KNSM-eiland

KNSM-eiland Inheemse naam: KNSM-eiland
KNSM-eiland soos gesien vanaf die Ertskade
Geografie
Ligging	Amsterdam
Koördinate	52°23′N 4°56′O
Oppervlakte	14 ha
Administrasie
Nederland
Demografie
Bevolking	2 470

KNSM-eiland is 'n woonbuurt op 'n skiereiland in die Oostelike Hawegebied van Amsterdam. Dit is vernoem na die Koninklijke Nederlandse Stoomboot-Maatschappij (KNSM) wat vroeër daar gevestig was.

Geskiedenis

Daar word aan die einde van die 19de eeu met die aanleg van die skiereiland in die IJ begin. Aanvanklik was die eiland 'n golfbreker vir die Oostelijke Handelskade, net soos die naasliggende Java-eiland. Later word dit met bagger materiaal uit die Noordseekanaal hoër gemaak. Die KNSM word in 1903 op die haweterrein wat so ontstaan gevestig wat op die ou einde die hele Surinamekade en Levantkade omvat. Na die Tweede Wêreldoorlog vier KNSM in 1956 nog hulle 100-jarige bestaan, maar vervolgens tree agteruitgang in, onder meer als gevolg van die dekolonisasie van Nederlands-Indië en omdat skeepsvrag oorgeskakel het na behouering. Aktiwiteite word geleidelik na die Westelik Hawegebied verplaas of gestaak. In 1977 vertrek KNSM finaal van die eiland en in die tagtigerjare neem krakers, kunstenaars en stadsnomade besit van die gebied.

In die negentigerjare word die gebied herontwikkel tot woonbuurt, volgens 'n plan uit 1988 van die argitek Jo Coenen wat ook self 'n gebou ontwerp (Emerald Empire aan die oostelike punt). Anders as op Java-eiland word daar op KNSM-eiand 'n deel van die ou hawegeboue behou. Ook die voormalige bedryfspark van KNSM uit 1956 het behoue gebly. Dit word in 1995 onder leiding van die oorspronklike ontwerpster Mien Ruys gerestoureer en heet nou Mien Ruysplantsoen.

Alle vroeëre haweloodse is gesloop, op Loods 6 na. Hierdie loods, wat in die tagtigerjare deur kunstenaars gekraak is, is nou 'n ateljeegebou.

Andere geboue op die eiland sluit in:

• Emerald Empire ontwerp deur Jo Coenen. Die posisie, op die punt van die eiland, in die hoek van IJ en Amsterdam-Rijnkanaal met uitsig op die Oranjesluizen met die verbinding na die IJsselmeer, verskag uitsig op 'n deurlopende stroom van verkeer oor die water.
• Piraeus is ontwerp deur die Duitse argitekte Kollhoff en Rapp. Dit is om 'n voormalige hawengebou gevleg.
• Barcelona van die Belgiese argitek Bruno Albert, is sirkelvormig rondom 'n Suid-Europeesagtige binneplaas, afgesluit met 'n monumentale yster kunswerk.

KNSM-eiland sluit aan by Java-eiland via die Azartplein (met eindpunt van tramlijn 10).