Gaan na inhoud

Verklaring van Arbroath

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Afskrif van die verklaring uit 1320 n.C.
Die mees aangehaalde gedeeltes van die verklaring, soos dit teen die mure van die Nasionale Museum van Skotland vertoon word.

Die Verklaring van Arbroath is die Skotte se onafhanklikheidsverklaring, en het moontlik ook gedien as basis vir die Amerikaanse onafhanklikheidsverklaring. Dit is in die vorm van 'n brief aan Pous Johannes XXII gestuur, gedateer 6 April 1320.

Vertaling

[wysig | wysig bron]

Aan die Allerheiligste Vader (van die Roomse Kerk) en Heer in Jesus Christus, die Heer Johannes, deur die Goddelike Voorsienigheid uitverkies tot Pous van die Heilige Romeinse en Universele Kerk, betoon sy nederige en eerbiedige seuns, Duncan, Graaf van Fife, Thomas Randolph, Graaf van Moray, Heerser oor Man en oor Annandale, Patrick Dunbar, Graaf van March, Malise, Graaf van Strathearn, Malcolm, Graaf van Lennox, William, Graaf van Ross, Magnus, Graaf van Caithness en Orkney, en William, Graaf van Sutherland; Walter, Rentmeester van Skotland, William Soules, Butler van Skotland, James, Graaf van Douglas, Roger Mowbray, David, Graaf van Brechin, David Graham, Ingram Umfraville, John Menteith, Bewaarder van die Graafskap van Menteith, Alexander Fraser, Gilbert Hay, Konstabel van Skotland, Robert Keith, Maarskalk van Skotland, Henry St Clair, John Graham, David Lindsay, William Oliphant, Patrick Graham, John Fenton, William Abernethy, David Wemyss, William Mushet, Fergus van Ardrossan, Eustace Maxwell, William Ramsay, William Mowat, Alan Murray, Donald Campbell, John Cameron, Reginald Cheyne, Alexander Seton, Andrew Leslie, en Alexander Straiton, en die ander grawe en grondbesitters en die hele volk van die ryk van Skotland alle vorme van hoogagting, soos dit seuns betaam, met eerbiedige soene aan sy geseënde voete.

Allerheiligste Vader en Heer, ons weet, en ons vind dit opgeteken in die kronieke en in antieke boeke, dat ons eie volk, die Skotte, onder ander beroemde volke wyd bekend geraak het. Hulle het uit Groter Skittië getrek via die Tirreense See en die Poorte van Hercules, en het vir 'n lang tyd in Spanje gewoon tussen die mees barbaarse stamme, maar nêrens kon enige stam hulle onderwerp nie, hoe barbaars sulke stamme ookal opgetree het. Daarvandaan kom hulle, twaalf honderd jaar nadat die volk van Israel deur die Rooisee getrek het, aan in hulle tuisland in die Weste, waar hulle vandag nog woon. Eers het hulle die Britons uitgedryf, toe het hulle die Pikte heeltemal vernietig, en hoewel hulle baie gereeld aangeval is deur die Noorweërs, die Dene en die Engelse, het hulle daardie tuiste in besit geneem met baie oorwinnings en onbeskryflike moeite; en, soos die geskiedskrywers van die ou dae getuig, het hulle dit sedertdien sonder enige verband behou. In hulle ryk het daar eenhonderd en dertien konings uit hulle eie koningshuis geheers, sonder dat die afkomslyn verbreek is deur 'n enkele volksvreemde. Selfs al sou die hoë kwaliteite en verdienstelikheid van dié mense nie andersins sigbaar gewees het nie, het hulle voldoende genade verdien dat die Koning van konings en die Heer van die here, ons Here Jesus Christus hulle ná Sy lyding en sterwe geroep het tot Sy allerheiligste geloof as van die heel eerste bekeerlinge, selfs al het hulle op die verste uiteindes van die aarde gewoon. Hy wou hulle dan ook nie sommer deur enigiemand in die geloof laat bevestig nie, maar deur die belangrikste van Sy Apostels, hoewel hy tweede of derde in die rangorde gestaan het, naamlik misname Andreas, die broer van die Geseënde Petrus, en hom vir ewig as hulle beskermheilige aangestel het.

Die Allerheiligste Vaders, u voorgangers, baie ag gegee aan hierdie dinge, en het baie gunste en talryke voorregte geskenk aan hierdie koninkryk en volk, wat aan die spesiale sorg van die Geseënde Petrus se broer opgedra is. Onder hulle beskerming het ons volk inderdaad in vrede en vryheid geleef totdat daardie magtige prins, die koning van die Engelse, Edward, die vader van die een wat vandag heers, onder die dekmantel van 'n vriend en bondgenoot gekom het om ons as 'n vyand te teister op 'n stadium toe ons koninkryk leierloos was en ons volk geen kwaadwilligheid of verraad geken het nie, en nie gewoond was aan oorlog of invalle nie. Die dade van wreedheid, massamoord, geweld, plundering, brandstigting, gevangesetting van amptenare van die Kerk, afbrand van kloosters, die berowing en doodmaak van monnike en nonne, en ander euweldade wat hy teen ons volk gepleeg het, sonder inagneming van ouderdom, geslag, geloof of rangorde, kan niemand beskryf of volledig voorstel as hy dit nie met sy eie oë gesien het nie.

Van hierdie ontelbare euwels is ons egter verlos met de hulp van Hom Wat, hoewel Hy straf, ook heelmaak en herstel, deur middel van ons onvermoeide prins, koning en heer, die heer Robert. Sodat sy volk en sy erfenis uitgered kan word uit die hand van ons vyand het hy moeite, ontbering, honger en gevaar nie ontsien nie, en soos nog 'n Makkabeus of Joshua dit blymoedig gedra. Op grond van die Goddelike Voorsienigheid, sy reg tot opvolging ingevolge ons wette en gebruike wat ons tot die dood toe sal onderhou, en die onderlinge instemming en ooreenkoms van ons almal, het ons hom ons prins en koning gemaak. Aan hom as die man deur wie ons volk verlos is, is ons verbind volgens wet sowel as deur sy versekering dat ons vryheid steeds behou kan word, en by hom wil ons staan, kom wat wil. As hy egter sou prysgee wat hy begin het, en sou ooreenkom om ons of ons koninkryk aan die koning van Engeland of aan die Engelse oor te gee, sal ons ons beywer om hom weg te jaag as ons vyand en 'n ondergrawer van sy eie regte en van ons s’n, en ons sal dan 'n ander man, wat ons wel kan verdedig ons koning maak; want so lank as wat daar maar 'n honderd van ons bly leef, sal ons nooit, onder enige omstandighede, onder Engelse oorheersing staan nie. Ons veg nie vir eer, of rykdom, of onderskeidings nie, maar vir vryheid – slegs vir die saak wat geen eerlike man prysgee nie, selfs ten koste van sy lewe. Om hierdie rede, eerwaarde Vader en Heer, versoek ons u Heiligheid met ons ernstigste gebede en smekende harte, tot die mate waarin u in u opregtheid en goedheid al hierdie dinge sal oorweeg, dat, saam met Hom Wie se Onderkoning u op aarde is, u nie onderskeid maak tussen Judaiet en Griek (Daniet), Skot en Engelsman nie, om met die oë van 'n vader te kyk na die skade en ontberings wat die Engelse ons en die Kerk van God aangerig het. Mag dit u behaag om die koning van die Engelse te bestraf en te vermaan, want hy behoort tevrede te wees met wat aan hom behoort, aangesien Engeland eenmaal genoeg was vir sewe en meer konings, en om ons Skotte in vrede te laat om in hierdie arm klein Skotland te woon, waarbuite daar geen ander woonplek hoegenaamd is nie, en waar ons niks anders as ons eie verlang nie. Ons is eerlik bereid om enigiets vir hom te doen, ten einde ons toestand te verbeter sodat ons vrede vir onsself kan verkry. U eie belange is ook hierby betrokke, Heilige Vader, want u sien hoe die barbaarsheid van die heiden teen die Christen tier, soos wat die Christene sekerlik vanweë hulle sondes verdien, en dat die grense van die Christendom elke dag teruggedruk word, en u is sekerlik bewus van hoe dit U Heiligheid se nalatenskap sal benadeel as (mag God dit verhoed) die Kerk tydens u leeftyd uitgewis sou word of in die skande sou kom. Roep gerus die Christen prinse op wat vir valse redes voorgee dat hulle nie in die Heilige land kan gaan help nie vanweë oorloë wat hulle op hande het met buurstate Die werklike rede wat hulle verhoed is dat hulle gouer geldmaak en minder teenstand ondervind as hulle hulle kleiner buurstate aanval. Maar hoe blymoedig sal ons heer die Koning en ook ons daarheen gaan as die koning van die Engelse ons net in vrede wil laat. Hy vir Wie niks verborge is nie weet dit, en ons bely en verklaar dit aan u as Vikaris van Christus en aan die hele Christendom. Indien U Heiligheid egter te veel geloof sou plaas in wat die Engelse u vertel, en nie openhartig aandag gee hieraan nie, en hulle tot ons nadeel sou bevoordeel, sal die slagtingonder liggame, en die vervloeking van siele , en al die ander onreg wat sou volg, wat hulle teen ons en ons teen hulle sal pleeg, sekerlik deur die Allerhoogste (Elohim) voor u deur gelê word. Ten slotte is ons gewillig, en sal ons altyd gewillig wees, om, namate dit van ons vereis word, u bevele in alle dinge uit te voer, as gehoorsame seuns van u as Sy Verteenwoordiger, en aan Hom as die Opperkoning (Elohim) en Regter vertrou ons hierdie saak toe, Op Hom werp ons sorge ons en vertrou ons onverbiddelik dat Hy ons sal bemoedig en ons vyand sal vernietig. Mag die Allerhoogste u in Sy Heilige Kerk bewaar in heiligheid en gesondheid en vir u lengte skenk.

Gegee in die monnikeklooster van Arbroath in Skotland op die sesde dag van die maand April in die jaar van ons Here, dertienhonderd-en-twintig, en die vyftiende jaar van regering van ons Koning soos hierbo vermeld.

Onderteken: Brief gerig aan ons Heer die Pous, deur die volk van Skotland.

Bronne

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Verklaring_van_Arbroath&oldid=2481314"