Nostoc
| Nostoc | |
|---|---|
| |
| Nostoc communis | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Bakterieë |
| Filum: | Cyanobacteria |
| Klas: | Cyanophyceae |
| Orde: | Nostocales |
| Familie: | Nostocaceae |
| Genus: | Nostoc Vaucher, 1888, Ex Bornet and Flahaul |
Nostoc is 'n genus van fotosintetiese stikstofbindende sianobakterieë wat algemeen voorkom in verskeie omgewings, waar dit teenwoordig is in kolonies wat uit filamente in 'n gelatienagtige skede bestaan. [1] Die genus is algemeen in beide terrestriële en akwatiese omgewings. Nostoc spp. kom ook voor in simbiotiese assosiasies met lewermosse, varings en die angiosperm Gunnera.[2]
Die mees algemene spesies is Nostoc rivulare, N. caneum, N. entophytum, N. commune, N. flagelliforme en N. punctiforme.[1] Selle van Nostoc spp. is bolvormig, vatvormig of ovaalvormige onvertakte filamente. Die filamente (trigome) kan beide heterosiste (dikwandige, gespesialiseerde stikstofbindende selle) en akinetes (dikwandige selle wat as 'n rustende sel funksioneer) bevat. Nostoc spp. ontwikkel kolonies met 'n reeks kenmerkende vorms, groottes, reuke, teksture en kleure. Indien voldoende water beskikbaar is, kan hierdie kolonies redelik groot word. Kolonies van Nostoc pruniforme so groot as 25 cm in deursnee is byvoorbeeld reeds gerapporteer.[2]
Kenmerke[wysig | wysig bron]
Daar moet onderskeid tussen 'n mikroskopiese vorm en 'n makroskopiese vorm gemaak word. Die makroskopiese voorkoms word moontlik gemaak deur die vorming van 'n kolloïdale stof wat die kolonies van Nostoc-selle bymekaarhou. Hierdie selle vorm varswaterkolonies wat uit lineêre reekse selle bestaan wat reekse vorm soos 'n halssnoer. Hierdie voorkoms is baie soortgelyk aan Spirulina, maar dit is minder of glad nie spiraalvormig nie. [1]
Nostoc commune kan sfere ("pêrels") vorm van tien millimeter tot 3 cm in deursnee, of skyfvormige en afgeplatte korste. In hierdie kolonies is die Nostoc-trigome ingebed in 'n dik laag eksopolisakkaried wat ook proteïene bevat en wat dien om die selle teen die eksterne omgewing te beskerm. Kolonies is gepigmenteer en kan 'n reeks kleure hê van donkergroen tot swart, geelgroen tot rooibruin. Die pigmente speel 'n rol in die beskerming van die selle teen UV-straling [2]
Nostoc kan in rysvelde gevind word, waar dit aan atmosferiese stikstofbinding bydraag.[1] Baie spesies van Nostoc kan uitdroging vir baie lang periodes (jare) oorleef. Hierdie kenmerk is grootliks verantwoordelik vir die sukses van hierdie genus in baie landhabitatte. Soos die Nostoc-kolonie droog word, word fisiologiese funksies geleidelik gestaak. Met herbenatting herstel hulle vinnig.[2]
Voortplanting[wysig | wysig bron]
Nostoc reproduseer op verskeie maniere: [2]
- enkelselle van Nostoc commune wat uit filamente gefragmenteer is, kan nuwe kolonies vorm;
- akinete kan versprei en ontkiem;
- hormogonia (kort vrye filamente) versprei en vorm nuwe kolonies;
- groot kolonies kan klein aangehegte kolonies groei wat afbreek en afsonderlike kolonies word.
Seksuele voortplanting is in Nostoc nie gerapporteer nie, en ongeslagtelike voortplanting vind plaas deur spoorvorming.[1]
Gebruike[wysig | wysig bron]
Nostoc spp. kan gebruik word in grondrehabilitasie en as natuurlike stikstofbemestingstowwe in ryslande. Daar is opgemerk dat Nostoc muscorum polihidroksibutiraat produseer. Hierdie stof kan as 'n voorloper vir natuurlike plastiek beskou word.
Nostoc flagelliforme, N. muscorum en N. sphaeroides word in China al honderde jare as 'n lekkerny beskou. Die alge word ook in ander Asiatiese lande en Suid-Amerika gebruik. Tot nou toe is die alge uit die natuur versamel. Toenemende vraag het egter gelei tot 'n aansienlike afname in die natuur. N. sphaeroides word in rysvelde in die provinsie Hefeng, China, geoes, maar dit het ook afgeneem as gevolg van die gebruik van plaagdoders en kunsmis. [2]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Marcello Nicoletti (2022). Chapter 10 - The nutraceutical potential of cyanobacteria; In: The Pharmacological Potential of Cyanobacteria. Academic Press. pp. 287–330. doi:10.1016/B978-0-12-821491-6.00010-7. ISBN 9780128214916.
{{cite book}}: Onbekende parameter|editors=geïgnoreer (hulp)AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link) - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Michael A. Borowitzka (2018). Chapter 3 - Biology of Microalgae; In: Microalgae in Health and Disease Prevention. Academic Press. pp. 23–72. doi:10.1016/B978-0-12-811405-6.00003-7. ISBN 9780128114056.
{{cite book}}: Onbekende parameter|editors=geïgnoreer (hulp)AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)