971). Hy skryf verskeie gewilde Afrikaanse aksieverhaalreekse,[2] hy skryf vir beide volwassenes en die jeug. Van sy reekse sluit in: die Buiter-reeks, die Oloff die Seerower-reeks, en die Ramala-reeks. Hy lewer ook bydraes tot die die S.A. Polisie-reeks en die Swerwerspeurder-reeks. Onder die skuilnaam Dirk Lubbe skryf hy die Profeet-spioenasiereeks.[1] Radlof is ook die skepper van die gewilde held van die fotoboeke, Mark Condor, en die Saboteur-fotoverhaalreeks.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Gerrit Lubbe van Zyl (wat veral onder die skrywersnaam Gerrie Radlof skryf) is op 27 November 1923 op Clanwilliam gebore, waar hy sy laerskoolopleiding voltooi.[3] Sy ouers is mnr. en mev. C.B. van Zyl en hy is die jongste van vyf broers, met sy broers wat later almal in die Staatsdiens werksaam is. Een van sy broers is Willem van Zyl, later adjunk-sekretaris van die Volksraad. Hy voltooi sy hoërskoolloopbaan aan die Hoërskool Jan van Riebeeck in Kaapstad.
Na skool in die Kaap werk hy by die Homes Trust versekeringsmaatskappy as aktuariële klerk en loop buitemuurse klasse aan die Universiteit van Kaapstad. Hy bedank dan om vir twee jaar as tabakboer in Rhodesië te werk. Die boerdery is nie suksesvol nie en hy keer terug na die Kaap en werk weer by Homes Trust, terwyl hy deeltyds begin om avontuurverhale te skryf om meer geld te verdien. Hy begin later voltyds skryf en werk onder andere as vryskutskrywer by Blaar Coetzee se Goeie Hoop Uitgewery. Vanaf 1956 woon hy in Hantam, die huis in Byronstraat in Tamboerskloof wat deur Boerneef gebou is en lank deur hom bewoon is.[4]
In 1956 ontmoet hy vir Leon Rousseau, wat namens Tafelberg-Uitgewers sy boeke redigeer. Saam begin hulle ’n onderneming deur ’n bankrot persagentskap, Afritopics, te koop. Hulle verander die naam en vestig sodoende die vertaalburo en reklame-agentskap, Uniale Persdiens, waar sy vernaamste bydrae die skryf van boeke is. Na ’n ruk koop Leon hom uit en op sy eie konsentreer hy steeds op sy skryfwerk. Dan verhuis hy na Durban waar hy by Hint Hyman en Boet Hyman se uitgewery as vryskut-scenarioskrywer werk en sy eerste treë in die fotoverhaalgenre gee. Hy keer later weer terug na Kaapstad.
Hy is twee kere getroud en het twee seuns en drie dogters. Sy eerste vrou Joan was verantwoordelik vir die tikwerk van sy boeke, maar hulle skei later, waarna hy met Christine trou. Wanneer hy en Christine vervreem raak en skei, raak hy weer versoen met Joan en hulle woon vanaf 1971 in Melkbosstrand. Hulle het drie kinders, Marianne, Kina en Gerrie, terwyl hy by Christine ook ’n dogter en seun het.
Op Maandag 20 September 1971 is hy in ’n motorongeluk naby sy huis by Melkbosstrand in die Kaap oorlede, toe hy laat in die aand in ’n boom vasry.[5]
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Verskeie reekse verskyn uit sy pen. Die Buiter-reeks handel oor die skatryk graaf Jean Moreaux wat in die vroeë dae van die Kaap de Goede Hoop bedags ’n verveelde edelman is maar snags die gemaskerde leier van ’n dapper bende wat by rykes neem en aan armes gee. Die Buiter het ’n onversadigbare sin vir regverdigheid en orals waar onreg geskied, tree hy tot die aksie toe. Burgers wat deur die korrupte regering onregverdiglik aangehou of onbillik behandel word, word bevry en rykes wat hulle rykdom verkry deur bedrog en gekonkel word op hulle beurt van hulle rykdom bevry en die geld onder die armes verdeel. Die regering is uiteraard woedend en doen alles in hulle vermoë om hom vas te trek, maar hy is die held van die gewone mense en die Kaapse vroue droom oor hom.[6]
Die Oloff die Seerower-reeks speel af teen die agtergrond van die agtiende eeuse toestande aan die Kaap en die seeroetes na die Ooste. Handelsvaarders het in hierdie tyd gereeld met skatryk vragte vanaf die Ooste gekom en is dan deur seerowers voorgelê. Oloff van Wagenaar se vader word deur ’n seerower met die naam Ben van Osse doodgeskiet, kort nadat hy vir sy seun in Holland geskryf het om Kaap toe te kom. Oloff het rooi hare en blou oë en lyk net soos Ben van Osse. Die Kaapse regering verdink hom dus van die moord op sy vader, met sy vermeende motief wraak namens sy moeder omdat sy vader haar in Holland verlaat het. So begin Oloff se stryd om as voortvlugtige sy onskuld van die moord op sy vader te bewys en ook om namens sy vader wraak te neem en die oseane skoon te maak van die seerowers. Hy koop twee uithalerskepe, die Seewraak (waarvan hy die kaptein is) en die Jansje Meer, met Henning Roux as kaptein. Met hierdie skepe oorrompel hy talle seerowers. Oloff red vir Rynette du Bois uit die hande van seerowers, maar daar is ook die mooi Anna te Hoogen van die Kaap wat sy hart vinniger laat klop. Só is die tafel gedek vir vele spannende avonture, met die liefdesintrige wat nie agterweë bly nie.[7]
Die Ramala-reeks handel oor die toestande tydens die Oosgrensoorloë in die veertigerjare van die negentiende eeu. Ramala is hier die onverskrokke held wat sy gemeenskap beskerm teen onheil en boosdoeners. Die boere aan die Oosgrens van die Visrivier sukkel om te oorleef met die talle voorvalle van veediefstal en plaasmoorde. Boonop verbied die Britse regering enige boerekommando om oor die grens te gaan om gesteelde vee te herwin. Manie van der Walt is een van die grensboere en saam met hom is die blonde reus Alan D’Angely, die jong Fransman Louis Garde, die grysaard Abraham van Zyl en twee Zoeloes wie se vryheid hy gekoop het, naamlik Karools en Klonker. Die Mabesies stroop dan ’n plaas se vee en vermoor die eienaar en sy vrou. Hulle 15-jarige dogter, Madelien Mynhardt, oorleef die aanval en word aangeneem deur Manie en sy vriende. Manie weet van die Mabesies se geloof in Ramala, die god van Donder. Hy steek die grens onwettig oor en vermom homself as Ramala. In hierdie gedaante oortuig hy die Mabesies om die vee terug te besorg. Hulle doen dit wel, maar Manie word kort daarna gearresteer en gevonnis tot lewenslange ballingskap, met die regering wat beplan om hom per skip die land uit te neem na ’n strafkolonie. Die regering konfiskeer ook al sy besittings. Sy vriende red hom en hulle vlug almal saam na hulle nuwe tuiste in ’n grot in die Winterberge. Hiervandaan hou hulle die stamme se bewegings dop en waarsku en beskerm die grensboere teen gevaar nog voordat dit gebeur. Deurentyd beplan hulle ook om hulle grond en besittings terug te kry sodat hulle weer ’n permanente tuiste kan hê.[8]
Vir die S.A. Polisie-reeks en Swerwerspeurder-reeks lewer hy ook etlike bydraes. Die S.A. Polisie-reeks het die speurkonstabel Kobus Roode as held en Die Swerwerspeurder-reeks se held is die privaat speurder Obed de Swardt. Braam le Roux begin om albei reekse te skryf, maar hy is oorlede voordat hy hierdie reekse kon voltooi. Die reekse se gewildheid noop die uitgewer om vir Gys van Graan, Gerrie Radlof en Meiring Fouché te nader om ekstra boeke in die reekse te skryf.
Onder die naam Dirk Lubbe skryf hy die Profeet-spioenasiereeks, waar Gerrit Fourie (“die Profeet”) in die tyd van die Koue Oorlog ’n geheime agent is wat die Kommuniste goed op hulle neuse laat kyk. Radlof is ook die skepper van die gewilde held van die fotoboeke, Mark Condor, en die Saboteur-fotoverhaalreeks.[5]
Publikasies [wysig | wysig bron]
Werke uit sy pen sluit in:[9]
Gerrie Radlof[wysig | wysig bron]
Nie-reeks boeke[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasies |
|---|---|
| 1953 | Die vyf ruiters |
| 1954 | Nege waens |
| 1961 | Vlugteling uit Frankryk |
Die Buiter-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1953 | Die Buiter |
| 1954 | Lank lewe die Buiter |
| 1955 | Die Buiter en sy bende |
| 1956 | Lokval vir die Buiter |
| 1957 | Die Buiter ry snags |
| 1958 | Die Buiter se geheim |
| 1959 | Boodskap vir die Buiter |
| 1960 | Die Buiter hou wag |
| 1961 | Die Buiter seëvier |
Die Ramala-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1955 | Die oorlogsvure brand
Die spore loop dood |
| 1956 | Sterf teen die kranse
Twee moet sterf Verraad in die nag Die gevaarlike spoor |
| 1957 | Die onheilige verbond
Die versteekte stat Twee perde struikel Vallei van verskrikking Tot teen die berge Die waansinnige offisier Die vlugteling |
| 1958 | Die lafaard
Angskrete in die nag Onheilspellend die nag Die verkenners verdwyn Op die verkenners se spoor Onreg op die Oosgrens |
| 1959 | Voëlvry
Net die pistool Die gyselaars Die opstandelinge Die onwillige laksman |
| 1960 | Die ivoordiewe
Die wraak van Ramala Die laaste stormloop Bondgenoot van die nag Vertraagde vonnis Die lokval |
| 1961 | Die vreemde berg
Die silwer koets |
Die Oloff die seerower-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1957 | Die swaardvegter
Die seewraak Die skuim van die see Kaptein Oloff Die verraaier |
| 1958 | Drie vreemde kapers
Die losprys Valk in die kraaines Die spioen Aasvoëls van die see Die swart seemeeu Die vloot van verwoesting |
| 1959 | Die arm uit die see
Die seerower se buit Die blou robyn Die spookskip van Biskaje Die kus van Barbarye |
| 1960 | Die skedel
Haaie van die Ooste Die verslete mantel Skuilplek van die rowers Die geel draak Slaaf van die vyand |
| 1961 | Kapers op die kim |
Die S.A. Polisie-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1957 | Nag van geen genade
Die band van bloed |
| 1958 | Die bloedhonde blaf
Die slange van Tumara Gees van die toordokter Slagoffer van die tokkelos |
| 1959 | Die skatte van Monomotapa |
Die Swerwerspeurder-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1957 | Vrees vannag
Bloedig die donker Die dodelike driehoek |
| 1958 | Die dood het vlerke
Voltrek die vonnis self Moord in die myn Die geheim in die graf Die dood kruip nader |
| 1959 | Kiem van die dood |
Tamar-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1961 | Tamar van die woud
Tamar en die indringers |
Dirk Lubbe[wysig | wysig bron]
Die Profeet-reeks[wysig | wysig bron]
| Jaar | Naam van publikasie |
|---|---|
| 1954 | Die profeet |
| 1956 | Die saboteurs |
| 1957 | Die tonnel |
| 1960 | Die formule |
| 1961 | Die dubbelspel
Die geskeurde valskerm |
Bronnelys[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
- Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom. Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005
Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]
- Anoniem. Skaam man se boeke het baie se harte ‘gebuit’. Die Transvaler, 23 September 1971
- Pretorius, J.D. Mooi ruikertjie aan Gerrie Radlof. Die Burger, 28 September 1971
Ander verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/gerrie_radlof.html
- ↑ Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Radloff,_Gerrie
- ↑ Radlof, Gerrie. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
- ↑ Rousseau, Leon. Jeugverhaalskrywer Gerrie Radlof het ook in Hantam gewoon. Die Burger, 2 Augustus 1997
- ↑ 5,0 5,1 Skatkis Boeke Gerrie Radlof: http://www.softcoverbooks.co.za/gerrie%20radlof.html
- ↑ Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/die_buiter.html
- ↑ Skatkis Boeke Oloff die seerower: http://www.softcoverbooks.co.za/oloff%20die%20seerower%20pionier.html
- ↑ Skatkis Boeke Ramala: http://www.softcoverbooks.co.za/ramala%20reeks%20pionier.html
- ↑ Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ARadlof%2C+Gerrie.&qt=hot_author