Klavierkonsert no. 3 in C-mineur, op. 37 (Beethoven)
| Klavierkonsert in C-mineur | |
|---|---|
| No. 3 | |
| deur Ludwig van Beethoven | |
.png) Titelbladsy van die eerste uitgawe | |
| Jaar | 1800 |
| Styl | Klassieke periode |
| Toewyding | Prins Louis Ferdinand van Pruise (1772–1806) |
| Opgevoer | 5 April 1803: Wene |
| Gepubliseer | 1804 |
| Bewegings |
|
| Partituur |
|
Daar word algemeen aanvaar dat Beethoven se Klavierkonsert no. 3 in C-mineur, op. 37 in 1800 gekomponeer is, alhoewel die komposisiejaar deur sommige kontemporêre musikoloë bevraagteken word. Dit is vir die eerste keer op 5 April 1803 uitgevoer, met die komponis agter die klavier.[1] In dieselfde uitvoering is die Tweede Simfonie en die oratorium Christus op die Olyfberg ook vir die eerste keer uitgevoer.[2] Die komposisie is in 1804 gepubliseer en is aan prins Louis Ferdinand van Pruise opgedra. Die eerste primêre tema herinner aan dié van Mozart se Klavierkonsert no. 24 in C-minuer (KV 491).
Struktuur[wysig | wysig bron]
Die concerto is geskryf vir 2 fluite, 2 hobo's, 2 klarinette in B-mol, 2 fagotte, 2 Franse horings in E-mol, 2 trompette in C, keteltromme, strykers en klavier.
Die konsert bestaan uit drie dele in ooreenstemming met die konvensie in die Klassieke en Romantiese era:
- Allegro con brio
- Largo
- Rondo. Allegro – Presto
I. Allegro con brio[wysig | wysig bron]
.png)
Hierdie beweging maak deurgaans kragtig gebruik van die tema (sowel direk as indirek).
Orkeseksposisie: In die orkestrale eksposisie word die tema deur die strykers ingelei en regdeur die beweging gebruik. Dit word verskeie kere ontwikkel. In die derde gedeelte (tweede tema) lei die klarinet en eerste viole die tweede hooftema in wat aanvanklik in die verwante toonaard, E-mol-majeur is, en dan in die majeur tonika, C-majeur, en uiteindelik terug na C-mineur.
Tweede eksposisie: Die klavier tree in met 'n stygende toonleermotief. Die struktuur van die eksposisie in die klaviersolo is soortgelyk aan dié van die orkeseksposisie.
Ontwikkeling: Die klavier tree in en speel soortgelyke toonlere wat in die begin van die tweede eksposisie gehoor is, hierdie keer in D-majeur eerder as C-mineur. Die musiek is oor die algemeen rustig.
Rekapitulasie: Die orkes herhaal die tema in fortissimo, waarop die blaasinstrumente reageer deur 'n mineurnegendeakkoord te bou soos in die eksposisie. Vir die terugkeer van die tweede tema moduleer Beethoven na die majeur tonika van C-majeur. 'n Donker oorgang na die cadenza vind plaas, wat onmiddellik van C-majeur na C-mineur oorskakel.
Cadenza: Beethoven het een cadenza vir hierdie beweging geskryf, wat soms stormagtig is en op 'n reeks trillers eindig wat tot pianissimo kalmeer. Baie ander komponiste en pianiste, soos Fazıl Say, Wilhelm Kempff, Clara Schumann, Franz Liszt, Bedřich Smetana, Ignaz Moscheles (wie se cadenza verkeerdelik aan Johannes Brahms toegeskryf is) en Charles Alkan het alternatiewe cadenzas geskryf.
Koda: Beethoven ondermyn die verwagting van 'n terugkeer na die tonika aan die einde van die cadenza deur die laaste tril te verleng en uiteindelik op 'n dominante sewende tot ruste te kom. Die klavier speel 'n reeks arpeggio's voordat die musiek na die tuissleutel van C-mineur terugkeer. Dan musiek neem in intensie toe voordat 'n volle tutti plaasvind, gevolg deur die klavier wat eers dalende arpeggio's speel, dan die stygende toonleer van die tweede eksposisie, en uiteindelik 'n besliste einde op C.
II. Largo[wysig | wysig bron]
Die tweede beweging is in die toonsoort E-majeur, in hierdie konteks 'n toonsoort wat relatief ver van die konsert se openingstoonsoort van C-mineur is. As die beweging die tradisionele vorm gevolg het, sou die aangewese toonsoort óf E-mol-majeur (die verwante toonaard), óf A-mol-majeur (die majeur submediant of subdominant-parallel) óf C-majeur (die majeur tonika of parallelle toonsoort) wees. Die beweging open met die klavier en die opening is gemerk met gedetailleerde pedaalgebruiksinstruksies.
III. Rondo: Allegro – Presto[wysig | wysig bron]
Die finale is in sonate-rondovorm . Die beweging begin in C-mineur met 'n woelige tema wat slegs deur die klavier gespeel word. Die beweging eindig met 'n C-majeur coda wat presto gemerk is.
Eerste uitvoering[wysig | wysig bron]
Die partituur was onvolledig by die eerste optrede daarvan. Beethoven se vriend, Ignaz von Seyfried, het daardie aand die bladmusiek vir Beethoven omgeblaai en later geskryf:[2]
Ek het bykans niks anders as leë bladsye gesien nie; hoogstens op die een of die ander bladsy is 'n paar Egiptiese hiërogliewe neergekrabbel wat vir my heeltemal onverstaanbaar was om as leidrade vir hom te dien; want hy het byna die hele soloparty uit sy kop gespeel, omdat hy, soos so dikwels die geval was, nie tyd gehad het om dit alles op papier neer te pen nie.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Platinga, L. 1989. When did Beethoven compose his third piano concerto?. In The Journal of Musicology 7(3): 275–307. DOI: https://doi.org/10.2307/763602.
- ↑ 2,0 2,1 Steinberg, M. 1998. The concerto: A listener's guide. Oxford: Oxford University Press, bl. 59–63. Verwysingfout: Invalid
<ref>tag; name "Steinberg" defined multiple times with different content
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Piano Concerto No. 3: Partituur op die International Music Score Library Project
- Sheetmusic, Musopen
- Aperçu of Apotheosis, programnotas oor die derde klavierkonsert deur Ron Drummond
- "Cadenza to Piano Concerto Nr. 3, Op. 37 (by Beethoven?) Gardi Anhang 2", ontdek in die Melk-abdy in 1989.
Normdata  |
|
|---|