Gaan na inhoud

Provinsie Soria

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Soria
Vlag Wapen
Land Vlag van Spanje Spanje
Outonome Gemeenskap Kastilië en León
Hoofstad Soria
Oppervlak
 – Totaal
 – % van Spanje
Gelys 23ste
 10 303 km²
 2,04%
Bevolking
 – Totaal (2018)
 – % van Spanje
 – Bevolkingsdigtheid
Gelys 50ste
 89 752
0,2%
 8,7/km²
dipsoria.es

Soria is 'n Sentraal-Spaanse provinsie in die ooste van die outonome gewes Kastilië en León (Spaans: Castilla y León) met 'n oppervlakte van 10 303 vierkante kilometer en 'n bevolking van 89 752 van wie sowat 41 persent in die gelyknamige hoofstad saamgetrek is. Soria grens aan die provinsies La Rioja, Zaragoza, Guadalajara, Segovia en Burgos.

Die Laguna Negra de Urbión

Soria is die mees yl bevolkte provinsie van Spanje met 'n bevolkingsdigtheid van slegs 9,1 inwoners per vierkante kilometer – een van die laagstes in die Europese Unie. Die provinsie behels meer as 500 nedersettings wat oor 183 munisipaliteite versprei is. Sowat die helfte hiervan het minder as eenhonderd bewoners. Slegs dertien munisipaliteite het 'n bevolking van meer as 1 000 mense, en net in Almazán, El Burgo de Osma-Ciudad de Osma en die hoofstad Soria oorskry die inwonertal die 5 000-kerf.

Soria bestaan uit twee groot landskappe: Die Tierra de Ágreda met die hoofstad Ágreda in die ooste, 'n gebied wat deur landbou- (vrugte) en bosgebiede oorheers word, en die Meseta Soriana, 'n streek waar graan en groente langs die oewers van die Duero-rivier verbou word.

Die noorde van Soria langs die grens met La Rioja is 'n arm en barre landstreek, wat egter met gefossiliseerde voetspore pronk, terwyl die Zona de Pinares die Picos de Urbión behels. Hierdie bergreeks is die bron van die Duero-rivier, en hier is ook die mitiese Laguna Negra de Urbión geleë – 'n meer wat die digter Antonio Machado tot sy gedig La tierra de Alvar González geïnspireer het.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Vroeë geskiedenis

[wysig | wysig bron]
'n Gerekonstruuerde Keltiberiese huis in Numantia
Gormaz

Rotstekeninge in die kalk- en sandsteengrotte van die gebied getuig van die eerste menslike beskawings wat hier sowat 5 000 jaar gelede ontstaan het, terwyl die gefossiliseerde dinosourus-voetspore, wat op talle argeologiese plekke besigtig kan word, selfs uit die tydperk van 140 miljoen jaar gelede dateer. Die sogenaamde "Roete van die Dinosourusse" loop langs die beduidenste vindplekke.

Die Keltiberiese beskawing

[wysig | wysig bron]

Die Keltiberiese bewoners het omstreeks 300 v.C. versterkte dorpe op heuwels bo-oor die vlaktes van Soria opgerig. Numancia (Latyns: Numantia), die beduidenste van hierdie nedersettings, het die Romeinse troepe tydens die verowering van die Iberiese Skiereiland meer as twintig jaar lank die hoof gebied voordat sy bewoners gemeenskaplik selfmoord gepleeg en net 'n brandende dorp aan die Romeine oorgehandig het. Numancia het 'n simbool vir die bewoners van Soria geword.

Die Romeinse periode

[wysig | wysig bron]

Die Romeinse heerskappy oor die gebied het in 133 v.C. begin. Die belangrikste argitektoniese erfenis uit hierdie tydperk is die magtige Romeinse boog in Medinaceli, die enigste van sy soort in Spanje. Tydens argeologiese opgrawings is daarnaas ook van die indrukwekkendste Romeinse mosaïeke in Spanje ontdek. Die Romeine het ook die eerste wingerde in die gebied aangelê.

Die Middeleeue

[wysig | wysig bron]

Tydens die Arabiese heerskappy oor die Iberiese Skiereiland het die indrukwekkende kastele en atalayas, 'n soort kommunikasietorings, ontstaan. Soria spog vandag naas die oorblyfsels van hierdie torings oor 'n buitengewoon hoë digtheid Middeleeuse kastele waarvan sommige met die Orde van die Tempeliers verbind word; die kastele van Ágreda en Castillejo de Robledo is bekende voorbeelde van burge wat deur die orde opgerig is.

Die kasteel van Gormaz was destyds die langste van sy soort in Wes-Europa, en in hierdie streek het die nasionale held van Kastilië, El Cid, talle slagte vir sowel die konings van Kastilië asook die Arabiese heersers van Zaragoza geveg. As 'n soort van grensgebied tussen die Christelike en Islamitiese dele van die Iberiese Skiereiland het die streek 'n beduidende rol by die reconquista, die Christelike herowering van Spanje, gespeel.

Demografie

[wysig | wysig bron]

Alhoewel Soria 2,4 persent van die totale oppervlakte van Spanje beslaan, verteenwoordig sy inwonertal slegs 0,21 persent van Spanje se totale bevolking. Die gemiddelde jaarlikse aantal geboortes beloop net 292. Die ongunstige demografiese ontwikkeling word daarnaas deur veroudering (tien persent van die inwoners is ouer as 80 jaar - meer as die nasionale gemiddeld van ses persent) en binnelandse migrasie na ander Spaanse provinsies gekenmerk. Intussen woon die meeste Sorianos in die provinsie Zaragoza, en die bevolkingsdigtheid is selfs laer as in yl bevolkte lande soos Mali of Angola.

Die owerhede het die isolasie van Soria nog bevorder aangesien daar min aandag aan die ekonomiese ontwikkeling van die provinsie geskenk, spoorlyne gesluit en nie na die opvoedkundige belange van die bevolking omgesien is nie.

Koronaviruspandemie van 2019-20

[wysig | wysig bron]

Soria is een van die gebiede in Spanje wat die ergste getref is deur die Koronaviruspandemie van 2019-20, met sowat 500 sterfgevalle in April 2020.[1]

Kultuur

[wysig | wysig bron]

Argitektuur

[wysig | wysig bron]
Die kluis van die Jonkvrou van Mirón in die hoofstad Soria

Die hoofstad Soria het gedurende die Middeleeue sy bloeitydperk beleef en selfs as die hoofstad van Ou Kastilië gedien, die geografiese bakermat van moderne Spaans. Die ekonomiese welvaart van die streek was op die skaapteelt gegrond en word nog steeds in sy ryk argitektoniese erfenis van Romaanse geboue weerspieël. Die kerk van Santo Domingo pronk met een van die pragtigste fasades in die Romaanse boustyl in Spanje. 'n Ander sakrale besienswaardigheid is die geskilderde fresko's in die 11de eeuse kluis van San Baudelio.

Fiestas en tradisies

[wysig | wysig bron]

Soria se tradisies en fiestas is eeue lank bewaar. Die dorp San Pedro Manrique is een van min plekke op aarde waar die outydse ritueel van vuurloop op brandende kole in die sogenaamde Paso de Fuego nog steeds lewendig is. Die stad Soria se beduidendste e kleurrykste fees, wat op die bul gegrond is en ses dae lank gevier word, is dié van San Juan. Elkeen van die ses dae word deur sy eie spesifieke feesvierings gekenmerk, en op die vyfde dag vind 'n pragtige optog in tradisionele kostuums plaas. Die kostuums dateer oorspronklik uit die 13de eeu en het feitlik onveranderd gebly.

Literêre lewe

[wysig | wysig bron]

Alhoewel die digters Antonio Machado (1875–1939) en Gerardo Diego (1896–1987) nie boorlinge van Soria was nie, het die landskap van Soria hulle tot sommige van die beste lirieke werke van Middeleeuse Spaans geïnspireer. Die bekendste Kastiliaanse heldedig Cantar del mio Cid ("Die Heldedig van Cid") oor die groot Kastiliaanse volksheld het omstreeks die 12de of 13de eeu in Soria ontstaan.

Kookkuns

[wysig | wysig bron]
El Burgo de Osma huisves eersterangse restourante wat op die plaaslike kookkuns fokus

Soria se kookkuns baseer hoofsaaklik op vleis met bok-, lam- en varkensvleis as die hoofbestanddele van die meeste plaaslike geregte wat hier volgens 'n ander metode berei word as in die res van Kastilië en León. Braaivleisgeregte met die bogenoemde vleissoorte is eweneens gewild.

Naas vleis is ook sampioene en worsies belangrike bestanddele van 'n verskeidenheid geregte. Wilde sampioene is volop in Soria en lok selfs kopers uit ander Europese lande na Soria. Die provinsie se uitstekende swart truffels is gesogte lekkernye vir Franse en Italiaanse fynproewers en word ook na ander wêrelddele uitgevoer.

Soria se klimaat en geografiese besonderhede is uiters geskik vir die vervaardiging van die plaaslike variant van chorizo, 'n gewilde Spaanse worsspesialiteit wat met gedroogde paprika verfyn word. Beesvleis is 'n verdere bestanddeel wat tot die plaaslike chorizo-wors se kenmerkende tekstuur en smaak bydra. Die soet bloedworsies van Soria is een van die mees ongewone spesialiteite in die provinsie. Die worsies word met rosyntjies en suiker verfyn en dikwels in die oond gebak om as 'n gewilde nagereg bedien te word.

Die plaaslike kaassoorte word merendeels van bokmelk gemaak; veral kaassoorte uit die sierra (bergland) is danksy die bergbokmelk 'n gewilde spesialiteit. Ook botter uit Soria is van hoë gehalte en verskil vanweë sy soetheid en laer vetgehalte van gewone bottersoorte.

Stokvis, wat veral van kabeljou gemaak is, was vroeër die grondslag van 'n beduidende plaaslike visbedryf wat voordeel getrek het uit die hoogte en klimaat van Soria. Alhoewel die ou tradisionele droogskure lankal deur moderne fabrieke vervang is, neem gedroogde kabeljou nog steeds 'n belangrike plek in die plaaslike kultuur en kookkuns in.

Die tipiese plaaslike geregte word gewoonlik deur Soria se eersterangse wyne van oorsprong (Ribera del Duero) vergesel wat onder die bestes in Spanje gereken en veral in die weste van die provinsie verbou word. Die bodegas of tradisionele wynkroeë bewaar die erfenis van Soria se wynkultuur.

Verwysings

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Amptelike webtuistes

Geskiedenis en kultuur

Kookkuns

Boukuns

Munisipaliteite van Soria

Naam Bevolking (2006)
42001 Abejar 406
42003 Adradas 79
42004 Ágreda 3.212
42006 Alconaba 165
42007 Alcubilla de Avellaneda 177
42008 Alcubilla de las Peñas 67
42009 Aldealafuente 120
42010 Aldealices 29
42011 Aldealpozo 26
42012 Aldealseñor 43
42013 Aldehuela de Periáñez 49
42014 Las Aldehuelas 102
42015 Alentisque 38
42016 Aliud 25
42017 Almajano 211
42018 Almaluez 234
42019 Almarza 637
42020 Almazán 5.727
42021 Almazul 121
42022 Almenar de Soria 338
42023 Alpanseque 93
42024 Arancón 105
42025 Arcos de Jalón 1.863
42026 Arenillas 29
42027 Arévalo de la Sierra 80
42028 Ausejo de la Sierra 64
42029 Baraona 198
42030 Barca 113
42031 Barcones 35
42032 Bayubas de Abajo 240
42033 Bayubas de Arriba 63
42034 Beratón 45
42035 Berlanga de Duero 1.080
42036 Blacos 67
42037 Bliecos 41
42038 Borjabad 49
42039 Borobia 334
42041 Buberos 43
42042 Buitrago 55
42043 Burgo de Osma-Ciudad de Osma 5.055
42044 Cabrejas del Campo 75
42045 Cabrejas del Pinar 432
42046 Calatañazor 61
42048 Caltojar 97
42049 Candilichera 185
42050 Cañamaque 36
42051 Carabantes 31
42052 Caracena 20
42053 Carrascosa de Abajo 34
42054 Carrascosa de la Sierra 14
42055 Casarejos 244
42056 Castilfrío de la Sierra 28
42058 Castillejo de Robledo 160
42057 Castilruiz 258
42059 Centenera de Andaluz 25
42060 Cerbón 42
42061 Cidones 346
42062 Cigudosa 50
42063 Cihuela 80
42064 Ciria 105
42065 Cirujales del Río 33
42068 Coscurita 124
42069 Covaleda 1.846
42070 Cubilla 61
42071 Cubo de la Solana 232
42073 Cueva de Ágreda 91
42075 Dévanos 108
42076 Deza 320
42078 Duruelo de la Sierra 1.473
42079 Escobosa de Almazán 39
42080 Espeja de San Marcelino 224
42081 Espejón 208
42082 Estepa de San Juan 10
42083 Frechilla de Almazán 32
42084 Fresno de Caracena 31
42085 Fuentearmegil 268
42086 Fuentecambrón 56
42087 Fuentecantos 57
42088 Fuentelmonge 105
42089 Fuentelsaz de Soria 57
42090 Fuentepinilla 130
42092 Fuentes de Magaña 75
42093 Fuentestrún 61
42094 Garray 500
42095 Golmayo 1.527
42096 Gómara 407
42097 Gormaz 19
42098 Herrera de Soria 15
42100 Hinojosa del Campo 37
42103 Langa de Duero 864
42105 Liceras 57
42106 La Losilla 13
42107 Magaña 102
42108 Maján 14
42110 Matalebreras 111
42111 Matamala de Almazán 372
42113 Medinaceli 710
42115 Miño de Medinaceli 104
42116 Miño de San Esteban 73
42117 Molinos de Duero 185
42118 Momblona 36
42119 Monteagudo de las Vicarías 252
42120 Montejo de Tiermes 255
42121 Montenegro de Cameros 100
42123 Morón de Almazán 239
42124 Muriel de la Fuente 79
42125 Muriel Viejo 66
42127 Nafría de Ucero 75
42128 Narros 48
42129 Navaleno 964
42130 Nepas 79
42131 Nolay 77
42132 Noviercas 206
42134 Ólvega 3.484
42135 Oncala 104
42139 Pinilla del Campo 21
42140 Portillo de Soria 19
42141 La Póveda de Soria 128
42142 Pozalmuro 105
42144 Quintana Redonda 567
42145 Quintanas de Gormaz 174
42148 Quiñonería 14
42149 Los Rábanos 463
42151 Rebollar 55
42152 Recuerda 102
42153 Rello 31
42154 Renieblas 116
42155 Retortillo de Soria 252
42156 Reznos 39
42157 La Riba de Escalote 24
42158 Rioseco de Soria 129
42159 Rollamienta 42
42160 El Royo 320
42161 Salduero 188
42162 San Esteban de Gormaz 3.263
42163 San Felices 70
42164 San Leonardo de Yagüe 2.294
42165 San Pedro Manrique 562
42166 Santa Cruz de Yanguas 64
42167 Santa María de Huerta 396
42168 Santa María de las Hoyas 183
42171 Serón de Nágima 262
42172 Soliedra 38
42173 Soria 38.004
42174 Sotillo del Rincón 207
42175 Suellacabras 32
42176 Tajahuerce 37
42177 Tajueco 102
42178 Talveila 172
42181 Tardelcuende 557
42182 Taroda 69
42183 Tejado 176
42184 Torlengua 100
42185 Torreblacos 31
42187 Torrubia de Soria 85
42188 Trévago 68
42189 Ucero 102
42190 Vadillo 132
42191 Valdeavellano de Tera 245
42192 Valdegeña 54
42193 Valdelagua del Cerro 17
42194 Valdemaluque 262
42195 Valdenebro 138
42196 Valdeprado 15
42197 Valderrodilla 101
42198 Valtajeros 24
42200 Velamazán 118
42201 Velilla de la Sierra 31
42202 Velilla de los Ajos 38
42204 Viana de Duero 72
42205 Villaciervos 115
42206 Villanueva de Gormaz 19
42207 Villar del Ala 61
42208 Villar del Campo 29
42209 Villar del Río 189
42211 Los Villares de Soria 102
42212 Villasayas 100
42213 Villaseca de Arciel 41
42215 Vinuesa 1.014
42216 Vizmanos 33
42217 Vozmediano 48
42218 Yanguas 124
42219 Yelo 58