Gaan na inhoud

Warskou-opstand

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Warskou Opstand)
Hierdie artikel is oor die 1944-opstand in Warskou. Vir ander opstandings met 'n soortgelyke naam, sien Warskou-opstand (dubbelsinnig).
Warskou-opstand
Deel van die Operasie Storm en die Tweede Wêreldoorlog

Gebiede van die Poolse versetting in Warskou op 4 Augustus 1944.
Datum 1 Augustus 19442 Oktober 1944
Ligging Warskou, Pole
Resultaat Duitse oorwinning
Strydende partye
Poolse versetting
Vlag van Verenigde Koninkryk Britse Lugmag saam met Poolse afdelings (4 Augustus – 21 September)
Vlag van Pole Poolse Eerse Weermag (vanaf 14 September)[1]
Vlag van Sowjetunie Sowjet-lugmag (vanaf 14 September)[1]
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrikaanse Lugmag[2]
Vlag van Verenigde State van Amerika Amerikaanse Lugmag (net op 18 September)
Vlag van Nazi-Duitsland Nazi-Duitsland (en ander bondgenote)
Aanvoerders
Tadeusz Bór-Komorowski
Tadeusz Pełczyński
Antoni Chruściel
Karol Ziemski
Edward Pfeiffer
Leopold Okulicki
Jan Mazurkiewicz
Konstantin Rokossofski
Zygmunt Berling
Walter Model
Nikolaus von Vormann
Rainer Stahel
Erich von dem Bach
Heinz Reinefarth
Bronislav Kaminski
Petro Dyachenko
Sterkte
tussen 20 000[3] en 49 000[4] (aanvanklik) tussen 13 000[5] en 25 000[6] (aanvanklik)
Ongevalle en verliese
Poolse rebelle:
10 000 gesneuweldes[7]
5 200–6 000 vermiste[7]
5 000 gewondes[7]
15 000 gevangenes[7]
Berling se 1ste weermag: 5 660 gesneuweldes[7]

150 000–200 000 burgerlikes[8]
700 000 is uit die stad verdryf[7]
Duitse magte:
7 000–9 000 gesneuweldes[7]
7 000 vermiste[7]
9 000 gewondes[7]
2 000 gevangenes[7]

310 tenks en gepantserde voertuie[7]
340 trokke en motorvoertuie[7]
22 artilleriestukke[7]
1 vliegtuig[7]
'n Na-oorlogse herdenking, voor die koeël-belaaide Bank van Pole. Die monument is 'n Kotwica ("Anker") gevorm uit die letters "P" en "W" vir Polska walcząca — "Pole veg"), die embleem van die Poolse versetting.
Gedenkplaat vir die slagoffers van die Warskou-opstand.
Inligting oor die opstand in Kaapstad se Holocaust-sentrum.

Die Warskou-opstand (Pools: powstanie warszawskie) was 'n gewapende stryd deur Poolse Tuisleër (Armia Krajowa) tydens die Tweede Wêreldoorlog om Warskou van Duitse besetting en Nazi-bewind te bevry. Dit het op 1 Augustus, 1944, begin as deel van 'n landwye opstand, Operasie Storm. Die Poolse troepe het die Duits-geleide magte tot 2 Oktober teengestaan, 'n totaal van 63 dae. Ongeveer 9 000 soldate is gewond en 18 000 het gesterf; oor die 250 000 burgers het gesterf, meestal in massa-teregstellings deur die Duitse troepe. 17 000 Duitse soldate het gesterf en 9 000 is gewond. Tydens die stedelike geveg en ook na die tyd, toe Duitse troepe op Adolf Hitler se bevel die stad stelselmatig blok vir blok begin afbrand het, is 'n beraamde 85% van die stad verwoes.

Die Opstand het op 'n belangrike tydstip in die oorlog begin, net toe die Sowjetleër Warskou genader het. Die Sowjetleër het 'n punt binne 'n paar honderd meter oor die Vistula-rivier op 16 September bereik, maar het nie verder beweeg tydens die Opstand nie, wat gelei het tot beskuldigings dat Joseph Stalin nie wou hê dat die Opstand suksesvol moes wees nie.

Daar is geen bewyse dat die Armia Krajowa hulle stryd met die Sowjetleër gekoördineer het nie. Volgens sommige Russiese outobiografieë (soos byvoorbeeld dié deur Konstantin Rokossofski, wat die Warskou bevryding gelei het) het die AK die stad probeer bevry voor (en sonder) die Sowjetleër.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 (en) Davies, Norman (2004). Rising '44. The Battle for Warsaw. London: Pan Books. ISBN 0-330-48863-5.
  2. (en) Neil Orpen (1984). Airlift to Warsaw. The Rising of 1944. University of Oklahoma. ISBN 83-247-0235-0.
  3. Borodziej, Włodzimierz (2006). The Warsaw Uprising of 1944. Vertaal deur Barbara Harshav. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-20730-4 bl. 74.
  4. Borowiec, Andrew (2001). Destroy Warsaw! Hitler's punishment, Stalin's revenge. Westport, Connecticut: Praeger. ISBN 0-275-97005-1. bl. 6.
  5. Borodziej, bl. 75.
  6. (en) Comparison of Forces, Warsaw Rising Museum
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 "FAQ" (in Engels). Warsaw Uprising. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2020. Besoek op 3 Februarie 2009.
  8. Borowiec, bl. 179.