Nguni (bees): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added

Inline

Wysiging soos op 15:03, 16 Augustus 2018

Die Nguni-beesras is uniek aan Suider-Afrika. Die ras is 'n baster van verskillende Indiese en later Europese beesrasse. Die Nguni-beesras het sy ontstaan te danke aan die oorspronklike inwoners van Suider-Afrika tydens hul migrasie uit die noorde van die kontinent. Die beesras is medium-grootte en is aangepas vir die hoëveldse weiding.

Eienskappe

Nguni beeste is bekend vir hul vrugbaarheid en weerstand teen siektes.^[1] Hierdie eienskappe van die beesras maak dit een van die gunsteling rasse onder die plaaslike mense van Suider-Afrika (Suid-Afrika, Swaziland, Namibië, Zimbabwe, Botswana en Angola). Die Nguni word gekenmerk deur hul veelkleurige vel met verskillende patrone. Hul neuse het altyd 'n swart punt. Hulle is 'n afstammelinge van die Sanga beeste, wat ontstaan het as basters van Zebu beeste in Oos-Afrika. DNA ontledings het getoon dat hulle 'n kombinasie van Zebu (Bos indicus) en Bos taurus is, met die Europese en sommige ander rasse van die plaaslike beeste geteel uit Zebu.^[2] Behalwe vir die verskillende kleur velpatrone het die ras ook 'n verskeidenheid van horingvorms. Al die verskillende kombinasies is in die begin van die eeu deur 'n Suid-Afrikaanse beeswagter opgeteken. Hierdie werk het 'n Nguni Beeste Registrer geïnspireer. Dit is 'n versameling van terme wat Nguni koeie en bulle volledig beskryf. Die Nguni-beeste is medium-grootte. Bulle weeg tipies tussen 500 en 600 kg,^[3] terwyl koeie tussen 300 en 400 kg weeg.

Oorsprong

Die voorgeslagte van die Nguni-beeste was tussen 600 en 1400 NC deur die Nguni mense (Zulu, Xhosa, Ndebele en Swazi) na Suider-Afrika gebring tydens hul migrasie. Hierdie beesras het 'n belangrike sosiale en ekonomiese rol in die ontwikkeling van hierdie samelewings gespeel. Die beeste word onder andere gebruik as 'n bruid se bruidskat (lebola). Die aantal diere wat deur 'n dorp of individu besit word speel 'n belangrike rol in hulle status. Koning Shaka van die Zoeloes het die kulturele en ekonomiese belangrikheid van die bees verstaan het en beslag gelê op Nguni-beeste onder sy heerskappy. Shaka het Ngunis geteel volgens kleur patrone. Sy persoonlike lyfwagte was herken aan die suiwer wit Nguni-velle wat hulle gedra het, die sogenaamde inyonikayiphumuli.

Kleur

Die beeste het baie verskillende kleure en patrone, soos wit, bruin, goue geel, swart, of gespikkeld.

Verwysings

↑ The Nguni Cattle Project
↑ Nguni Cattle at Embryoplus Geargiveer 23 Februarie 2006 op Wayback Machine
↑ Nguni Facts at www.nguni.info

[1] The Nguni Cattle Project

[2] Nguni Cattle at Embryoplus Geargiveer 23 Februarie 2006 op Wayback Machine

[3] Nguni Facts at www.nguni.info

[1]

[2]

[3]

@@ Lyn 1: / Lyn 1: @@
 [[Lêer:Nguni_cattle.jpg|regs|duimnael|300x300px|'n Nguni koei kudde]]
-Die '''Nguni-beesras''' is spesiaal vir [[Suid-Afrika]]. 'n Baster van verskillende Indiese en later Europese beesrasse, hulle is ingestel deur die Bantoe-sprekende stamme van Suid-Afrika tydens hul migrasie uit die noorde van die kontinent. Die beesras is medium-grootte en is aangepas om weiding in die [[hoëveld]].
+Die '''Nguni-beesras''' is uniek aan Suider-Afrika. Die ras is 'n baster van verskillende Indiese en later Europese beesrasse.  Die Nguni-beesras het sy ontstaan te danke aan die oorspronklike inwoners van Suider-Afrika tydens hul migrasie uit die noorde van die kontinent. Die beesras is medium-grootte en is aangepas vir die [[hoëveld|hoëveldse]] weiding.
 == Eienskappe ==
-Nguni [[Bees|beeste]] is bekend vir hul vrugbaarheid en weerstand teen siektes,<ref>[http://www.idc.co.za/NGUNI%20project.asp The Nguni Cattle Project]</ref> wat die gunsteling ras was onder die plaaslike Bantoe-sprekende mense van Suid-Afrika ([[Suid-Afrika]], [[Swaziland]], [[Namibië]], [[Zimbabwe]], [[Botswana]] en [[Angola]]). Hulle word gekenmerk deur hul veelkleurige vel, wat baie verskillende patrone kan bied, maar hul neuse het altyd 'n swart punt. Hulle is 'n vorm van die Sanga beeste, wat ontstaan het as basters van [[Seboe|Zebu]] beeste in Oos-Afrika. DNA ontledings het getoon dat hulle 'n kombinasie van Zebu (''[[Seboe|Bos indicus]]'') en ''[[Bees|Bos taurus]]'' is, met die Europese en sommige ander rasse van die plaaslike beeste geteel uit Zebu.<ref>[http://www.embryoplus.com/cattle_nguni.html Nguni Cattle at Embryoplus] {{Webarchive|date=2006-02-23|url=https://web.archive.org/web/20060223035015/http://www.embryoplus.com/cattle_nguni.html}}</ref>  Behalwe vir die verskillende kleur patrone, bied hierdie 'n verskeidenheid van horing vorms. Al die verskillende kombinasies is gekatalogiseer in die begin van die eeu deur 'n Suid-Afrikaaner. Hierdie werk het geïnspireer om die ''Nguni Beeste Registreer'', 'n samestelling van terme om te beskryf in volle 'n Nguni koei of bul te skep. Die beeste is medium-grootte, met bulle wat  tussen 500 en 600&#x20;kg weeg,<ref>[https://web.archive.org/web/20070311044302/http://www.nguni.info/nguni_facts.htm Nguni Facts at www.nguni.info]</ref> terwyl die koeie tussen 300 en 400&#x20;kg weeg.
+Nguni [[Bees|beeste]] is bekend vir hul vrugbaarheid en weerstand teen siektes.<ref>[http://www.idc.co.za/NGUNI%20project.asp The Nguni Cattle Project]</ref>  Hierdie eienskappe van die beesras maak dit een van die gunsteling rasse onder die plaaslike mense van Suider-Afrika ([[Suid-Afrika]], [[Swaziland]], [[Namibië]], [[Zimbabwe]], [[Botswana]] en [[Angola]]). Die Nguni word gekenmerk deur hul veelkleurige vel met verskillende patrone. Hul neuse het altyd 'n swart punt. Hulle is 'n afstammelinge van die Sanga beeste, wat ontstaan het as basters van [[Seboe|Zebu]] beeste in Oos-Afrika. DNA ontledings het getoon dat hulle 'n kombinasie van Zebu (''[[Seboe|Bos indicus]]'') en ''[[Bees|Bos taurus]]'' is, met die Europese en sommige ander rasse van die plaaslike beeste geteel uit Zebu.<ref>[http://www.embryoplus.com/cattle_nguni.html Nguni Cattle at Embryoplus] {{Webarchive|date=2006-02-23|url=https://web.archive.org/web/20060223035015/http://www.embryoplus.com/cattle_nguni.html}}</ref>  Behalwe vir die verskillende kleur velpatrone het die ras ook 'n verskeidenheid van horingvorms. Al die verskillende kombinasies is in die begin van die eeu deur 'n Suid-Afrikaanse beeswagter opgeteken. Hierdie werk het 'n ''Nguni Beeste Registrer'' geïnspireer.  Dit is 'n versameling van terme wat Nguni koeie en bulle volledig beskryf. Die Nguni-beeste is medium-grootte. Bulle weeg tipies tussen 500 en 600&#x20;kg,<ref>[https://web.archive.org/web/20070311044302/http://www.nguni.info/nguni_facts.htm Nguni Facts at www.nguni.info]</ref> terwyl koeie tussen 300 en 400&#x20;kg weeg.
 == Oorsprong ==
-Die voorouers van die Nguni beeste was gebring deur die Nguni mense, [[Zoeloes|Zulu]], [[Xhosas|Xhosa]], Ndebele en [[Swazi's|Swazi]] mense, tydens hul migrasie na [[Suider-Afrika|Suid-Afrika]] tussen 600 en 1400 NC. Sedert dan het hierdie diere 'n belangrike sosiale en ekonomiese rol in die ontwikkeling van hierdie samelewings geword en word gebruik as 'n bruid se bruidskat. Die aantal diere wat deur 'n dorp of individu besit was bepaal  hulle belang om die res van die wêreld. Koning [[Shaka]] van die Zoeloes  het die kulturele en ekonomiese belangrikheid van die bees verstaan en beslag gelê op die beheer van die Nguni beeste onder sy heerskappy. Shaka het ook Ngunis geteel volgens kleur patrone. Sy persoonlike lyfwag was erken deur die suiwer wit van die diere van die trop, die ''inyonikayiphumuli''.
+Die voorgeslagte van die Nguni-beeste was tussen 600 en 1400 NC deur die Nguni mense ([[Zoeloes|Zulu]], [[Xhosas|Xhosa]], Ndebele en [[Swazi's|Swazi]]) na Suider-Afrika gebring tydens hul migrasie.  Hierdie beesras het 'n belangrike sosiale en ekonomiese rol in die ontwikkeling van hierdie samelewings gespeel.  Die beeste word onder andere gebruik as 'n bruid se bruidskat (lebola). Die aantal diere wat deur 'n dorp of individu besit word speel 'n belangrike rol in hulle status. Koning [[Shaka]] van die Zoeloes het die kulturele en ekonomiese belangrikheid van die bees verstaan [[Shaka|het]] en beslag gelê op Nguni-beeste onder sy heerskappy. Shaka het Ngunis geteel volgens kleur patrone. Sy persoonlike lyfwagte was herken aan die suiwer wit Nguni-velle wat hulle gedra het, die sogenaamde ''inyonikayiphumuli''.
 == Kleur ==