Meyer de Villiers
Meyer de Villiers (1913–1995) was 'n professor in Afrikaanse Taalwetenskap aan die Universiteit van Stellenbosch en skrywer van taalkundige boeke en ’n drama.
Lewe en werk
[wysig | wysig bron]Meyer de Villiers is op 15 Januarie 1913 op Ficksburg in die Vrystaat gebore as seun van David Johannes de Villiers en Maude Evelyn de la Harpe. Sy eerste skoolopleiding kry hy op sy geboortedorp. Vanaf 1928 tot 1930 is hy saam met sy ambassadeur-vader in Europa. Hier gaan hy eers vir 'n jaar in Italië en daarna vir twee jaar in Den Haag in Nederland skool. By sy terugkeer in 1930 na Suid-Afrika lê hy binne ses maande die matrikulasie-eksamen aan die Grey-kollege in Bloemfontein af. Hy studeer vanaf 1931 verder aan die Universiteit van Kaapstad en behaal die B.A.-graad en in 1934 die M.A.-graad in Afrikaans en Nederlands met 'n verhandeling oor Sintaktiese verskuiwings in Afrikaans. Hierna vertrek hy vir verdere studie na Nederland, waar hy eers ses maande lank aan die Universiteit van Amsterdam en dan twee jaar lank aan die Rijksuniversiteit Utrecht studeer, waar hy die doktorale eksamen in die Nederlandse taal en letterkunde aflê. Vir drie maande woon hy lesings in kunsgeskiedenis in Berlyn by en keer dan terug na Suid-Afrika. In 1938 neem hy vir ses maande waar as lektor aan die Universiteitskollege van die Oranje-Vrystaat, waarna hy verskeie onderwysposte beklee. Daarna kry hy ’n aanstelling as lektor aan die Universiteit van Kaapstad en vanaf 1947 is hy senior lektor. Aan hierdie universiteit verwerf hy in 1942 sy D.Litt.-graad met ’n proefskrif oor ’n Bydrae tot die sintaksis van die werkwoord in Afrikaans. Vanaf 1953 tot met sy aftrede in 1978 is hy professor in Afrikaanse taalwetenskap in die Departement Afrikaanse en Nederlands aan die Universiteit Stellenbosch. In 1971 bring hy vier maande in België deur om Vlaamse spelprobleme te bestudeer.
Hy dien in die Taalkommissie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en is ook erelid van die Suid-Afrikaanse Linguistiese Vereniging, lid van die Internasionale Vereniging van Nederlandse Linguistiek en lid van die Maatschappij der Nederlandsche Lettere in Leiden, terwyl hy ook raadslid is van die Michaelis-versamelingmuseum in Kaapstad. Hy is getroud met Susanna Margaretha Zondagh (Suna) Dreyer (wat 'n bundel kinderverse publiseer) en hulle het 'n seun en vier dogters. In 1986 word daar vir sy lewe gevrees toe hy drie weke lank in 'n koma is en daarna langdurig siek is met bloeding op die brein nadat hy 'n aorta-operasie ondergaan het. Hy is op 15 Februarie 1995 op Stellenbosch oorlede ná 'n beroerte-aanval.
Skryfwerk
[wysig | wysig bron]In 1940 skryf hy die drama Eer, wat die Hugenote in Frankryk in die jaar 1685 as tema het. As vertaler lewer hy ook ’n bydrae. Hy vertaal Molière se L’ecole des femmes as Vroueskool en dit word in 1949 onder regie van M.I. Murray deur die Kaapstadse Afrikaanse Toneelgeselskap opgevoer. Ander vertalings is Roger Barrett se boek Depressiwiteit: hoe om dit te oorwin en Ed en Gaye Wheat se Seks en die Christelike huwelik. Saam met sy vrou vertaal hy Fabels en legendes uit die Italiaans van Bruno Nardini. Hy lewer boekresensies in Die Huisgenoot asook ’n bydrae in die belangrike reeks artikels wat vanaf Oktober tot November 1952 oor die stilstand in die Afrikaanse prosa in Die Huisgenoot gepubliseer word.
Sy vernaamste bydrae is op taalkundige gebied. Hy gee verskeie taalkundige publikasies uit en skryf ook die Moderne Afrikaans teksboeke vir gebruik op hoërskool. Van sy bekendste taalkundige werke is Woordsoorte, werkwoorde en tye, Werkwoordsvorme in Afrikaans in die verlede tyd, Afrikaanse klankleer: Inleiding tot die fonetiek en die fonologie, Nederlands en Afrikaans,[1] Die grammatika van tyd en modaliteit en[2] Die semantiek van Afrikaans.[3] Verskeie boeke is gerig op mense wat Afrikaans as tweede taal gebruik, insluitende Afrikaans simplified for English-speaking students en Afrikaans conversation manual. Verder is hy betrokke by die samestelling van verskeie woordeboeke, waaronder Nasionale woordeboek, Idiomewoordeboek, Verklarende biologiewoordeboek en Kernwoordeboek en behartig hy ’n gereelde taalrubriek vir Rapport.
In 1976 ontvang hy die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se C.J. Langenhovenprys vir Taalwetenskap. By sy aftrede in 1978 word die huldigingsbundel Uit vier windstreke aan hom opgedra en die boek Afrikaanse Fonologie deur Combrink en de Stadler word in 1987 aan hom opgedra.
Publikasies
[wysig | wysig bron]| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| Fiksie | |
| 1940 | Eer |
| Nie-fiksie | |
| 1948 | Woordsoorte, werkwoorde en tye |
| 1950 | Afrikaans simplified for English-speaking students (saam met W.J.C. du Plessis) |
| 1951 | Werkwoordsvorme in Afrikaans in die verlede tyd |
| 1956 | Nederlands vir Suid-Afrika |
| Ontlening: Die invloed van Engels; Naamgewing en woordvorming; Taalopstelle | |
| 1958 | Afrikaanse klankleer: Inleiding tot die fonetiek en die fonologie |
| Moderne Afrikaanse taalstudie volgens die leerplanne van die junior
sekondêre kursus: Afrikaans as eerste taal: Standerds VI, VII en VIII (saam met Anna M. Uys) | |
| 1959 | Norme en afwykinge in die taal (met J. Kaldenberg en Hester Heese) |
| 1960 | Nederlands en Afrikaans |
| 1968 | Die grammatika van tyd en modaliteit |
| 1969 | Afrikaanse klankleer: Fonetiek, fonologie en woordbou |
| 1971 | Moderne Afrikaans vir standerd ses (saam met Anna M. Uys) |
| Moderne Afrikaans vir standerd 7 en 8 (saam met Anna M. Uys) | |
| 1975 | Die semantiek van Afrikaans |
| 1983 | Afrikaans conversation manual
Afrikaanse grammatika vir volwassenes |
| Samesteller en redakteur | |
| 1967 | Kernwoordeboek van Afrikaans (saam met L.C. Eksteen en J. Smuts) |
| 1971 | Nasionale woordeboek: Afrikaanse woordverklaring (saam met L.C. Eksteen en J. Smuts) |
| 1983 | Verklarende biologie-woordeboek (saam met M. Webb en J.J. du P. du Toit) |
| 1988 | Idiomewoordeboek (saam met R.H. Gouws) |
| Vertalings | |
| 1981 | Fabels en legendes – Bruno Nardini (saam met Suna de Villiers) |
| 1983 | Depressiwiteit: Hoe om dit te oorwin – Roger Barrett |
| Seks en die Christelike huwelik – Ed en Gaye Whe |
Bronnelys
[wysig | wysig bron]Boeke
[wysig | wysig bron]- Antonissen, Rob “Verkenning en kritiek” H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979
- Botha, Danie “Voetligte en applous!” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2006
- Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
- Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
- HAUM “Stellenbosse Galery” HAUM-Uitgewers Kaapstad en Pretoria 1974
- Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
- Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en
- Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
- Nienaber, P.J. “Hier is ons skrywers!” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949
- Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1968
Tydskrifte en koerante
[wysig | wysig bron]- Burgers, M.P. Olivier “Die Afrikaanse drama 1940-1941” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring” Johannesburg 1941
- Perold, Sakkie “Oë vonkel weer ná poorte van dood” “Rapport” 23 November 1986
Internet
[wysig | wysig bron]- Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=De_Villiers,_Meyer
- Geni: http://www.geni.com/people/Meyer-de-Villiers/6000000022851901069
- Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/devilliersme.html
- Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ADe+Villiers%2C+Meyer.&qt=hot_author
Resensies
[wysig | wysig bron]- ↑ Ponelis, F.A. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 23 no. 4, Desember 1983
- ↑ Pienaar, Lydia “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 17 no. 3, September 1977
- ↑ Van Schalkwyk, C. “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 15 no. 2, Mei 1977