Toring

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Tokyo Skytree, die hoogste toring in die wêreld
Azadi Toring in Teheran, Iran; 'n voorbeeld van die Iraanse argitektuur van die verskillende tydperke
Romeinse toring (rekonstruksie) by die Limes – Taunus / Duitsland

'n Toring is 'n hoë struktuur wat hoër is as wat dit wyd is. Torings word onderskei van maste deur hul gebrek aan kabels en is dus, saam met hoë geboue, selfondersteunende strukture.

Torings word spesifiek van 'geboue' onderskei deurdat dit nie gebou is om bewoonbaar te wees nie, maar om ander funksies te bedien. Die belangrikste funksie is die gebruik van hul hoogte om verskillende funksies te verrig, insluitend: sigbaarheid van ander funksies verbonde aan die toring, soos kloktorings; as deel van 'n groter struktuur of apparaat om die sigbaarheid van die omgewing vir verdedigingsdoeleindes te verhoog soos in 'n versterkte gebou soos 'n kasteel; as 'n struktuur vir waarneming vir ontspanningsdoeleindes; of as 'n struktuur vir telekommunikasiedoeleindes. Torings kan alleenstaande strukture wees of deur aangrensende geboue ondersteun word, of dit kan 'n funksie wees bo-op 'n groot struktuur of gebou.

Etimologie[wysig | wysig bron]

Oud-Engelse torr is van Latynse turris via Ou Franse tor. Die Latynse term tesame met die Griekse τσρσις is geleen uit 'n pre-Indo-Europese Mediterreense taal, gekoppel aan die Illyriese toponiem υου-δοργίς. Met die Lydiaanse ondertone Τύρρα, Τύρσα, is dit gekoppel aan die etnoniem Τυρρήνιοι, sowel as met Tusci (van * Turs-ci), die Griekse en Latynse name vir die Etruskiërs (Kretschmer Glotta 22, 110ff.)

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Torings word sedert die prehistoriese tyd deur die mensdom gebruik. Die oudste bekend is miskien die sirkelvormige kliptoring in die mure van die Neolitiese Jerigo (8 000 v.C). Van die vroegste torings was ziggurats, wat sedert 4 000 v.C in Sumeriese argitektuur bestaan ​​het. Die beroemdste zigguratte is die Sumeriese Ziggurat van Ur, gebou in 3000 v.C, en die Etemenanki, een van die bekendste voorbeelde van die Babiloniese argitektuur. Laasgenoemde is gedurende 2000 v.C. in Babilon gebou en is as die hoogste toring van die antieke wêreld beskou.

Van die vroegste oorlewende voorbeelde is die strukture in die noorde van Skotland, wat keëlagtige toringhuise is. Hierdie en ander voorbeelde uit die Fenisiese en Romeinse kulture het die gebruik van 'n toring beklemtoon. Die naam van die Marokkaanse stad Mogador, gestig in 1000 v.C, is byvoorbeeld afgelei van die Fenisiese woord vir wagtoring ('migdol'). Die Romeine het agthoekige torings gebruik as elemente van die Diocletianus-paleis in Kroasië, wat ongeveer 300 n.C. dateer, terwyl die Serviese mure (4de eeu v.C.) en die Aureliese mure (3de eeu n.C.) vierkantige vertrekke bevat. Die Chinese het torings gebruik as geïntegreerde elemente van die Groot Muur van China in 210 v.C. gedurende die Qin-dinastie. Torings was ook 'n belangrike element van kastele.

Eiffel Toring in Parys

Ander bekende torings sluit in die Leunende Toring van Pisa in Pisa, Italië wat gebou is vanaf 1173 tot 1372 en die Two Towers in Bologna, Italië wat van 1109 tot 1119 gebou is. Die Himalaja-torings is klip torings wat hoofsaaklik in Tibet geleë is, ongeveer 14de tot 15de eeu gebou.

Meganika[wysig | wysig bron]

'n Toring kan tot 'n sekere hoogte gemaak word met die drakonstruksie met parallelle sye. Oor 'n sekere hoogte word die dradruk van die materiaal egter oorskry en die toring sal misluk. Dit kan vermy word as die steunstruktuur van die toring die gebou kleiner maak.

'n Tweede limiet is die knik; die struktuur benodig voldoende styfheid om te voorkom dat dit onder die vragte, veral as gevolg van wind, sal breek. Baie baie hoë torings het hul ondersteuningstrukture aan die omtrek van die gebou, wat die algemene styfheid aansienlik verhoog.

'n Derde limiet is dinamies; 'n toring is onderworpe aan wisselende winde, werwelstorting, seismiese versteurings, ens. Dit word dikwels hanteer deur 'n kombinasie van eenvoudige krag en styfheid, sowel as in sommige gevalle massa-dempers afgestem om bewegings uit te demp. As die buitenste aspek van die toring afwissel of tap met die hoogte, word vibrasies vermy as gevolg van die omhulsel van die draaikolk wat gelyktydig langs die hele gebou plaasvind.

Funksies[wysig | wysig bron]

Alhoewel torings nie korrek genoem word nie, word baie moderne wolkekrabbers torings genoem (terwyl dit as 'geboue' geklassifiseer word). In die Verenigde Koninkryk word na hoë huishoudelike geboue verwys as toringblokke. In die Verenigde State van Amerika het die oorspronklike World Trade Center die bynaam die Twin Towers gehad, 'n naam wat gedeel is met die Petronas Twin Towers in Kuala Lumpur. Boonop voldoen sommige strukture nie aan die streng kriteria wat by die lys van die hoogste torings gebruik word nie.

Strategiese voordele[wysig | wysig bron]

Die toring regdeur die geskiedenis het sy gebruikers 'n voordeel gegee om verdedigingsposisies te ondersoek en 'n beter uitsig oor die omliggende gebiede, insluitend slagvelde, te verkry. Hulle is teen verdedigingsmure gebou, of naby 'n teiken gerol. Vandag word torings vir strategiese gebruik steeds in gevangenisse, militêre kampe en verdedigende omtrek gebruik.

Potensiële energie[wysig | wysig bron]

Deur swaartekrag te gebruik om voorwerpe of stowwe na onder te beweeg, kan 'n toring gebruik word om voorwerpe of vloeistowwe soos 'n silo of 'n watertoring op te slaan, of 'n voorwerp na die aarde toe te rig, soos 'n boortoring. Ski-springpunte gebruik dieselfde konsep, en in die afwesigheid van 'n natuurlike helling of heuwel, kan dit deur die mens gemaak word.

Kommunikasie verbetering[wysig | wysig bron]

In die geskiedenis is eenvoudige torings soos vuurtorings, kloktorings, sein torings en minarette gebruik om inligting oor groter afstande te kommunikeer. In meer onlangse jare vergemaklik radiomaste en selfoontorings kommunikasie deur die omvang van die sender uit te brei. Die CN Tower in Toronto, Ontario, Kanada, is gebou as 'n kommunikasietoring, met die vermoë om as 'n sender en herhaler op te tree. Die ontwerp bevat ook funksies om dit 'n toeristeaantreklikheid te maak, waaronder die wêreld se hoogste waarnemingsdek op 147 verdiepings.

Vervoer ondersteuning[wysig | wysig bron]

Torings kan ook gebruik word om brûe te ondersteun, en kan hoogtes bereik wat van die hoogste geboue bo die water meeding. Die gebruik daarvan kom die meeste voor in hangbrûe en brûe met kabelverbindings. Die gebruik van 'n eenvoudige toringstruktuur, het ook daartoe bygedra om spoorwegbrûe, massa-transito-stelsels en hawens te bou.

Beheertorings word gebruik om sigbaarheid te gee om direkte lugvaartverkeer te help.

Ander torings[wysig | wysig bron]

  • Om toegang tot lang of hoë voorwerpe te kry: lanseer toring, dienstoring, diensstruktuur, steier, toringkraan, toringwa.
  • Om toegang tot atmosferiese toestande te verkry: windturbine, meteorologiese meettoring, toringteleskoop, sonkragstasie
  • Om hoogspanningskabels op te lig vir die transmissie toring vir elektriese krag
  • Om voordeel te trek uit die temperatuurgradiënt inherent aan 'n hoogteverskil: koeltoring
  • Om potensieel skadelike gasse en deeltjies in die atmosfeer te verdryf en te versprei: skoorsteen
  • Om teen blootstelling te beskerm: BREN-toring, weerligstoring
  • Vir industriële produksie: skiet toring
  • Vir opnames: Opmetingstoring
  • Om voorwerpe te laat val: Drop tube (drop toring), bomtoring, duikplatform
  • Om hoogteintensiewe toepassings te toets: hysbak-toetstoring
  • Om strukturele integriteit te verbeter: tyristortoring
  • Om torings na te boots of hoogte te gee vir oefeningsdoeleindes: vuurtoring, valskermtoring
  • As kuns: Shukhov-toring
  • Vir ontspanning: rotsklimtoring
  • As simbool: Toring van Babel, The Tower (Tarot-kaart), kerktoring

Die term "toring" word ook soms gebruik om brandbestrydingstoerusting te verwys met 'n buitengewone hoë leer wat ontwerp is vir brandbestryding / reddingsoperasies by hoë geboue.

Sien ook[wysig | wysig bron]

Algemeen[wysig | wysig bron]

  • Daarbenewens geankerde toring
  • Kloktoring
  • Geneig is om torings
  • Gedeeltelik geankerde toring
  • Wêreld se hoogste strukture
  • Spits
  • Toringhuis
  • Lys van die hoogste torings in die wêreld

Torings in oorlogvoering[wysig | wysig bron]

  • Batterytoring
  • Bergfried
  • Die oortreding van die toring
  • Botter-kansellasies toring
  • Weerskante van die toring
  • Versterkte toring
  • Hektoring
  • Wagtoring
  • Muurtoring

Verdere leesstof[wysig | wysig bron]

  • Fritz Leonhardt (1989), Towers: a historical survey, Butterworth Architecture, 343 pages.
  • Map, The Megalithic Portal and Megalith. "Diocletian's Palace". The Megalithic Portal.
  • Dana Thomas, "Towers to the Heavens", Newsweek, 2003-11-15