Ewe (volk): Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k Robot: standardiseer verwysingsjablone en voeg argiefskakels in.
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.5
Lyn 12: Lyn 12:
}}
}}


Die '''Ewe''' ([[Ewe (taal)|Ewe]]: ''Eʋeawó'', letterlik: "Ewe-volk"; of ''Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome'', letterlik: "Ewe-nasie", ''Eʋenyigba'', "Ewe-land"<ref>{{en}} [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf Basic Ewe for foreign students], bl. 206.</ref>) is 'n [[etniese groep]] inheems aan [[Wes-Afrika]] wat Ewe as [[moedertaal]] praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande [[Ghana]], [[Togo]] en [[Benin]]. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná [[Akan (volk)|Akan]] (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |title=Ghana |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200529033252/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |archive-date=29 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die [[Atlantiese Oseaan]] se kus.
Die '''Ewe''' ([[Ewe (taal)|Ewe]]: ''Eʋeawó'', letterlik: "Ewe-volk"; of ''Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome'', letterlik: "Ewe-nasie", ''Eʋenyigba'', "Ewe-land"<ref>{{en}} [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf Basic Ewe for foreign students] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917000001/http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf |date=17 September 2012 }}, bl. 206.</ref>) is 'n [[etniese groep]] inheems aan [[Wes-Afrika]] wat Ewe as [[moedertaal]] praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande [[Ghana]], [[Togo]] en [[Benin]]. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná [[Akan (volk)|Akan]] (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |title=Ghana |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200529033252/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |archive-date=29 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die [[Atlantiese Oseaan]] se kus.


[[Lêer:Flag of the Ewe people.svg|duimnael|links|Vlag van die Ewe-volk<ref name="Minahan2002p589" /><ref>{{cite web |publisher=Flags of the World |url=https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |title=Ewe (Togo) |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512182758/https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]]
[[Lêer:Flag of the Ewe people.svg|duimnael|links|Vlag van die Ewe-volk<ref name="Minahan2002p589" /><ref>{{cite web |publisher=Flags of the World |url=https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |title=Ewe (Togo) |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512182758/https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]]

Wysiging soos op 02:38, 19 Desember 2021

Ewe

Ewe-musici in Togo
Totale bevolking: ca. 6,7 miljoen[1]
Belangrike bevolkings  in: Vlag van Ghana Ghana 3,3 miljoen

Vlag van Togo Togo 3 miljoen
Vlag van Benin Benin 0,4 miljoen[1]

Taal: Ewe
Geloofsoortuiging: Christendom (50%),[2] Vodun tradisionele godsdiens, Islam, Judaïsme
Verwante etniese groepe: Ander Gbe-volke soos Aja, Fon, Gen en Phla-Phera

Die Ewe (Ewe: Eʋeawó, letterlik: "Ewe-volk"; of Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome, letterlik: "Ewe-nasie", Eʋenyigba, "Ewe-land"[3]) is 'n etniese groep inheems aan Wes-Afrika wat Ewe as moedertaal praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande Ghana, Togo en Benin. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná Akan (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).[4] In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die Atlantiese Oseaan se kus.

Vlag van die Ewe-volk[1][5]
Verspreiding van die Gbe-tale met Ewe in geel

Hul gelyknamige taal behoort tot die Niger-Kongo-tale se Gbe-taalfamilie.[6] Hulle is verwant aan ander mense wat Gbe-tale soos Fon, Gen, Phla-Phera, en Aja in Benin, Togo en Nigerië praat.

Die Ewe bly veral langs die suidelike kusstreek van Wes-Afrika, suid en oos van die Voltarivier tot by die Monorivier op die grens tussen Togo en Benin.[7] Hul tuiste, die Ewe-land, streek oor die Voltastreek in suidoostelike Ghana (voorheen Brits-Togoland), suidelike Togo (voorheen Frans-Togoland) en die suidwestelike dele van Benin.[8] Na die Ewe-streek word soms as Ewe-nasie of Eʋedukɔ́-streek (Togoland in die koloniale literatuur) verwys.[1]

Die Ewe is onderverdeel in vier groepe gebaseer op hul dialek en geografiese blyplek: Anlo Ewe, Mina, Anechɔ, Ʋedome(Danyi), Tongu of Tɔŋu. Die tradisionele taal van hul literatuur is die Anlo-ondertak.

Verwysings

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (en) James Minahan (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World A-Z. ABC-CLIO. pp. 589–590. ISBN 978-0-313-07696-1.
  2. ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. p. 90. ISBN 978-1-59884-363-7.
  3. ↑ (en) Basic Ewe for foreign students Geargiveer 17 September 2012 op Wayback Machine, bl. 206.
  4. ↑ "Ghana". CIA World Factbook (in Engels). Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
  5. ↑ "Ewe (Togo)" (in Engels). Flags of the World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
  6. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Éwé" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 April 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
  7. ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. pp. 89–90. ISBN 978-1-59884-363-7.
  8. ↑ (en) Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2010). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. pp. 454–455. ISBN 978-0-19-533770-9.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Ewe_(volk)&oldid=2470599"