Karolingers

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Karolingers
Die "Karolingiese kruis"[1]
Die "Karolingiese kruis"[1]
Land Heilige Romeinse Ryk, Frankiese Ryk, Koninkryk van die hele Italië, Hertogdom Beiere, Hertogdom Boheme
Eiendomme Paleis van Aken (setel)
Titels Heilige Romeinse Keiser, Koning van die Franke, Koning van die Lombarde, Koning van Italië, Koning van die Oos-Franke, Koning van Akwitanië, Koning van Boergondië, Hertog van Boheme, Hertog van Beiere, Hertog van Maine, Graaf van Vermandois, Graaf van Valois
Style Keiserlike Majesteit, Majesteit, Genade
Stigting 714
Stigter Karel Martel
Laaste heerser Adelheid van Vermandois
Ontbinding 1124
Afsetting 877 (Karel die Kale se dood)
Etnisiteit Franke/Lombarde
Kadettakke Nie-agnatiese lyne:
  • Robertiense dinastie
  • Huis van Capet
  • Bosonid-dinastie

Die Karolingers was 'n dinastie wat die Frankiese Ryk van die 8ste tot die 10de eeu regeer het. Pepyn die Korte was die eerste Karolingiese Koning van die Frankiese Ryk nadat hy die ryk in 751 by die Merowingers oorgeneem het. Die laaste Karolinger was Lodewyk V van Frankryk (966–87) wat deur Hugo Capet, die eerste heerser van die Huis Capet, opgevolg is. Die naam van die dinastie is afkomstig van Karel die Grote, die beroemdste van die Karolingers,[2][3][4] wie se naam afkomstig is van Karel Martel, die eerste Karolinger met die naam Karel.

Opkoms van die Karolingers[wysig | wysig bron]

Karolingiese stamboom

Die opkoms van die Karolingers kan teruggespoor word na twee adellike families in die oostelike deel van die Frankiese Ryk, Austrasië, die nasate van Pepyn van Laden en Arnulf van Metz. Arnulf en Pepyn het die koning van Neustrië, Chlotharius II, gehelp om Austrasië en Boergondië te verower en in 613 koning van die hele Frankiese Ryk te word. Arnulf is beloon deur die toekenning van die vakante Biskopdom van Metz terwyl Pepyn hofmeier van Austrasië geword het.[5] Teen die laaste eeu van Merovingiese heerskappy het die koning al hoe minder werklike mag gehad en het die rol van die hofmeiers al hoe belangriker geword. In 629 het koning Chlotharius II te sterwe gekom en het Dagobert I koning van die hele Merovingiese ryk geword. In 631 is Dagobert I se seun Sigibert III benoem tot onderkoning van Austrasië. Pepyn het in die tydperk die hofmeier amp verloor aan Adalgisl. Kort na de dood van Dagobert I (19 Januarie 638/639) is Pepyn weereens tot hofmeier benoem. Hy sterf egter nie lank daarna (in 639 of 640) nie.

Met Pepyn van Laden se dood het Otto hofmeier Austrasië geword. Sy seun, Grimoald I, sou eers in sy vader se voetspore volg nadat hy die Koning van Austrasië, Sigebert III, se lewe gered het in 'n mislukte poging om 'n rebellie gelei deur Radulf, Hertog van Thuringen, te onderdruk. Grimoald het beplan om Dagobert II af te set en sy eie familie as troonopvolgers in plek te stel deur Dagobert II na kloosters in Ierland en Engeland te verban. Die seun van Grimoald, Childebert die Aangenome is as die nuwe koning van Austrasië ingehuldigd. In 657 is Grimoald en sy seun egter deur die Neustriese koning Clovis II gevange geneem en veroordeel vir die verbanning van Dagobert II. Grimoald is in ongeveer 657/662 oorlede en die eerste poging om 'n Karolingiese koning daar te stel het misluk.

In 680 het Pepyn van Herstal hofmeier van die koninkryk Austrasië geword en in 687 van Neustrië en Boergondië. Pepyn van Herstal was die seun van die hofmeier Ansegisus en Begga, wat onderskeidelik die dogter van Pepyn van Landen en die seun van Arnulf van Metz was. Pepyn van Herstal is, ná 'n stryd met die wettige erfgename van die Pepinide, opgevolg deur sy buite-egtelike seun, Karel Martel. Karel Martel het in 732 daarin geslaag om 'n Moorse leër tussen Tours en Poitiers te verslaan. Die Moorse leër is in hierdie Slag van Poitiers verslaan wat 'n keerpunt in die stryd teen die More in Frankryk verteenwoordig het.

Met Karel Martel se dood in 741 is die hofmeierskap van die ryk verdeel tussen sy seuns Pepyn die Korte (westelike deel van die ryk) en Karloman (oostelike deel van die ryk). In 747 het Karloman as hofmeier bedank en het Pepyn heerser van die hele Frankiese Ryk geword. Pous Sagarias sou Merowingers die finale nekslag toedien toe hy verklaar het "dat dit wenslik sou wees dat dié wat hoogste outoriteit het as koning benoem sou word". In November 751 het die magnate van die koninkryk Pepyn as koning verkies. Pepyn het hiermee die eerste Karolingiese koning van die Franke geword en die laaste Merovingiese koning Childeric III is afgeset en saam met sy seun Theuderik V in die klooster van Saint-Bertin gevang gehou waar hy enkele jare later gesterf het.

Karolingiese Huis (751–987)[wysig | wysig bron]

Die Karolingers het die Pouslike State laat ontstaan deurdat Pepyn die vroeëre exarchaat van Ravenna (gebied tussen Ravenna en Rome) aan die pous geskenk het.

Karel die Grote het die Karolingers nog meer aansien verskaf deur die uitbreiding van die ryk onder sy bewind en goeie bestuur waarmee hy eenheid in die ryk geskep het.

Na die verdeling van die Frankiese Ryk in die Verdrag van Verdun in 843 het die Karolingers aanvanklik die troon behoud:

  • In die weste, die latere Frankryk, het die dinastie tot in 987 bly regeer toe die Huis Capet, 'n verwante tak van die familie, die troon oorgeneem het.
  • In die middel, Noord-Italië en in Lotaringe het die hooftak van die familie tot in 887 bly regeer.
  • In die ooste, wat later die Heilige Romeinse Ryk geword het, het die Karolingers tot 911 regeer, tot hulle opgevolg is deur die Huis van Sakse.
  • In die hertogdom Neder-Lotaringe het Karel van Neder-Lotaringe (953–992) en Otto II van Neder-Lotaringe (970–1012) tot 1012 as die laaste Karolingers regeer. In teenstelling met sy vader Karel het Otto nie die Franse koningskroon opgeëis nie.
NAAM PERIODE Opmerkings:
Pepyn die Korte 751768
Karloman I 768771
Karel die Grote 768814
Lodewyk die Vrome 814840
Karel die Kale 840877
Lodewyk die Stamelaar 877879
Lodewyk III 879882
Karloman van Frankryk 882884
Karel die Dikke 884887
Odo I 887898 Huis Robertyne
Karel de Eenvoudige 898922
Robert I 922923 Huis Robertyne
Rudolf I 923936 Huis Robertyne
Lodewijk IV 936954
Lotharius 954986
Lodewyk die Luie 986987

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. (de) Rudolf Koch, Christliche Symbole (1932)
  2. Bladsy 50 in La France (1845) d'Édmond Robinet [1]
  3. Bladsy 37 in Histoire du peuple suisse par le texte et par l'image van Paul-Otto Bessire (1940)
  4. Bladsy 65 in Les maisons royales et souveraines d'Europe van Roland Mousnier (1989)
  5. The Carolingians deur Pierre Riché vertaal deur Michael I. Allen, bl. 13–15

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]