Tros (mitologie)
| Tros | |
|---|---|
| metgesel | Kallirhoe of Akallaris |
| ouers | (1) Erigtonius en Astjoche of (2) Ilos I |
| kinders | Ilos II, Assarakos, Ganumedes, Cleopatra en Cleomestra |
| opvolger | Ilos II |
| voorganger | Erigtonius van Dardanië of Ilos I |
In die Griekse mitologie was Tros (Oudgrieks: Τρώς) die stigter van die Trojaanse koninkryk. Die stad Ilios wat deur sy seun Ilos gestig is, het dieselfde naam aangeneem. Tros was die seun van Erigtonius en Astjoche (dogter van die riviergod Simoeis)[1] of van Ilos I, van wie hy die troon geërf het. Tros was die vader van drie seuns: Ilos, Assarakos en Ganumedes, en twee dogters: Cleopatra en Cleomestra.[2] Sy naam is die eponiem van Troje, ook bekend as Ilion deur sy seun Ilos. Tros se vrou was Kallirrhoe, dogter van die riviergod Skamander,[3] of Akallaris, dogter van Eumedes.[4]
'n Ander persoonlikheid genaamd Tros was 'n Trojaanse kryger. Volgens Homeros se Ilias was hy die seun van die Lisiër Alastor en is hy deur Achilles gedood.[5]
Genealogie[wysig | wysig bron]
Homeros se relaas[wysig | wysig bron]
Die volgense uittreksels uit Homeros se Ilias roep Tros se voorouers en afstammelinge in herinnering:
- Maar as jy wil, hoor dit ook, dat jy my afkoms kan ken, en daar is baie wat dit ken: ten eerste het Zeus, die wolkversamelaar, Dardanos verwek, en hy het Dardanië gestig, want heilige Ilios was nog nie op die vlakte gebou om 'n stad van sterflike mense te wees nie, maar hulle het steeds op die hange van Ida met die baie fonteine gewoon. En Dardanos het op sy beurt 'n seun verwek, koning Erigtonius, wat die rykste van sterflike mense geword het. Hy het drieduisend perde gehad wat in die vleiland gewei het; dit was merries, wat verheug was met hul teer vulle. Die Noordewind het, terwyl hulle gewei het, verlief geraak op die merries, homself gehou as 'n hings met donker maanhare, en hulle gedek; en hulle het swanger geword en twaalf vulle gebaar. Wanneer hulle oor die aarde galop het, het die gewer van graan oor die boonste are van die ryp koring gevloei en dit nie gebreek nie, en wanneer hulle oor die breë rug van die see geloop het, sou hy oor die boonste brekers van die grys waters beweeg. En Erigtonius het Tros verwek om koning te wees van die Trojane, en uit Tros is weer drie weergalose seuns gebore, Ilos, Assarakos en die goddelike Ganumedes, wat as die mooiste onder die sterflike mense gebore is; weens sy skoonheid het die gode hom na die hoogte opgeneem om bekerhouer vir Zeus te wees sodat hy by die onsterflikes kon woon. En Ilos het weer ’n seun genaamd Laomedon verwek, wat sonder gelyke was, en Laomedon was die vader van Titonus, Priamos, Klytios, en Hicetaon, afstammeling van Ares. En Assarakos het Capys verwek, en hy op sy beurt Anchises; maar Anchises het my verwek en Priamos vir Hektor. Dit is dan die geslagslyn.[6]
Apollodorus se relaas[wysig | wysig bron]
Die antieke skrywer Apollodorus beskryf in sy boek Bibliotheca ook Tros se afkoms:
- En sy (d.w.s. Dardanos) seuns was Ilos en Erigtonius, van wie Ilos kinderloos gesterf het. Erigtonius het as koning opgevolg en saam met Astjoche, dogter van Simoeis, vir Tros gehad. Nadat hy as koning opgevolg het, het Tros die land Troje na homself vernoem, en met Kallirrhoe, dogter van Skamander, getrou en 'n dogter (Cleopatra) en seuns (Ilos, Assarakos en Ganumedes) gehad. Hierdie Ganumedes is weens sy skoonheid as bekerhouer en skinker van die gode in die hemel aangestel; en Assarakos het by sy vrou Hieromneme, dogter van Simoeis, 'n seun Capys gehad; en Capys het by sy vrou Themiste, dogter van Ilos, 'n seun genaamd Anchises gehad, wat verlief was op Aphrodite, en sy het vir hom Aeneas en Lyrus, wat kinderloos gesterf het, gebaar.[7]
Dionysius van Halikarnassus[wysig | wysig bron]
Die skrywer Dionysius van Halikarnassus het 'n paragraaf oor Tros se voorgeslagte geskryf wat ons terugneem na Dardanos en bewys lewer dat die Trojaanse ras inderdaad van Griekse oorsprong was.
- Maar die onderwerp vereis dat ek ook Aeneas se voorgeslagte beskryf: dit sal ek ook kortliks doen. Dardanos, na die dood van Chrysê, die dogter van Pallas, by wie hy sy eerste seuns gehad het, is getroud met Bateia , die dogter van Teucer, by wie hy Erigtonius gehad het, wat na bewering die gelukkigste van alle mans was, aangesien hy sowel die koninkryk van sy vader as dié van sy grootvader aan moederskant geërf het. Uit Erigtonius en Kallirrhoê, die dogter van Skamander, is Tros gebore, van wie die volk sy naam gekry het; van Tros en Akallaris, die dogter van Eumedes, Assarakos; van Assarakos en Clytodora, die dogter van Laomedon, Capys; van Capys en die nimf Hieromnemê, Anchises; van Anchises en Aphroditê, Aeneas.[8]
Mitologie[wysig | wysig bron]
Toe Zeus vir Ganumedes ontvoer het, het Tros oor sy seun gerou. Zeus was simpatiekgesind en het Hermes met twee perde gestuur wat so vinnig was dat hulle oor water kon hardloop. Hermes het Tros ook verseker dat Ganumedes onsterflik was en die skinker en bekerhouer van die gode sou wees, 'n posisie van groot onderskeiding.[9]
Homeros se Ilias, Boek V, 265 beskryf die perde wat Zeus aan Tros gegee het as vergoeding vir die ontvoering van Ganumedes.
In verskillende weergawes is Ganumedes die seun van Laomedon, Ilos, en van Tros;[10] ander noem hom egter seun van Ilos,[11] Erigtonius[12] of Assarakos.[13]
Die Dardaniërs is Trojane genoem nà Tros, en die landstreek Troas is ook na hom vernoem.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Homeros, Ilias 20.230; Tzetzes oor Lycophron, 29
- ↑ Dictys Cretensis, 4.22
- ↑ Skolia oor Homeros se Ilias 20.231 wat na Hellanikos as gesag verwys; Tzetzes oor Lycophron, 29
- ↑ Dionysius van Halikarnassus, Antiquitates Romanae 1.62.2
- ↑ Homeros, Ilias 20.462
- ↑ Homeros, Ilias 20.213–241
- ↑ Bibliotheca, 3.12.2
- ↑ Dionysius van Halikarnassus, Antiquitates Romanae 1.62
- ↑ Homeros, Ilias 5.265 & 20.231; Pausanias, 5.24.5 met 'n verwysing na Homeros
- ↑ Cicero, Tusculanae Disputationes 1.26
- ↑ Tzetzes oor Lycophron, 34
- ↑ Hyginus, Fabulae 271
- ↑ Hyginus, Fabulae 224
Bronne[wysig | wysig bron]
- Apollodorus, Die Biblioteek, met 'n Engelse vertaling deur Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard-universiteit drukkers; Londen, William Heinemann Bpk. 1921. ISBN 0-674-99135-4. Aanlyn weergawe beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek. Griekse teks beskikbaar by dieselfde webwerf.
- Dictys Cretensis, uit die Trojaanse Oorlog. Die Kronieke van Dictys van Kreta en Dares die Frigiër, vertaal deur Richard McIlwaine Frazer, Jr. (1931-) in Engels. Indiana-universiteit drukkers. 1966. Aanlyn weergawe beskikbaar by die Topos teksprojek.
- Dionysius van Halikarnassus, Roman Antiquities. Engelse vertaling deur Earnest Cary in die Loeb-klassieke biblioteek, 7 volumes. Drukpers van Harvard-universiteit, 1937–1950. Aanlyn weergawe beskikbaar op Bill Thayer se webwerf
- Dionysius van Halikarnassus, Antiquitatum Romanarum quae supersunt, Vol I-IV. Karl Jacoby. In Aedibus B.G. Teubneri. Leipzig. 1885. Griekse teks beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek.
- Gaius Julius Hyginus, Verhale uit die Mites van Hyginus, vertaal en geredigeer deur Mary Grant. Universiteit van Kansas Publikasies in Lettere en Wysbegeerte. Aanlyn weergawe beskikbaar by die Topos teksprojek.
- Homeros, Die Ilias, Afrikaanse vertaling deur Johannes Petrus Jansen van Rensburg, 1952
- Homeros, Die Ilias, Engelse vertaling deur A.T. Murray, Ph.D. in twee volumes. Cambridge, MA., Drukpers van Harvard-universiteit; Londen, William Heinemann, Bpk. 1924. ISBN 978-0674995796. Aanlyn weergawe by die Perseus digitale biblioteek.
- Homeros, Homeri Opera in vyf volumes. Oxford, drukpers van die Universiteit van Oxford. 1920. ISBN 978-0198145318. Grieks teks beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek.
- Pausanias, Beskrywing van Griekeland, Engelse vertaling deur W.H.S. Jones, Litt.D. en H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, drukpers van Harvard-universiteit; Londen, William Heinemann Bpk. 1918. ISBN 0-674-99328-4. Aanlyn weergawe beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek
- Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903. Griekse teks beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek.