Gaan na inhoud

Tetraëder

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Simmetrieë van die tetraëder: 'n C3-as, 'n S4 as en 'n spieëlvlak

'n Tetraëder is die eenvoudigste van die vyf Platoniese vaste liggame of Platoniese veelvlakke.

Die tetraëder bestaan uit vier gelyke gelyksydige driehoeke, wat in vier hoekpunte ontmoet. Daar is 6 gelyke sye wat hoeke van 60° met mekaar maak.

Die inhoud van 'n tetraëder met sy s is:

Chemie

[wysig | wysig bron]

In die chemie, en veral die organiese chemie speel die tetraëder 'n sentrale rol omdat molekule dikwels hierdie vorm het.

'n Goeie voorbeeld is die damp van die element fosfor. Dit bestaan uit P4-molekule wat die hoekpunte van 'n tetraëder beset.

In hierdie geval is die middelpunt van die tetraëder leeg en die chemiese bindings volg die sye van die tetraëder.

In die organiese chemie word dikwels 'n koolstofatoom in die tetraëder se middelpunt aangetref met vier ander atome op die hoekpunte. Die bindings is nou langs die lyne geleë wat die middelpunt met die hoekpunte verbind.

Indien hierdie vier ligande dieselfde atome betref, soos in metaan CH4 is dit 'n perfek simmetriese tetraëder en die hoeke H-C-H wat die arme van die molekuul vorm is die tetraëderhoek:


Indien die vier ligande nie dieselfde is nie, sal die tetraëder nie perfek simmetries wees nie en die hoeke wat die bindings vorm afwyk van die ideale waarde van die tetraëderhoek.

Dit is byvoorbeeld die geval in ammoniak waar een van die ligande vervang is deur 'n alleenpaar.

Sien ook

[wysig | wysig bron]
Platoniese vaste liggame
Naam tetraëder heksaëder oktaëder dodekaëder ikosaëder
Puntgroep Td Oh Oh I I
Vlakke 4 6 8 12 20
Vlaksoort driehoek vierkant driehoek vyfhoek driehoek
Hoekpunte 4 8 6 20 12
Sye 6 12 12 30 30