Gaan na inhoud

Kubaans-Amerikaanse betrekkinge

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die Kubaanse ambassade in Washington DC.

Kuba en die Verenigde State van Amerika herstel op 20 Julie 2015 diplomatieke betrekkinge, wat gedurende die Koue Oorlog in 1961 verbreek is. Die Amerikaanse diplomatieke verteenwoordiging in Kuba word deur die ambassade in Havana behartig, en daar is 'n soortgelyke Kubaanse ambassade in Washington, D.C.. Die Verenigde State van Amerika, het egter aangegaan om sy handels-, ekonomiese-, en finansiële verbod op Kuba te handhaaf. Dit maak dit onwettig vir Amerikaanse sakeondernemings om sake met Kuba te bedryf. Hoewel die Amerikaanse president, Barack Obama, 'n voorstaander is vir die opheffing van die embargo, bepaal die Amerikaanse reg dat dit net met die goedkeuring van die Kongres kan geskied. Op 22 Maart 2016 lui Obama 'n nuwe era in internasionale betrekkinge in toe hy die eerste Amerikaanse president, sedert 1959, geword het om Kuba te besoek. "Ek het hierheen gekom om die laaste oorblyfsels van die Koue Oorlog in die Amerikas te kom begrawe," was sy boodskap in Havana.

Namate die Spaanse Ryk in die 1820's sy houvas op sy gebiede in die Amerikas verloor het, het daar uiteindelik net twee lande, Kuba en Puerto Rico, onder sy beheer oorgebly. Dit het ook in 1898 met die Spaans-Amerikaanse Oorlog tot 'n einde gekom, met Kuba wat 'n protektoraat van Amerika geword het. Dit het Amerika die geleentheid gebied om ekonomiese en politieke oorheersing oor Kuba te kry. Hoewel Kuba in 1902 onafhanklikheid gekry het, het die Amerikaanse houvas voortgeduur.

Die Kubaanse Revolusie van 1959 het die bilaterale betrekkinge tussen die twee lande begin versuur. In 1961 verbreek Amerika diplomatieke bande en begin met koverte operasies om die Kommunistiese regime omver te werp.[1] Amerika stel verdere strafmaatreëls in nadat Kuba Amerikaanse eiendom in die land nasionaliseer. Intussen begin verskeie organisasies, wat die VN se Algemene Vergadering insluit, met 'n beroep vir opskorting van Amerika se uitgerekte ekonomiese-, handels-, en finansiële embargo teen Kuba.[2]

Op 7 Desember 2014 kondig pres. Barack Obama en pres. Raúl Castro die begin aan van 'n proses om die betrekkinge tussen die twee lande te normaliseer. Die media het dit die "Kubaanse Ontdooiing" gedoop. Die deurbraak het gekom na maandelange geheime samesprekings in Kanada en in die Vatikaanstad[3] met die hulp en ondersteuning van Pous Franciskus. Sommige van die Amerikaanse reisbeperkings is opgehef, minder beperkings op geldoorplasings, en die Amerikaanse banke kry toegang tot die Kubaanse finansiële instellings.[4] Die ambassades, wat in 1961 met Kuba se noue bande met die Sowjetunie opgeskort is, is weer in Washingtion DC en in Havana geopen.[5][6][7]

Teen 1877 het Amerika reeds 83% van alle Kubaanse uitvoerprodukte gekoop.[8] Dit was in dié tyd dat die Engelse reisiger, Anthony Trollope opgemerk het dat "indien die land se handel in buitelanders se hande val, sal Havana binnekort so Amerikaans soos New Orleans wees".[9] Noord-Amerikaners het hulle ook al hoe meer op die eiland gevestig, en die noordelike strande het 'n meer Amerikaanse karakter as die van die ou Spaanse setlaars gehad. Bowenal het dié betrokkenheid die Kubaanse ekonomie by die Amerikaanse stelsel geïntegreer en sodoende Kuba se bande met Spanje verswak.

Teen 1926 het Amerikaners 60% van die Kubaanse suikerindustrie besit en 95% van die Kubaanse opbrengste uit suikerrietplantasies is na Amerika uitgevoer.[10][11][12]

Generaal Fulgencio Batista se opgang in die 1930's en sy twee termyne as Kubaanse president (1940–44 en 1952–59) was 'n era van noue samewerking tussen die regering van Kuba en Amerika. Batista se tweede termyn was met 'n staatsgreep in Florida beplan en Amerika se president Harry S. Truman was vinnig om Batista se terugkeer met militêre en ekonomiese hulp te verwelkom.[11] Die Batista-era was gekenmerk deur die totale oorheersing van Amerika oor die Kubaanse ekonomie. Korrupsie het floreer en Kuba het later 'n veilige hawe vir Amerika se georganiseerde misdaadbase geword.

Namate die gewapende konflik tussen die rebelle onder leiding van Fidel Castro en die Batista-regering ontwikkel het, is daar druk deur die aangewese nuwe president, Manuel Urrutia Lleó, op Amerika geplaas om sy wapenverkope aan Batista te staak. In Maart 1958 neem Washington die kritieke besluit om Batista se wapenvoorsiening op te skort. Dit het die stryd onomkeerbaar ten gunste van die rebelle gedraai. Ambassadeur Earl T Smith het hewig beswaar uit Havana gemaak en William Wieland, 'n adviseur van die Amerikaanse departement van buitelandse sake het dievolgende te sê gehad: "Ek weet Batista word deur baie as 'n 'son of a bitch' beskou... maar die Amerikaanse belange kom eerste... hy was minstens ons eie 'son of a bitch' gewees."[13]

Betrekkinge na die revolusie

[wysig | wysig bron]

Die Amerikaanse president Dwight D. Eisenhower bied amptelike erkenning aan Kuba na die 1959 Kubaanse Revolusie wat vir Batista onttroon, maar die betrekkinge tussen die twee lande het vinnig agteruitgegaan. Die Amerikaanse regering was besorgd oor die landbouhervormings en die nasionalisering van nywerhede wat aan Amerkaanse burgers behoort het. Tussen 15 en 26 April 1959 besoek Fidel Castro en 'n afvaardiging  verteenwoordigers Amerika as gaste van die Persklub. Baie het die besoek as 'n "sjarme-offensief" van Castro en sy pas gestigte regering beskou, en sy besoek het onder meer 'n kranslegging by die Lincoln gedenkteken ingesluit. Na 'n vergadering tussen Castro en adjunk-president Richard Nixon, waar Castro sy hervormingsplanne vir Kuba verduidelik het,[14] het die Amerikaanse regering stelselmatig begin om beperkinge teen die eiland te implementeer. Op 4 September 1959 ontmoet ambassadeur Bonsal die Kubaanse premier Fidel Castro om sy "ernstige kommer oor die hantering van Amerikaners se privaateiendom" uit te spreek.[15]

Namate staatsinmenging en die oorname van sakeondernemings in privaatbesit oorgeneem word, het die handelsbeperkinge teen Kuba toegeneem. Amerika het opgehou om Kubaanse suiker te koop en geweier om sy voormalige handelsvennoot van broodnodige olie te voorsien. Dit het 'n verpeltterende uitwerking op die eilland se ekonomie gehad en Kuba het hom na sy nuutgevonde handelsvennoot, die Sowjetunie, gewend vir petroleum. Die spanning is verhoog toe die vragskip La Coubre in die hawe van Havana ontplof en 75 mense sterf. Fidel Castro beskuldig Amerika vir die voorval, maar gee tog toe dat daar geen bewyse vir die beskuldigings is nie.[16] Dieselfde maand gee president Eisenhower stilweg vir die Central Intelligence Agency (CIA) toestemming om Kubaanse vlugtelinge toe te rus en op te lei as 'n gevegsmag om Castro se bewind omver te werp.[17]

In 1961 slaag Kuba daarin om 'n gewapende inval deur sowat 1500 Kubaanse vlugtelinge, wat deur die CIA opgelei is, by die Bay of Pigs, af te weer.[18] Amerika begin hierna om nuwe planne te formuleer om die Kubaanse regering te destabiliseer. Die kollektiewe naam vir al hierdie bedrywighede was die "Kubaanse Projek", maar het ook as "Operasie Mongoose" bekend gestaan. Dit was 'n gekoördineerde program van politieke, sielkundige en militêre sabotasie, waarby intelligensie-operasies sowel as sluipmoordaanslae op politieke sleutelfigure deel van die projek was.

'n Verslag van 'n Amerikaanse senaatskomitee oor intelligensie-aangeleenthede het later bevestig dat daar tussen 1960 en 1965 agt pogings was om Castro te vermoor.

Na die Koue Oorlog

[wysig | wysig bron]

Met die ontbinding van die Sowjetunie in die laat 1980's en vroeë 1990's het die Koue Oorlog tot 'n einde gekom en vir Kuba sonder sy internasionale borge gelaat. Die jare hierna was vir Kuba ekonomies baie swaar. Amerika het vir 'n gedeelte van hierdie tyd private humanitêre hulp aan die land toegelaat. Die Amerikaanse embargo is egter in Oktober 1992 heringestel.

In Januarie 1999 verslap president Bill Clinton die reisbeperkings na Kuba in 'n poging om kulturele uitruiling tussen die twee lande aan te moedig.[19][20]

Met Fidel Castro se aankondiging in 2008 dat hy gaan uittree, was die adjunk-minister van buitelandse sake, John Negroponte, vinnig om te sê Amerika is nie van plan om die embargo op te hef nie.[21]

Kontemporêre betrekkinge

[wysig | wysig bron]

Die betrekkinge tussen Amerika en Kuba het vaag gebly, maar sedert Castro se uittrede as amptelike leier van Kuba en met Barack Obama wat president geword het, het die betrekkinge verbeter.[22]

Die Capitolio Nacional in Havana, is in 1929 gebou en is blykbaar geskoei op die Capitol in Washington DC.

In April 2009 begin Obama, wat byna die helfte van die Kubaans-Amerikaanse stemme in die 2008 presidensiële verkiesing gekry het,[23] om 'n minder streng beleid teenoor Kuba te implementeer. Hy verklaar ook dat hy oop is vir dialoog met Kuba, maar sal net die embargo lig as Kuba politieke veranderinge teweegbring. Tydens die Vyfde Spitsberaad van die Amerikas in 2009, sê Obama daar is 'n nuwe begin vir Kuba.[24]

Die nuwe Kubaanse president, Raúl Castro, het in 'n mate positief gereageer en op 27 Julie 2012 aangedui dat die Kubaanse regering bereid is om met Amerika "oor enigiets" samesprekings te voer.[25] Op 10 Desember 2013 met die staatsgedenkdiens van Nelson Mandela in Suid-Afrika, het Barack Obama en Raúl Castro hande geskud,[26] met Castro wat in Engels gesê het: "Mnr President, ek is Castro." [27]

Hoëvlakdiplomate van Amerika en Kuba beraadslaag in Januarie 2015 in Havana. Die samesprekings het nie juis enige beduidende deurbrake opgelewer nie, maar albei kante het dit as "produktief" beskryf. 'n Kubaanse amptenaar van buitelandse sake, Josefina Vidal, het gesê verdere samesprekings sal geskeduleer word.[28]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Introduction Geargiveer 11 Mei 2015 op Wayback Machine Council on Foreign Relations.
  2. ↑ "General Assembly Demands End to Cuba Blockade for Twenty-Second Year As Speakers Voice Concern over Impact on Third Countries" (in Engels). United Nations General Assembly, Department of Public Information, News and Media Division, New York. 29 Oktober 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Augustus 2014. Besoek op 1 Julie 2014.
  3. ↑ "The Pope's Diplomatic Miracle: Ending the U.S.-Cuba Cold War" (in Engels). The Daily Beast. 17 Desember 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2017. Besoek op 18 Desember 2014.
  4. ↑ "First take: Key points from the President's announcement on Cuba Sanctions" (PDF). PwC Financial Services Regulatory Practice, Desember 2014.
  5. ↑ "Cuba's Half Century of Isolation to End" (in Engels). Bloombergh.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Januarie 2015. Besoek op 21 Desember 2014.
  6. ↑ Baker, Peter (18 Desember 2014). "Obama Announces U.S. and Cuba Will Resume Relations" (in Engels). New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 18 Desember 2014.
  7. ↑ Whitefield, Mimi (20 Julie 2015). "United States and Cuba reestablish diplomatic relations". The Miami Herald. Besoek op 19 Julie 2015.
  8. ↑ Bakewell, Peter.
  9. ↑ Perez, Jr, Louis A (6 Maart 2001). "On Becoming Cuban". HarperCollins. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Desember 2005.
  10. ↑ Hugh Thomas.
  11. ↑ 11,0 11,1 Cuba and the United States : A chronological History Jane Franklin.
  12. ↑ "History of Cuba: 1929 thru 1955" (in Engels). Historyofcuba.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 November 2019. Besoek op 21 Desember 2014.
  13. ↑ Hugh Thomas.
  14. ↑ "BBC News – Timeline: US-Cuba relations". BBC News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2009. Besoek op 21 Desember 2014.
  15. ↑ "Bay of Pigs Chronology" (in Engels). Gwu.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2015. Besoek op 21 Desember 2014.
  16. ↑ Fursenko and Naftali, The Cuban Missile Crisis. p40-47
  17. ↑ John Pike. "Cuba" (in Engels). Globalsecurity.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 21 Desember 2014.
  18. ↑ "BBC NEWS – Americas – Castro marks Bay of Pigs victory" (in Engels). News.bbc.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2006. Besoek op 21 Desember 2014.
  19. ↑ David Ginsburg (2 Mei 1999). "Angelos 'Dominant' Force Behind Cuba-Orioles Series". Los Angeles Times. Associated Press. Besoek op 15 Maart 2013.
  20. ↑ Murray Chass (7 Maart 1999). "BASEBALL; Deal Is Finally Worked Out For Orioles-Cuba Exhibition". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 15 Maart 2013.
  21. ↑ "Castro's resignation won't change U.S. policy, official says" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019.
  22. ↑ Jonathan C. Poling, Akin Gump, http://www.akingump.com/en/news-insights/obama-administration-loosens-restrictions-on-cuba-travel-and.html
  23. ↑ "Pew research".
  24. ↑ "Obama offers Cuba 'new beginning'" (in Engels). BBC News. 18 April 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 16 Junie 2011.
  25. ↑ "Raul Castro: Cuba willing to sit down with US". Associated Press via Yahoo News (in Engels). 27 Julie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 26 Oktober 2012.
  26. ↑ Fletcher, Pascal (10 Desember 2013). "Obama shakes hand of Cuba's Raul Castro at Mandela memorial". Reuters (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 September 2015.
  27. ↑ Carol E. Lee and Jared A. Favole (10 Desember 2013). "Obama-Castro Handshake Shows Thaw in Relations With Cuba". WSJ (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Februarie 2014. Besoek op 21 Desember 2014.
  28. ↑ "U.S., Cuba find 'profound differences' in first round of talks". The Washington Post. 22 Januarie 2015. Besoek op 22 Januarie 2015.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kubaans-Amerikaanse_betrekkinge&oldid=2495082"