Ortopedie: Verskil tussen weergawes
Geskep deur die bladsy "Orthopedic surgery" te vertaal |
opruim na vertaling |
||
Lyn 1: | Lyn 1: | ||
'''Ortopedie''' is 'n vertakking van die [[geneeskunde]] wat fokus op aandoenings en beserings van bene, gewrigte, spiere, tendons en ligamente. 'n Spesialis in ortopedie is 'n ortopeed. |
|||
⚫ | '''Ortopediese chirurgie''' |
||
⚫ | '''Ortopediese chirurgie''' is die tak van chirurgie wat verband hou met toestande van die muskuloskeletale stelsel. Ortopediese chirurge gebruik beide chirurgiese en nie-chirurgiese metodes om muskuloskeletale trauma, ruggraatsiektes, sportbeserings, degeneratiewe siektes, [[infeksie]]s, [[gewas]]se en aangebore afwykings te behandel. |
||
== etimologie == |
|||
== Etimologie == |
|||
⚫ | |||
⚫ | Nicholas Andry het die woord in Frans as ''{{Lang|fr|orthopédie}}'' |
||
⚫ | |||
== geskiedenis == |
|||
⚫ | Nicholas Andry het die woord in Frans as ''{{Lang|fr|orthopédie}}'' afgelei van die antieke Griekse woorde ὀρθός ''orthos'' ( "korrek", "reguit") en παιδίον ''paidion'' ( "kind"), self gepubliseer in ''Orthopedics'' (vertaal as ''Orthopædia: Of die kuns van regstelling en voorkoming van deformiteite in kinders'' <ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books/?id=qJ9sAAAAMAAJ|title=Orthopædia, or, The art of correcting and preventing deformities in children|first1=Nicolas Andry de|last1=Bois-Regard|first2=Classics of Medicine|last2=Library|date=2 November 1980|publisher=Classics of Medicine Library|via=Google Books}}</ref> ) in 1741. Die woord is [[Assimilasie (taalkunde)|geassimileer]] in Engels as ''ortofedika''; Die ligatuur ''æ'' was algemeen in daardie era vir ''ae'' in Grieks- en Latynsgebaseerde woorde. Alhoewel, soos die naam aandui, is die dissipline aanvanklik ontwikkel met aandag aan kinders. Die korreksie van rugmurg- en beendeformiteite in alle lewensfases het uiteindelik die hoeksteen van die ortopediese praktyk geword. |
||
== Geskiedenis == |
|||
=== Vroeë ortopedie === |
=== Vroeë ortopedie === |
||
Baie ontwikkelings in ortopediese chirurgie het as gevolg van ervarings tydens oorlogstyd gelei. Op die slagvelde van die [[Middeleeue |
Baie ontwikkelings in ortopediese chirurgie het as gevolg van ervarings tydens oorlogstyd gelei. Op die slagvelde van die [[Middeleeue]] is die beseerdes behandel met verbande wat in perde se [[bloed]] geweek is, wat droog geword het om 'n stywe, maar onhigiëniese spalk te vorm. |
||
Jean-André Venel het in 1780 die eerste ortopediese instituut gestig, wat die eerste hospitaal was wat toegewy was aan die behandeling van kinders se skeletale misvormings. Hy het die klubvoetskoen ontwikkel vir kinders wat met voetvervormings gebore is en verskeie metodes om kromming van die ruggraat te behandel. |
Jean-André Venel het in 1780 die eerste ortopediese instituut gestig, wat die eerste hospitaal was wat toegewy was aan die behandeling van kinders se skeletale misvormings. Hy het die klubvoetskoen ontwikkel vir kinders wat met voetvervormings gebore is en verskeie metodes om kromming van die ruggraat te behandel. |
||
Lyn 16: | Lyn 18: | ||
=== Moderne ortopedie === |
=== Moderne ortopedie === |
||
Voorbeelde van mense wat die ontwikkeling van moderne ortopediese chirurgie |
Voorbeelde van mense wat die ontwikkeling van moderne ortopediese chirurgie bevorder het, is Hugh Owen Thomas, 'n chirurg van [[Wallis]] en sy neef, Robert Jones. <ref>{{Cite web|url=http://www.ast.org/pdf/Professionals/Ortho_CE_Package_Consolidated.pdf?|title=From Bonesetters to Orthopaedic Surgeons: A History of the Specialty of Orthopaedics|accessdate=2013-12-14}}</ref> Thomas was op jong ouderdom geïnteresseerd in ortopedie en beenbepaling en het na die stigting van sy eie praktyk die veld uitgebrei na algemene behandeling van fraktuur en ander muskuloskeletale probleme. Hy het gepleit vir rus as die beste middel vir [[Beenbreuk|frakture]] en [[tuberkulose]] en het die sogenaamde 'Thomas Splint' geskep om 'n gebroke femur te stabiliseer en infeksie te voorkom. Hy is ook verantwoordelik vir talle ander mediese innovasies wat almal sy naam dra: 'Thomas se kraag' om tuberkulose van die servikale werwelkolom te behandel, 'Thomas's maneuver', 'n ortopediese ondersoek na die breuk van die heupgewrig, die Thomas-toets, misvorming deurdat die pasiënt plat in die bed lê, 'Thomas se moersleutel' vir die vermindering van frakture, sowel as 'n osteoklast om bene te breek en te herstel. |
||
[[Lêer:Hip_replacement_Image_3684-PH.jpg|links|duimnael| X-straal van 'n [[heupvervanging]] |
[[Lêer:Hip_replacement_Image_3684-PH.jpg|links|duimnael| X-straal van 'n [[heupvervanging]].]] |
||
== |
== Opleiding == |
||
[[Lêer:Repair-of-fracture-to-right-acetabulum.jpg|duimnael| Hierdie beeld, wat in September 2006 geneem is, toon uitgebreide herstelwerk aan die regte acetabulum 6 jaar nadat dit uitgevoer is (2000). Verdere skade aan die gewrig is sigbaar weens die aanvang van artritis - 'n been- / gewrigsiekte. ]] |
[[Lêer:Repair-of-fracture-to-right-acetabulum.jpg|duimnael| Hierdie beeld, wat in September 2006 geneem is, toon uitgebreide herstelwerk aan die regte acetabulum 6 jaar nadat dit uitgevoer is (2000). Verdere skade aan die gewrig is sigbaar weens die aanvang van artritis - 'n been- / gewrigsiekte. ]] |
||
Baie ortopediese chirurge verkies om verdere opleiding, of genootskappe te doen, na afloop van hul aanvanklike opleiding. Genootskapopleiding as 'n ortopediese subspesialis duur tipies een jaar (soms twee) en het soms 'n navorsingskomponent betrokke by die kliniese en operatiewe opleiding. Voorbeelde van ortopediese opleiding met spesialiteite is: |
Baie ortopediese chirurge verkies om verdere opleiding, of genootskappe te doen, na afloop van hul aanvanklike opleiding. Genootskapopleiding as 'n ortopediese subspesialis duur tipies een jaar (soms twee) en het soms 'n navorsingskomponent betrokke by die kliniese en operatiewe opleiding. Voorbeelde van ortopediese opleiding met spesialiteite is: |
||
Lyn 38: | Lyn 40: | ||
[[Lêer:X_ray_internal_fixation_leg_fracture.jpg|duimnael| Anterior en laterale aansig x-strale van gebreekte linkerbeen met interne fiksasie na operasie ]] |
[[Lêer:X_ray_internal_fixation_leg_fracture.jpg|duimnael| Anterior en laterale aansig x-strale van gebreekte linkerbeen met interne fiksasie na operasie ]] |
||
== |
== Verwysings == |
||
{{ |
{{Verwysings|2}} |
||
[[Kategorie:Gespesialiseerde geneeskunde]] |
Wysiging soos op 17:53, 13 Januarie 2019
Ortopedie is 'n vertakking van die geneeskunde wat fokus op aandoenings en beserings van bene, gewrigte, spiere, tendons en ligamente. 'n Spesialis in ortopedie is 'n ortopeed.
Ortopediese chirurgie is die tak van chirurgie wat verband hou met toestande van die muskuloskeletale stelsel. Ortopediese chirurge gebruik beide chirurgiese en nie-chirurgiese metodes om muskuloskeletale trauma, ruggraatsiektes, sportbeserings, degeneratiewe siektes, infeksies, gewasse en aangebore afwykings te behandel.
Etimologie
Oorgekoop in Frans uit Grieks
Nicholas Andry het die woord in Frans as orthopédie afgelei van die antieke Griekse woorde ὀρθός orthos ( "korrek", "reguit") en παιδίον paidion ( "kind"), self gepubliseer in Orthopedics (vertaal as Orthopædia: Of die kuns van regstelling en voorkoming van deformiteite in kinders [1] ) in 1741. Die woord is geassimileer in Engels as ortofedika; Die ligatuur æ was algemeen in daardie era vir ae in Grieks- en Latynsgebaseerde woorde. Alhoewel, soos die naam aandui, is die dissipline aanvanklik ontwikkel met aandag aan kinders. Die korreksie van rugmurg- en beendeformiteite in alle lewensfases het uiteindelik die hoeksteen van die ortopediese praktyk geword.
Geskiedenis
Vroeë ortopedie
Baie ontwikkelings in ortopediese chirurgie het as gevolg van ervarings tydens oorlogstyd gelei. Op die slagvelde van die Middeleeue is die beseerdes behandel met verbande wat in perde se bloed geweek is, wat droog geword het om 'n stywe, maar onhigiëniese spalk te vorm.
Jean-André Venel het in 1780 die eerste ortopediese instituut gestig, wat die eerste hospitaal was wat toegewy was aan die behandeling van kinders se skeletale misvormings. Hy het die klubvoetskoen ontwikkel vir kinders wat met voetvervormings gebore is en verskeie metodes om kromming van die ruggraat te behandel.
Vooruitgang in chirurgiese tegniek gedurende die 18de eeu, soos John Hunter se navorsing oor tendongenesing en Percival Pott se werk op ruggraatvervorming, het die reeks nuwe metodes beskikbaar vir effektiewe behandeling gestaag toegeneem. Antonius Mathijsen , 'n Nederlandse militêre chirurg, die uitvinder van gegote gips in 1851. Tot en met die 1890's was ortopedie egter nog 'n studie beperk tot die regstelling van misvorming by kinders. Een van die eerste chirurgiese prosedures wat ontwikkel is, was perkutane tenotomie. Dit het betrekking op die sny van 'n pees, oorspronklik die Achilles-tendon, om te help om misvormings te behandel saam met spanning en oefeninge. In die laat 1800's en die eerste dekades van die 1900's was daar aansienlike kontroversie oor die vraag of ortopedie chirurgiese prosedures hoegenaamd moet insluit. [2]
Moderne ortopedie
Voorbeelde van mense wat die ontwikkeling van moderne ortopediese chirurgie bevorder het, is Hugh Owen Thomas, 'n chirurg van Wallis en sy neef, Robert Jones. [3] Thomas was op jong ouderdom geïnteresseerd in ortopedie en beenbepaling en het na die stigting van sy eie praktyk die veld uitgebrei na algemene behandeling van fraktuur en ander muskuloskeletale probleme. Hy het gepleit vir rus as die beste middel vir frakture en tuberkulose en het die sogenaamde 'Thomas Splint' geskep om 'n gebroke femur te stabiliseer en infeksie te voorkom. Hy is ook verantwoordelik vir talle ander mediese innovasies wat almal sy naam dra: 'Thomas se kraag' om tuberkulose van die servikale werwelkolom te behandel, 'Thomas's maneuver', 'n ortopediese ondersoek na die breuk van die heupgewrig, die Thomas-toets, misvorming deurdat die pasiënt plat in die bed lê, 'Thomas se moersleutel' vir die vermindering van frakture, sowel as 'n osteoklast om bene te breek en te herstel.
Opleiding
Baie ortopediese chirurge verkies om verdere opleiding, of genootskappe te doen, na afloop van hul aanvanklike opleiding. Genootskapopleiding as 'n ortopediese subspesialis duur tipies een jaar (soms twee) en het soms 'n navorsingskomponent betrokke by die kliniese en operatiewe opleiding. Voorbeelde van ortopediese opleiding met spesialiteite is:
- Hand- en bo-ekstremiteit
- Skouer en elmboog
- Totale gesamentlike heropbou (artroplastiek)
- Pediatriese ortopedie
- Voet- en enkelchirurgie
- Ruggraatchirurgie
- Muskuloskeletale onkologie
- Chirurgiese sportgeneeskunde
- Ortopediese trauma
In die praktyk
Verwysings
- ↑ Bois-Regard, Nicolas Andry de; Library, Classics of Medicine (2 November 1980). "Orthopædia, or, The art of correcting and preventing deformities in children". Classics of Medicine Library – via Google Books.
- ↑ Gundle KR. "Rearticulations of Orthopaedic Surgery: The Process of Specialty Boundary Formation and the Provision of Fracture Care in the United States", Lulu: 2014. ISBN 1312540451
- ↑ "From Bonesetters to Orthopaedic Surgeons: A History of the Specialty of Orthopaedics" (PDF). Besoek op 14 Desember 2013.