Siriese woestyn
Die Siriese woestyn (Arabies: بادية الشام, bādiyat ash-shām), ook bekend as die Hamadwoestyn,[1] is 'n kombinasie van steppe en ware woestyn wat 'n area van 5 000 000 km² van die Midde-Ooste beslaan, insluitend dele van suid-oostelike Sirië, noordoostelike Jordanië, noordelike Saoedi-Arabië en westelike Irak. In die suide grens dit aan, en vloei oor na die Arabiese woestyn.[2]
Die omgewing is 'n oop, gruiserige woestyn (hoekige tot geronde rotsdeeltjies wat wissel van korrels tot keistene), met valleie (Wadi-Hebreeus en Arabies vir vallei)[3][4] wat plek-plek in die landskap insny.
Ligging en Naam
[wysig | wysig bron]Die woestyn word omgrens deur die Orontesvallei en die Harrat al-Shamah se vulkaniese veld aan die weste, en die Eufraatrivier in die ooste. In die noorde skakel die woestyn oor na meer vrugbare areas met gras, en in die suide beweeg dit oor na die woestyne van die Arabiese Skiereiland.[3]
Daar is nog nie ooreenstemming oor die presiese ligging/grense van die Siriese woestyn nie, met sommige groepe wat die Siriese woestyn beskou as die "Hamadwoestyn",[1] met ander wat die naam 'Hamadwoestyn" beperk tot die suidelike sentrale plato,[5] terwyl nog 'n groep die Hamadwoestyn as die hele streek sien, met die Siriese woestyn as die noordelike gedeelte.[6] Die Siriese woestyn is ook al die Shamiyah genoem.
Geografie
[wysig | wysig bron].jpg)
In die middel van die woestyn is daar 'n 700–900 m hoë streek, die Hamadplato. Dit is 'n redelik klipperige semi-woestyn wat bestaan uit 'n kalksteenrotsbodem, wat met 'n chert-gruis bedek word. Die bietjie reën wat op die plato val, vloei in soutpanne in. Die hoogste pieke op die plato is die 1000+ m hoë Khawr um Wual in Saoedi-Arabië, en die 960 m hoë Jebel Aneiza, by die grens tussen Jordanië, Saoedi-Arabië en Irak.[7][8] Hierdie woestyn, tesame met die woestyne van die Arabiese skiereiland, word beskryf as van die droogste woestyne in die wêreld.[9]
Natuurlewe
[wysig | wysig bron]Die Siriese Marmot is afkomstig uit die Siriese woestyngebied. Die seisoenale mere word deur 'n verskeidenheid voëls besoek. Klein knaagdiere kom algemeen hier voor, en die roofdiere wat natuurlik op hulle prooi soos slange, skerpioene en kameelspinnekoppe. Voorheen het diere soos wildsbokke, wolwe, jakkalse, rooikatte, volstruise, jagluiperds, hartbeeste en Asiatiese wildedonkies (ook bekend as "Onager") hier voorgekom, maar het nou verdwyn, vermoedelik a.g.v. mense wat hulle gejag het.[3]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron].jpg)
Histories het Bedoeïen-stamme die area bewoon, en baie stamme woon nog in dorpe en nedersettings naby verskillende oases. Sommige van die Bedoeïene voer nog steeds hul tradisionele leefwyse in die woestyn voort.
Safaitiese inskripsies, proto-Arabiese tekste wat deur geletterde Bedouine geskryf is, kan in die Siriese woestyn gevind word. Hulle dateer vanaf ongeveer die eerste eeu v.C. tot ongeveer 400 n.C..
Die Siriese woestyn is in 1919 vir die eerste keer per motor oorgesteek.[10]
Sien ook
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica: A New Survey of Universal Knowledge, Volume 2. 1941. p. 173. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ Harris, Nathaniel (2003). "Syrian+desert" Atlas of the world's deserts. New York: Fitzroy Dearborn. pp. 49, 51. ISBN 978-1-57958-310-1. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Betts, Alison (1996). The Harra and the Hamad : excavations and surveys in Eastern Jordan, vol. 1. England: Collis Publication. p. 1. ISBN 978-1-85075-614-9. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ "Syrian Desert". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Januarie 2008. Besoek op 7 Julie 2017., New International Encyclopedia, Edition 2, Published by Dodd, Mead, 1914, Arabia, page 795 en Syrian Desert, Encarta
- ↑ "Syrian Desert". Britannica.com (in Engels). 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Mei 2020. Besoek op 3 Februarie 2017.
- ↑ The International Whitaker, Volume 2. International Whitaker. 1913. p. 62. Besoek op 3 Februarie 2017.
- ↑ Wagner, Wolfgang (2011). Groundwater in the Arab Middle East. New York: Springer. p. 141. ISBN 978-3-642-19351-4. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ "Jebel 'Aneiza, Saudi Arabia". geographic.org. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ "Transboundary Aquifers, Challenges and New Directions" (PDF). Paris: UNESCO. Desember 2010. p. 4. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 12 Oktober 2017. Besoek op 2 Februarie 2017.
- ↑ Grant, Christina Phelps (2003). The Syrian desert : caravans, travel and exploration. Hoboken: Taylor and Francis. p. 273. ISBN 978-1-136-19271-5.