Ewe (volk): Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.5 |
k Bot: global replace of top level domain: fotw.net → fotw.info |
||
| Lyn 14: | Lyn 14: | ||
Die '''Ewe''' ([[Ewe (taal)|Ewe]]: ''Eʋeawó'', letterlik: "Ewe-volk"; of ''Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome'', letterlik: "Ewe-nasie", ''Eʋenyigba'', "Ewe-land"<ref>{{en}} [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf Basic Ewe for foreign students] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917000001/http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf |date=17 September 2012 }}, bl. 206.</ref>) is 'n [[etniese groep]] inheems aan [[Wes-Afrika]] wat Ewe as [[moedertaal]] praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande [[Ghana]], [[Togo]] en [[Benin]]. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná [[Akan (volk)|Akan]] (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |title=Ghana |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200529033252/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |archive-date=29 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die [[Atlantiese Oseaan]] se kus. |
Die '''Ewe''' ([[Ewe (taal)|Ewe]]: ''Eʋeawó'', letterlik: "Ewe-volk"; of ''Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome'', letterlik: "Ewe-nasie", ''Eʋenyigba'', "Ewe-land"<ref>{{en}} [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf Basic Ewe for foreign students] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917000001/http://www.uni-koeln.de/phil-fak/afrikanistik/down/publikationen/basic_ewe.pdf |date=17 September 2012 }}, bl. 206.</ref>) is 'n [[etniese groep]] inheems aan [[Wes-Afrika]] wat Ewe as [[moedertaal]] praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande [[Ghana]], [[Togo]] en [[Benin]]. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná [[Akan (volk)|Akan]] (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |title=Ghana |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |work=CIA World Factbook |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200529033252/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gh.html |archive-date=29 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die [[Atlantiese Oseaan]] se kus. |
||
[[Lêer:Flag of the Ewe people.svg|duimnael|links|Vlag van die Ewe-volk<ref name="Minahan2002p589" /><ref>{{cite web |publisher=Flags of the World |url=https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |title=Ewe (Togo) |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512182758/https://fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]] |
[[Lêer:Flag of the Ewe people.svg|duimnael|links|Vlag van die Ewe-volk<ref name="Minahan2002p589" /><ref>{{cite web |publisher=Flags of the World |url=https://www.fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |title=Ewe (Togo) |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512182758/https://www.fotw.info/flags/tg%7Dewe.html |archive-date=12 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]] |
||
[[Lêer:Gbe languages.png|duimnael|links|Verspreiding van die Gbe-tale met Ewe in geel]] |
[[Lêer:Gbe languages.png|duimnael|links|Verspreiding van die Gbe-tale met Ewe in geel]] |
||
Hul gelyknamige taal behoort tot die [[Niger-Kongo-tale]] se Gbe-taalfamilie.<ref>{{cite web |url=https://www.ethnologue.com/language/ewe |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Éwé |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200414130830/https://www.ethnologue.com/language/ewe |archive-date=14 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hulle is verwant aan ander mense wat Gbe-tale soos [[Fon (volk)|Fon]], Gen, Phla-Phera, en Aja in Benin, Togo en [[Nigerië]] praat. |
Hul gelyknamige taal behoort tot die [[Niger-Kongo-tale]] se Gbe-taalfamilie.<ref>{{cite web |url=https://www.ethnologue.com/language/ewe |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Éwé |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=10 Augustus 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200414130830/https://www.ethnologue.com/language/ewe |archive-date=14 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hulle is verwant aan ander mense wat Gbe-tale soos [[Fon (volk)|Fon]], Gen, Phla-Phera, en Aja in Benin, Togo en [[Nigerië]] praat. |
||
Huidige wysiging sedert 14:41, 5 Maart 2022
| Ewe | |
|---|---|
.jpg) Ewe-musici in Togo | |
| Totale bevolking: | ca. 6,7 miljoen[1] |
| Belangrike bevolkings in: |  Ghana 3,3 miljoen |
| Taal: | Ewe |
| Geloofsoortuiging: | Christendom (50%),[2] Vodun tradisionele godsdiens, Islam, Judaïsme |
| Verwante etniese groepe: | Ander Gbe-volke soos Aja, Fon, Gen en Phla-Phera |
Die Ewe (Ewe: Eʋeawó, letterlik: "Ewe-volk"; of Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome, letterlik: "Ewe-nasie", Eʋenyigba, "Ewe-land"[3]) is 'n etniese groep inheems aan Wes-Afrika wat Ewe as moedertaal praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande Ghana, Togo en Benin. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná Akan (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).[4] In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die Atlantiese Oseaan se kus.
Hul gelyknamige taal behoort tot die Niger-Kongo-tale se Gbe-taalfamilie.[6] Hulle is verwant aan ander mense wat Gbe-tale soos Fon, Gen, Phla-Phera, en Aja in Benin, Togo en Nigerië praat.
Die Ewe bly veral langs die suidelike kusstreek van Wes-Afrika, suid en oos van die Voltarivier tot by die Monorivier op die grens tussen Togo en Benin.[7] Hul tuiste, die Ewe-land, streek oor die Voltastreek in suidoostelike Ghana (voorheen Brits-Togoland), suidelike Togo (voorheen Frans-Togoland) en die suidwestelike dele van Benin.[8] Na die Ewe-streek word soms as Ewe-nasie of Eʋedukɔ́-streek (Togoland in die koloniale literatuur) verwys.[1]
Die Ewe is onderverdeel in vier groepe gebaseer op hul dialek en geografiese blyplek: Anlo Ewe, Mina, Anechɔ, Ʋedome(Danyi), Tongu of Tɔŋu. Die tradisionele taal van hul literatuur is die Anlo-ondertak.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (en) James Minahan (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World A-Z. ABC-CLIO. pp. 589–590. ISBN 978-0-313-07696-1.
- ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. p. 90. ISBN 978-1-59884-363-7.
- ↑ (en) Basic Ewe for foreign students Geargiveer 17 September 2012 op Wayback Machine, bl. 206.
- ↑ "Ghana". CIA World Factbook (in Engels). Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ "Ewe (Togo)" (in Engels). Flags of the World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Éwé" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 April 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. pp. 89–90. ISBN 978-1-59884-363-7.
- ↑ (en) Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2010). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. pp. 454–455. ISBN 978-0-19-533770-9.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ewe (volk).- (en) "Ewe". Encyclopædia Britannica. Besoek op 10 Augustus 2019.
