Gaan na inhoud

Suid-Afrikaanse Lugmag

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Suid-Afrikaanse Lugmag
Kenteken van die Suid-Afrikaanse Lugmag met die Latynse leuse Per aspera ad astra
Kenteken van die Suid-Afrikaanse Lugmag met die Latynse leuse Per aspera ad astra
Kenteken van die Suid-Afrikaanse Lugmag met die Latynse leuse Per aspera ad astra
Gestig 1 Februarie 1920
Land Suid-Afrika
Onderdeel van Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag
Tipe Lugmag
Spesialisasie Lugoppergesag, Lugverdediging
Aantal lede 10 815 aktiewe personeel
831 reserwe personeel
Uitrusting 229 vliegtuie
Veldslae Tweede Wêreldoorlog
Korea-oorlog
Suid-Afrikaanse Grensoorlog
Namibiese Onafhanklikheidsoorlog

Die Suid-Afrikaanse Lugmag is die lugkomponent van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag en van sy voorganger die Suid-Afrikaanse Weermag. Die lugmag staan amptelik bekend as die South African Air Force (SAAF) met sy hoofkwartier in Pretoria. Die Suid-Afrikaanse Lugmag is op 1 Februarie 1920 gestig.

Die lugmag het in die Tweede Wêreldoorlog en die Koreaanse oorlog diens gedoen. Vanaf 1966 was die lugmag betrokke by die verskaffing van infanterie-ondersteuning in 'n oorlog met 'n lae intensiteit ("die Grensoorlog") in Angola, Suidwes-Afrika (Namibië) en Rhodesië. Namate die oorlog gevorder het, het die intensiteit van lugoperasies toegeneem totdat die lugmag in die laat tagtigerjare verplig was om vegvliegtuie teen Angolese vliegtuie in te span om taktiese meerderwaardigheid in die lug te handhaaf. Na afloop van die Grensoorlog in 1990 is die getalle van die vliegtuie drasties verminder as gevolg van finansiële druk en die staking van vyandelikhede in buurstate.

Die SALM het deesdae 'n beperkte luggevegsvermoë en is gestruktureer vir vredesbewaring, ramphulp en maritieme patrollie. Gedurende die apartheidsera was dit bekend onder die Afrikaanse naam Suid-Afrikaanse Lugmag (SALM en tussen 1915 en 1920 bekend as die Suid-Afrikaanse Lugvaartkorps -SALK), 'n afkorting wat nie meer algemeen gebruik word nie. Die Suid-Afrikaanse Lugmag se Latynse leuse is Per aspera ad astra ("deur ontberings na die sterre").[1]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Eerste Wêreldoorlog

[wysig | wysig bron]

Ná ’n besoek om die militêre maneuvers van 1912 in Europa waar te neem, het brig. Genl. Christiaan Frederik Beyers, destyds kommandant-generaal van die Weermag, 'n uiters positiewe verslag oor die toekomstige gebruik van vliegtuie vir militêre doeleindes aan generaal Jan Smuts gelewer. Smuts het 'n reëling met private vlieërs in die Kaap begin en 'n vliegskool[2] by Alexandersfontein naby Kimberley, bekend as die Paterson Aviation Syndicate School, gestig om vlieëniers vir die voorgestelde Suid-Afrikaanse Lugvaartkorps (SALK) op te lei.[3] Vliegopleiding het in 1913 begin, en studente wat uitgeblink het op die kursus is na die Central Flying School by Upavon in Groot-Brittanje gestuur vir verdere opleiding. Die eerste Suid-Afrikaanse militêre vlieënier het op 2 Junie 1914 gekwalifiseer.[4]

Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het die Unieverdedigingsmag die dringende behoefte aan lugsteun besef wat die stigting van die SALK op 29 Januarie 1915 teweeg gebring het.[4] Vliegtuie is van Frankryk aangekoop (Henri Farman F-27) terwyl die bou van 'n vliegveld by Walvisbaai in alle erns begin is om operasies teen Duitse magte in Duits-Suidwes-Afrika te ondersteun.[5] Teen Junie 1915 is die SALK na sy eerste operasionele vliegveld by Karibib in Suidwes-Afrika ontplooi ter ondersteuning van genl. Botha se Suid-Afrikaanse grondmagte. Die SALK het verkennings- en pamfletstrooi-sendings vanaf Karibib en later vanaf Omaruru gevlieg. Daar is geïmproviseerde bombarderingsendings bygevoeg toe vlieëniers begin het om handgranate en eenvoudige bomme met die hand te laat val.[6] Op 9 Julie 1915 het die Duitse magte gekapituleer en die meeste van die vlieëniers en vliegtuie van die SALK is na Brittanje gestuur ter ondersteuning van die Imperiale oorlogspoging.

Alhoewel die SALK aktief gebly het, was aktiwiteite beperk tot grondopleiding by die Kaapstadse Drill Hall. Die vlieëniers wat na die Royal Flying Corps (RFC) uitgeplaas is, is gegroepeer om No. 26 Eskader RFC te vorm en later, op 8 Oktober 1915, 'n onafhanklike eskader te vorm. No. 26 Eskader was toegerus met Henri Farman F-27's en B.E.2c's en is na Kenia gestuur ter ondersteuning van die oorlogspoging in Duits-Oos-Afrika. Hulle het op 31 Januarie 1916 in Mombasa geland.[7] Die eskader het regdeur die veldtog, tot Februarie 1918, verkennings- en waarnemersendings gevlieg[8] toe die eskader via Kaapstad na die VK teruggekeer het en op 8 Julie 1918 by Blandford-kamp aangekom het en dieselfde dag ontbind is.[9] Terwyl die SALK in Duits-Suidwes-Afrika en 26 Eskader RFC in Oos-Afrika betrokke was, het baie Suid-Afrikaners na die Verenigde Koninkryk gereis om by die RFC aan te sluit.[10] Die aantal Suid-Afrikaners in die RFC het uiteindelik ongeveer 3 000 man bereik en 260 sterftes in aktiewe diens oor die Somme tydens die oorlog gely. Ses-en-veertig vlieëniers het bobaasvlieëniers geword.[11][12]

Stigting en die tussenoorlogse tydperk

[wysig | wysig bron]
de Havilland/Airco DH.9: 49 van hierdie vliegtuie is aan Suid-Afrika geskenk as deel van die “Imperiale Geskenk”.

Na afloop van die Eerste Wêreldoorlog het die Britse regering oortollige vliegtuie plus onderdele en voldoende toerusting geskenk om die kern van 'n jong lugmag aan elk van sy Dominiums te voorsien. As deel van hierdie skenking, wat as die “Imperiale Geskenk” bekend sou word,[13] het Suid-Afrika 'n totaal van 113 vliegtuie van beide die Britse regering (100 vliegtuie) sowel as van ander bronne (13 vliegtuie) ontvang.[13][14]

Op 1 Februarie 1920 is kolonel Pierre van Ryneveld aangestel as die Direkteur Lugdiens met die taak om 'n lugmag te stig, die datum word gebruik om die stigting van die Suid-Afrikaanse Lugmag te merk. In Desember 1920 is die Suid-Afrikaanse Nasionale kenteken vir die eerste keer by vliegtuie gevoeg. 'n Oranje, groen, rooi en blou rondel is vir proefdoeleindes aan 'n Avro 504K gevoeg, maar die kleure is onvanpas gevind en is in Desember 1921 vervang met 'n groen, rooi, suurlemoen, geel en blou rondel. Hierdie kleure het gebly tot 1927 toe hulle vervang is met die oranje, wit en blou rondels.[15]

Die eerste operasionele ontplooiing van die nuutgestigte Lugmag was om interne onenigheid te onderdruk, toe 'n mynwerkerstaking op die Johannesburgse goudmyne in 1922 gewelddadig geword het en gelei het tot die afkondiging van krygswet. 1 Eskader is opgeroep om verkenningsendings te vlieg en die stakers se stellings te bombardeer. Sendings ter ondersteuning van die polisie het tussen 10 en 15 Maart 127 vliegure beloop en hierdie ongunstige begin vir die SALM het gelei tot twee vlieënierverliese, twee gewondes en twee vliegtuie wat weens grondvuur verloor is.[16] Die SALM is weer tussen 29 Mei en 3 Julie 1922 ontplooi om die Bondelswart-opstand by Kalkfontein te onderdruk.[17]

Tweede Wêreldoorlog

[wysig | wysig bron]
‘n Hawker Hart, een van die vroegste bomwerpers vir Suid-Afrika.

Met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog het Suid-Afrika geen vlootvaartuie gehad nie en die Unie Verdedigingsmag se eerste prioriteit was om die veiligheid van die Suid-Afrikaanse kuswaters sowel as die strategies belangrike Kaapse seeroete te verseker. Vir maritieme patrollie-operasies het die SALM al 29 passasiersvliegtuie van die Suid-Afrikaanse Lugdiens oorgeneem: 18 Junkers Ju 86Z-ls vir maritieme patrollies en elf Junkers Ju 52s vir vervoerdoeleindes.[18] SALM se maritieme patrollies het op 21 September 1939 begin met die stigting van 16 Eskader wat drie JU-86Z's vanaf Walvisbaai gevlieg het.[19] Later is die maritieme patrollies uitgevoer deur 6, 10, 22, 23, 25, 27 en 29 Eskaders.[20]

Teen die einde van die Tweede Wêreldoorlog in Augustus 1945 het SALM-vliegtuie (in samewerking met Britse en Nederlandse vliegtuie wat in Suid-Afrika gestasioneer was) 17 vyandelike skepe onderskep, gehelp met die redding van 437 oorlewendes van gekelderde skepe, 26 van die 36 vyandelike duikbote aangeval, wat om die Suid-Afrikaanse kus geopereer het, en 15 000 kuspatrollietogte gevlieg.[18]

Oos-Afrika

[wysig | wysig bron]

In Desember 1939 het die hertog van Aosta 'n verslag aan Mussolini gestuur waarin die toestand van chroniese onvoorbereidheid van die geallieerde magte in Oos-Afrika op rekord geplaas is. Die ineenstorting van Frankryk in 1940 het Mussolini aangespoor om by die oorlog aan die kant van die Spilmoondhede aan te sluit en gevolglik is lugmagelemente na voorwaartse posisies in die besette Ethiopië verskuif om lugaanvalle op Geallieerde magte moontlik te maak voordat hulle weer versterk kon word.[21] Hierdie ontplooiings het Geallieerde optrede aangespoor en op 13 Mei 1940 is 1 Eskader-vlieëniers na Kaïro gestuur om 18 Gloster Gladiators te beman en om hulle suidwaarts na Kenia te vlieg vir operasies in Oos-Afrika. 11 Eskader, toegerus met Hawker Hartebeeste, het op 19 Mei 1940 na Nairobi gevolg en is op 22 Mei 1940 deur die Junkers Ju 86's van 12 Eskader versterk.[21]

Die Koninkryk van Italië het op 10 Junie 1940 oorlog verklaar en op die volgende dag het die Ju 86's van 12 Eskader die eerste lugaanval deur die SALM in die Tweede Wêreldoorlog gelei.[21] Tydens die veldtog was talle SALM-vliegtuie in luggevegte met die Italiaanse Regia Aeronautica betrokke en het lugsteun aan Suid-Afrikaanse en Geallieerde magte in die grondoorlog gebied. Teen Desember 1940 was tien SALM-eskaders plus 34 vlugte, met 'n totaal van 94 vliegtuie, in Oos-Afrika operasioneel (1 eskader, 2 eskader, 3 eskader, 11 eskader, 12 eskader, 14 eskader, 40 eskader, 41 eskader, 50 eskader en 60 eskader).[22] Tydens hierdie veldtog het die SALM 'n Beslote Ondersteuningsvlug van vier Gladiators en vier Hartebeeste gevorm, met 'n outonome lugmagbevelvoerder wat saam met die landmagte werk. Dit was die voorloper van die Desert Air Force/Tactical Air Force "cab-rank"-tegniek wat gedurende 1943–1945 op groot skaal vir nabye lugsteun gebruik is.[23] Die laaste luggeveg het op 29 Oktober plaasgevind en die Italiaanse magte het op 27 November 1941 oorgegee. 'n Verminderde SALM-teenwoordigheid is in Oos-Afrika gehandhaaf vir kuspatrollies tot Mei 1943.[24]

Westelike Woestyn en Noord-Afrika

[wysig | wysig bron]
Lt. Robin Pare (links), eskaderbevelvoerder majoor John "Jack" Frost (middel), wat die hoogste afskiet syfertelling in die SALM tydens die Tweede Wêreldoorlog behaal het, en kapt. Andrew Duncan (regs) van 5 Eskader SALM Maart/April 1942.

SALM-vegvliegtuie-, bomwerpers- en verkenningseskaders het 'n sleutelrol gespeel in die Westelike Woestyn en Noord-Afrikaanse veldtogte van 1941 tot 1943.[16] Een besonderse prestasie was die Boston-bomwerpers van 12 en 24 Eskadrons wat honderde ton bomme op Spilmoondhede-magte laat val het wat die Agtste Leër ondersteun het tydens die "Gazala-galop" in die middel van 1942.[16] SALM-bomwerpers het voortdurend terugtrekkende magte na die Tunisiese grens geteister na die Tweede Slag van El Alamein; die Suid-Afrikaanse vegters van No. 223 Vleuel RAF het die Woestyn Lugmag gehelp om lugoorheersing bo Spilmoonthede-lugmagte te verkry.[16] Tussen April 1941 en Mei 1943 het die elf SALM-eskaders 33 991 vlugte gevlieg en 342 vyandelike vliegtuie vernietig.[16]

Supermarine Spitfire-vlieëniers van 40 Eskader, Suid-Afrikaanse Lugmag, by Gabes in Tunisië, April 1943

Toestande was egter nie ideaal nie en vlieëniers en bemanning moes soms onder kritieke toestande werk. Vlieëniers is gereeld huis toe gestuur na die Unie nadat hulle ondervinding opgedoen het en het vir baie maande nie teruggekeer nie, waarna toestande in die woestyn aansienlik verander het en daar van hulle verwag is om ervaring op verskillende vliegtuie, verskillende taktieke en operasies van verskillende basisse op te doen. Daar was gevalle waar ervare vegvlieëniers as bomwerpervlieëniers na die Westelike Woestyn teruggestuur is vir hul tweede toer – wat die gebrek aan kontinuïteit en ervaring vererger het.[25] Die Suid-Afrikaners het egter die respek van hul Duitse teëstanders afgedwing.[26]

Die Suid-Afrikaners het die onderskeiding gehad om die eerste en laaste bomme in die Afrika-konflik te laat val – die eerste was op 11 Junie 1940 op Moyale in Ethiopië en die laaste was op die Italiaanse 1ste Leër in Tunisië.[27] Die SALM het ook 'n aantal SALM Tweede Wêreldoorlog-bobaasvlieëniers in die proses geskep, insluitend John Frost en Marmaduke Pattle.[28]

Madagaskar

[wysig | wysig bron]

Uit vrees vir Japannese besetting en daaropvolgende operasies in die Indiese Oseaan in die nabyheid van Suid-Afrikaanse seeroetes, het veldmaarskalk Smuts die voorkomende geallieerde besetting van die eiland Madagaskar aangemoedig.[29] Na baie debat en verdere aanmoediging deur generaal Charles de Gaulle (wat aangedring het op 'n Vrye Franse operasie teen Madagaskar), het Churchill en die stafhoofde ingestem tot 'n inval deur middel van 'n sterk vloot en voldoende lugsteun.[30] In Maart en April 1942 het die SALM verkenningsvlugte oor Diego-Suarez uitgevoer en 32, 36 en 37 Kusvlugte is aan Suid-Afrikaanse maritieme patrollie-operasies onttrek en na Lindi aan die Indiese Oseaan-kus van Tanzanië gestuur, met 'n bykomende elf Bristol Beauforts en ses Martin Marylands om deurlopende verkenning en noue lugsteun te verskaf vir die beplande operasie – wat as Operasie Ironclad bekend sal staan.[31]

Tydens die amfibiese / lugaanval wat op 5 Mei deur die Koninklike Vloot en Lugmag uitgevoer is, het die Vichy Franse Lugmag wat hoofsaaklik uit Morane-vegvliegtuie en Potez-bomwerpers bestaan het, die Geallieerde vloot aangeval, maar is deur die Vlootlugvleuel-vliegtuie van die twee vliegdekskepe geneutraliseer. Die oorblywende vliegtuie wat nie vernietig is nie, is deur die Franse teruggetrek en suidwaarts na ander vliegvelde op die eiland gevlieg.[32] Nadat die hoofvliegveld by die Arrachart-vliegveld in Diego-Suarez beveilig was (13 Mei 1942), het die SALM-lugkomponent van Lindi na Arrachart gevlieg. Die lugkomponent het uit vier-en-dertig vliegtuie bestaan (6 Marylands, 11 Beaufort Bombers, 12 Lockheed Lodestars en 6 Ju 52 se transporte).[32] Teen September 1942 was die Suid-Afrikaanse grondmagte toegewy aan Ironclad deel van die verowering van die suidelike helfte van Madagaskar sowel as die klein eilandjie Nossi Be met die SALM-lugkomponent wat hierdie operasies ondersteun het. Tydens die veldtog wat op 4 November 1942 met 'n wapenstilstand geëindig het, het SALM-vliegtuie altesaam 401 sendings gevlieg met een vlieënier wat gesneuwel het, een in 'n ongeluk dood en een wat aan siekte beswyk het. Sewe vliegtuie het verlore gegaan, slegs een as gevolg van vyandelike optrede.[33]

Sisiliaanse en Italiaanse veldtogte

[wysig | wysig bron]
'n Bristol Beaufighter, in Italië Augustus 1944.

Teen die einde van Mei 1943 het die SALM twee vleuels en sestien eskaders in die Midde-Ooste en Noord-Afrika gehad met 8 000 man. Met die einde van die Noord-Afrikaanse veldtog het die SALM-rol verandering ondergaan – meer aktief geword in vegterbomwerpers, bomwerpers en openbare betrekkinge operasies in teenstelling met die vegterrol wat in die woestyn vertolk was.[34]

Vyf SALM-eskaders is aangewys om die Julie 1943-inval in Sisilië te ondersteun – 1 Eskader het gevegslugpatrollies oor die strande uitgevoer vir die Operation Husky-landings[34] terwyl 2,[35] 4[36] en 5[37] Eskaders vegbomwerpers verskaf het ondersteuning tydens die Sisiliaanse veldtog. 30 Eskader (wat as No. 223 Eskader RAF tydens die veldtog gevlieg het) het ligte bomwerperondersteuning vanaf Malta gebied[38] en 60 Eskader was verantwoordelik vir fotoverkenningsvlugte ter ondersteuning van alle Geallieerde magte op die eiland.[39] Nadat hulle die eiland suksesvol binnegeval het, is 'n verdere drie eskaders na Sisilië verskuif en die agt eskaders op die eiland het die taak gehad om die inval in Italië te ondersteun: 12 en 24 eskaders was verantwoordelik vir medium bomwerpermissies om die vyand te "versag" voor die inval terwyl 40 Eskader verantwoordelik was vir taktiese fotoverkenning. 1 Eskader het vegvliegdekking vir die landings op 3 September 1943 verskaf terwyl 2 en 4 Eskadrons verantwoordelik was vir bomwerperbegeleiding.[34]

Ander oorlogstonele

[wysig | wysig bron]
Op 6 September 1944 het die 16de SALM Eskader onder andere die Zenica-brug "Pehare" gebombardeer tydens die Balkanveldtog wat vanuit Italië gelei is.

Die Suid-Afrikaanse Lugmag het in die volgende oorlogstonele aan die geallieerde veldtogte deelgeneem:

  • Italië (1943–45): 2, 3 7 en 8 Vleuels het geveg in operasies om Italië van Duitse besetting te bevry.
  • Joego-Slawië (1943–44): 7de Vleuel en 8ste Vleuel het partydige operasies teen die Duitse besettingsmagte ondersteun.
  • Balkan (1944–45): Sommige eskaders het saam met die Balkan-lugmag gedien in operasies oor Hongarye, Roemenië en Albanië.
  • Warskou (1944): 2de Vleuel-lugvoorsiende Warskou tydens Warskou-opstand.
  • Griekeland (1944): 2de Vleuel het Britse operasies ondersteun om Griekeland te bevry en die kommunistiese staatsgreep te onderdruk.
  • Atlantiese Oseaan (1943–45): Twee eskaders het konvooiroetes langs Wes-Afrika en Gibraltar gepatrolleer. (26 Eskader SALM, Vickers Wellington XI's, Takoradi, Goudkus, Wes-Afrika)
  • Frankryk (1944): 'n Afdeling het aan die Frans-Amerikaanse inval in Suid-Frankryk deelgeneem.
  • Bosnië en Herzegowina, Kroasië, Serwië, Slowenië, ens. (1944–45): 16de Suid-Afrikaanse Lugmag-eskader, gestasioneer in Italië, het tientalle lugaanvalle geloods teen Duitse magte en medewerkers in destydse Kroasië, Serwië, Slowenië, Bosnië en Herzegovina, ens. gedurende 1944 en 1945. Op 6 September 1944 het die 16de Eskader Zenica gebombardeer, met die fokus op brûe.

Mobiele lugmagdepot

[wysig | wysig bron]

Die Mobiele Lugmagdepot (MLMD) was in Pretoria gesetel. Sy rol tydens die Tweede Wêreldoorlog was as 'n plek waar lugpersoneel gestasioneer kon word, op bystand, voordat hulle na 'n aktiewe eskader verplaas word.

Berlynse lugbrug

[wysig | wysig bron]

Ná die oorlog het die SALM ook aan die Berlynse Lugbrug van 1948 deelgeneem met 20 lugbemannings wat die Koninklike Britse Lugmag se Douglas DC-3s gevlieg het. 4 133 ton voorrade is vervoer nadat 1 240 missies gevlieg is.[40]

Korea-oorlog

[wysig | wysig bron]
Tweede Eskader se F51 Mustangs in Korea gedurende Mei 1951.

Met die uitbreek van die Korea-oorlog het die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad 'n resolusie aanvaar waarin gevra word vir die onttrekking van Noord-Koreaanse magte uit Suid-Korea. ’n Versoek is ook aan alle VN-lede gerig vir bystand. Na 'n spesiale kabinetsvergadering op 20 Julie 1950 het die Unie-regering aangekondig dat vanweë die lang afstand tussen Suid-Afrika en Korea, direkte grondgebaseerde militêre deelname aan die konflik onprakties en onrealisties was, maar dat 'n SAW-vegeskader beskikbaar gestel sou word aan die VN-poging. Die 50 offisiere en 157 ander range van 2 Eskader[41] SALM het op 26 September 1950 vanaf Durban gevaar – hulle is gekies uit 1 426 lede van die Permanente Mag wat aanvanklik vrywillig vir diens aangemeld het. Hierdie aanvanklike kontingent was onder bevel van kmdt S. van Breda Theron DSO, DFC, AFC en het talle SALM-veterane uit die Tweede Wêreldoorlog ingesluit.[42] Die eskader is op 25 September 1950 na die Johnson-lugbasis naby Tokio verskuif vir omskakelingsopleiding op die F-51D Mustangs wat deur die Amerikaanse Lugmag verskaf is.[43]

Na voltooiing van omskakelingsopleiding is die eskader ontplooi as een van die vier Amerikaanse Lugmag 18de vegterbomwerper Vleuel-eskaders[43] en op 16 November 1950 'n gevorderde afdeling bestaande uit 13 offisiere en 21 ander range (insluitend die Eskaderbevelvoerder en sy vier vlugbevelvoerder). Bevelvoerders wat die oorgang in hul eie F-51D Mustangs gemaak het, het Japan na die Pusan-Oos (K-9)-lugbasis binne die Pusan-omtrek in Korea verlaat om saam met die Amerikaanse Lugmag-vlieëniers te vlieg om hulself met die plaaslike operasionele toestande te vergewis.[42] Op die oggend van 19 November 1950 het kmdt Theron en kapt G.B. Lipawsky saam met twee Amerikaanse Lugmag-vlieëniers opgestyg om die eerste SALM-gevegstogte van die Koreaanse Oorlog vanaf K-9 en K-24-vliegvelde by Pyongyang te vlieg.[42]

SALM C47 Dakota.

Op 30 November is die eskader verder suid na die K-13-vliegveld verskuif weens Noord-Koreaanse en Chinese opmars. Dit is weer selfs verder suid verskuif nadat die VN-magte bykomende grond aan die Noord-Koreane verloor het na die K-10-vliegveld wat aan die kus naby die dorp Chinhae geleë is. Dit sou die eskader se permanente basis wees vir die duur van hul eerste Koreaanse ontplooiing. Gedurende hierdie tydperk (terwyl dit toegerus was met F-51D Mustangs) het die eskader 10 373 vlugte gevlieg en 74 vliegtuie verloor uit die totaal van 95 wat toegeken is. Twaalf vlieëniers is in aksie dood, 30 vermis en vier gewond.[43]

In Januarie 1953 het die eskader na Japan teruggekeer vir omskakeling na die Amerikaanse Lugmag F-86F Sabre vegterbomwerpers. Die eerste Sabre-sending is op 16 Maart 1953 vanaf die K-55-vliegveld in Suid-Korea gevlieg, synde die eerste SALM-stralersending wat gevlieg is. Tweede-Eskader is gelei deur die vlieënier majoor Jean de Wet van Lugmagbasis Langebaanweg. Die eskader het die taak gehad om vegters langs die Yalu- en Chong-Chong-riviere te opponeer, sowel as nabye lugsteunaanvalsendings. Die eskader het 2 032 vlugte in die Sabres gevlieg en vier van die 22 vliegtuie wat voorsien is verloor.[43]

SALM Harvard-opleidingvliegtuig.

Die oorlog het op 27 Julie 1953 geëindig, toe die Koreaanse wapenstilstand-ooreenkoms onderteken is. Gedurende die eerste fase van die oorlog was die hooftaak van die eskader Mustangs die onderskepping van vyandelike toevoerroetes wat nie net ongeveer 61,45% van die SALM se gevegstogte uitgemaak het nie, maar wat 'n vroeë hoogtepunt van Januarie tot Mei 1951 bereik het (78% en 82%). 'n Tipiese onderskeppingsmissie was 'n gewapende verkenningspatrollie wat gewoonlik onderneem is deur vlugte van twee of vier vliegtuie gewapen met twee napalmbomme, 127 mm-vuurpyle en 12,7 mm-masjiengewere.[42] Later, na die bekendstelling van die Sabres, is die eskader ook opgeroep om teenlugsendings te verskaf wat patrollering en onderskeppings teen MiG-15's ingesluit het, maar onderskeppings en noue lugsteun het die primêre missies gebly.[42] Verliese was 34 SALM-vlieëniers dood, agt gevange geneem (insluitend die toekomstige hoof van die Lugmag, generaal Dennis Earp) met 74 Mustangs en 4 Sabres verlore.[43] Vlieëniers en manne van die eskader het 'n totaal van 797 medaljes ontvang, insluitend 2 Silwer Sterre, die hoogste Amerikaanse militêre toekenning wat aan buitelanders toegeken is, 3 Legions of Merit, 55 Distinguished Flying Crosses en 40 Brons Stars.[44] Ter erkenning van hul verbintenis met 2 Eskader, het die bevelvoerder van 18de Vegter-bomwerpervleuel 'n beleidsvoorskrif uitgereik "dat alle seremonies voorafgegaan sal word deur die inleidende note van die Suid-Afrikaanse volkslied. Alle personeel sal die eer aan hierdie lied betoon as ons eie."[43]

Na afloop van vyandelikhede is die Sabres aan die Amerikaanse Lugmag terugbesorg en die eskader het in Oktober 1953 na Suid-Afrika teruggekeer. Gedurende hierdie tydperk is die Unieverdedigingsmagte in individuele dienste herorganiseer en het die SALM 'n diensarm in eie reg geword, d.m.v. 'n Lugstafhoof (wat in 1966 herdoop is na "Hoof van die Lugmag"). Die mag het 'n blou uniform aangeneem om die weermagkakie te vervang wat lede voorheen gedra het.

Rhodesiese Bosoorlog

[wysig | wysig bron]

Die SALM het vliegtuie geleen en het af en toe koverte verkennings-, vervoer- en gevegsmissies gevlieg ter ondersteuning van die Koninklike Rhodesiese Lugmag (RRAF; herdoop in 1970 as die Rhodesiese Lugmag) en die res van die Rhodesiese Veiligheidsmagte vanaf 1966. Opmerklike bedrywighede het Operasie Uric en Operasie Vanity in 1979 ingesluit.

Grensoorlog

[wysig | wysig bron]
Mirage F1CZ, op 'n aanloopbaan in 1979.

Van 1966 tot 1989 was die SALM verbind tot die Grensoorlog, wat in noordelike Suidwes-Afrika en omliggende state geveg is. Aanvanklik het dit beperkte lugsteun verleen aan polisie-operasies teen die People's Liberation Army of Namibia (PLAN, die militêre vleuel van SWAPO, wat geveg het om die Suid-Afrikaanse heerskappy van Suidwes-Afrika te beëindig). Bedrywighede het verskerp nadat die weermag beheer oor die oorlog in 1974 geneem het. In Julie 1964 het Suid-Afrika 'n ontwikkelingskontrak met Thomson-CSF geplaas vir 'n mobiele, alle-weer, lae-hoogte SAM-stelsel na 'n Suid-Afrikaanse bestelling vir die Bloodhound SAM-stelsel deur die Britse regering afgekeur is.[45] Dit het die Crotale, of 'Kaktus' in Suid-Afrikaanse diens gestel. Die Suid-Afrikaanse regering het 85 persent van die ontwikkelingskoste van die stelsel betaal met die balans wat deur Frankryk betaal is. Die stelsel was van 1970 tot die laat 1980's in diens van 120 Eskader SALM sonder enige suksesvolle neerskiet van enige vliegtuie.[46]

Die SALM het lugsteun aan die Suid-Afrikaanse Leër verskaf tydens die Angola-veldtog van 1975–76, en in die talle oorgrensoperasies wat vanaf 1977 teen PLAN-basisse in Angola en Zambië uitgevoer is.

Gedurende die bosoorlogperiode het Suid-Afrika ses lugaflewerbare taktiese kernwapens van die "kanontipe" ontwerp en tussen 1978 en 1993 vervaardig. Elkeen van die toestelle het 55 kilogram HEU bevat met 'n geskatte opbrengs van 10–18 kiloton[47] ontwerp vir aflewering deur Buccaneer of Canberra-bomwerpers.

Minstens twee MiG-21's van die Angolese Lugmag is in 1981 en 1982 deur 3 Eskader SALM Mirage F1's afgeskiet.[48]

Van 1980 tot 1984 is die bevelstruktuur geherorganiseer. In plaas daarvan dat eenhede van die afsonderlike Aanvalbevel, Vervoerbevel SALM en Maritieme Lugbevel SALM dikwels op dieselfde basis gebaseer is, maar verantwoordelik was vir verskillende bevelskettings, is hulle in streekbevelsentrums ingedeel. Hoofbedreiging Lugbevelstruktuur (HBLB) is verantwoordelik gemaak vir die noordelike helfte van die land, en die Suidelike Lugbevelstruktuur SALM en die Westelike Lugbevelstruktuur SALM vir genoemde gebiede. HBLB was saam met die Lugmagbevelpos by Pretoria geleë, met 20 ondergeskikte eskaders (agt in reserwe). Die Suidelike Lugkommando by Silwermyn het nege eskaders (drie in reserwe) toegeken, gebaseer op LMB Port Elizabeth, Kaapstad Lughawe, en LMB Ysterplaat, insluitend 16 Eskader SALM (Alouettes), 25 Eskader wat Dakotas van Ysterplaat gevlieg, 27 Eskader SALM (Piaggio P.166) , 35 Eskader SALM (Avro Shackleton), en 88 Maritieme Opleidingskool.[49] Westelike Lugbevelstruktuur by Windhoek het staatgemaak op vliegtuie wat tydelik van HBLB vrygestel is. Lugruimbeheerbevel, Opleidingsbevel en Luglogistiekbevel het grotendeels onveranderd gebly.

SALM Cheetah D vegvliegtuig.

Die SALM was ook baie betrokke by die Angola-veldtog van 1987–88, voor die New York-ooreenkomste wat die konflik beëindig het. Die internasionale wapenverbod wat teen die destydse apartheidsregering van Suid-Afrika ingestel is, het meegebring dat die SAW nie in staat was om moderne vegvliegtuie te bekom om mee te ding met die gesofistikeerde Sowjet-voorsiene lugverdedigingsnetwerk en Kubaanse Mikoyan-Gurevich MiG-23's wat in die laaste deel van hierdie konflik operasioneel was nie. Suid-Afrika kon die oordrag van tegnologie vanaf Israel verseker deur die Israel-Suid-Afrika-ooreenkoms, waardeur die Cheetah-weergawe van die IAI Kfir geproduseer kon word.

Vanaf 1990 met die waargenome vermindering in bedreiging, het die SALM sy operasionele mag begin verminder. Die eerste korttermynstappe het die onttrekking aan diens van verskeie uitgediende vliegtuigtipes behels, soos die Canberra B(1)12, die Super Frelon- en Westland Wasp-helikopters, die Aermacchi/Atlas C.4M Kudu-ligtevliegtuie en die P-166s Albatross-kuspatrollievliegtuie. Ander aanvanklike maatreëls het die afgradering van die lugmagbasis Port Elizabeth en die ontbinding van 12, 16, 24, 25 en 27 eskaders ingesluit. Twee Kommando-eskaders – 103 Eskader SALM by Lugmagbasis Bloemspruit en 114 Eskader SALM by Lugmagbasis Swartkop – is ook ontbind.

Lugverdedigingsartilleriegroep

[wysig | wysig bron]

Die 250 Lugverdedigingsartilleriegroep, ook bekend as die 250 Lugverdedigingseenheid, was 'n groep lugverdediging-eskaders wat onder die beheer van die Suid-Afrikaanse Lugmag geopereer het met die taak van lugbasisverdediging. Die groep het bestaan uit 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129 en 130 Eskaders en het sy eie aktiewe burgermagkomponent gehad. Hierdie eskaders was toegerus met die Tigercat-mobiele grond-tot-lugmissielstelsel, die Cactus-oppervlak-tot-lugmissielstelsel, die ZU-23-2 23mm lugafweerkanon en die Bofors 40 mm-kanon.

120 Eskader het hoofsaaklik die Cactus-missielstelsel vanaf 1973 tot die laat 1980's operasioneel in pelotons bedryf, met elke peloton wat bestaan het uit een Aanwins- en Koördinasie-eenheid (ACU) en twee of drie vuureenhede, met 'n battery met twee pelotons.[50] 121 Eskader, 123 Eskader en later 129 Eskader het hoofsaaklik die Tigercat mobiele oppervlak-tot-lugmissielstelsel bedryf. In Suid-Afrikaanse diens is dit die naam "Hilda" gegee. 123 Eskader is in 1975 vir Operasie Savannah ontplooi om lugverdediging vir Lugmagbasis Grootfontein in Suidwes-Afrika te verskaf. 129 Eskader is vir die res van die Grensoorlog na Lugmagbasis Ondangwa ontplooi om lugverdediging vir die logistieke basis en vliegveld daar te verskaf, aangesien dit 'n belangrike opstelgebied vir die Suid-Afrikaanse Weermag was vir hul operasies in die naburige Angola.[51][52]

Die Lugverdedigingsartilleriegroep is in 1992 ontbind nadat die Cactus-missielstelsel ontrek is, met slegs oorblyfsels van 120 Eskader, wat die opgegradeerde Cactus Container-stelsel bedryf het, wat deel geword het van Lugbevelbeheereenheid by Snake Valley oorkant Lugmagbasis Swartkop aan die oostelike kant van die gedeelde aanloopbaan. 120 Eskader is uiteindelik in 2002 ontbind nadat hierdie stelsels onttrek is.[53]

Groot operasies

[wysig | wysig bron]

Tydens die bosoorlog (tussen 1974–1989) het die SALM altesaam 22 vliegtuie[54][55] weens vyandelike optrede verloor. 'n Verdere 11 vliegtuie[56][55] het in die operasionele gebied verlore gegaan weens vlieënierfoute of wanfunksionering.[55]

Sedert 1994

[wysig | wysig bron]
Silver Falcons kunsvliegspan gebruik Pilatus-opleidingsvliegtuie.

Ná die eerste Suid-Afrikaanse veelrassige verkiesing in 1994 het die SAW deel geword van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag (SANW). Die Suid-Afrikaanse Lugmag word tans as een van die doeltreffendste lugmagte in Afrika suid van die Sahara beskou ten spyte van die verlies aan vermoë as gevolg van verdedigingsbesnoeiings na die einde van die Grensoorlog.[57]

Hierdie finansiële besnoeiings het 'n aantal ernstige operasionele beperkings meegebring, vererger deur die verlies aan ervare lugbemannings. Dit het druk geplaas op die ingebruikneming van nuwe soorte vliegtuie, spesifiek die Gripen, Hawk, Rooivalk, A 109 en Lynx. Die kansellasie van die SALM-deelname en verkryging van die A400M in November 2009 het die SALM die strategiese lugbrugvermoë ontsê wat nodig is vir binnelandse, streeks- en kontinentwye vervoerbedrywighede. Daar is nog geen duidelike aanduiding oor hoe die swaar/langafstand lugbruggaping aangespreek sal word nie.[57]

Huidige luggevegvermoëns is beperk tot die Gripen-multirolvegvliegtuig en die Rooivalk-gevegsondersteuningshelikopter, hoewel in onvoldoende getal om streeksontplooiings toe te laat, terwyl nasionale lugveiligheid en huidige opleidingsverpligtinge gehandhaaf word. Om hierdie tekort te oorkom, het die SALM die Hawk Mk 120-opleiers aangewys vir bykomende taktiese verkennings- en wapenafleweringsplatforms vir teikens wat deur die Gripens aangewys is.[57] Finansiële beperkings het vliegure op die nuutverkrygde vliegtuig verder beperk; daar is beplan om Gripen-vlieëniers op die hoogte te hou wat die goedkoper Hawk-vliegtuie met "Gripenised"-kajuite vlieg.[58] Daar is in 2013 berig dat die Gripen-mag nie ten volle beman was nie, met sommige vlieëniers wat heraangestel is as reserwevlieëniers en ander wat instrukteursrolle by die Lugmagbasis Makhado gekry het. Die SALM het verklaar dat die Gripen-mag geroteer word tussen korttermynberging en aktiewe gebruik deur die gereelde aktiewe vlieëniers om die beperkte vliegure onder die hele vloot te versprei.[59] Gedurende dieselfde tydperk is berig dat 18 van die SALM se AgustaWestland AW109-helikopters uit diens onttrek is weens 'n ongeluk waarby een van die helikopters 'n paar maande tevore betrokke was, en weens 'n gebrek aan fondse vir gereelde instandhouding. In November 2013, na vyf maande van nie vlieg nie, is die helikopters weer terug in diens gestel, nadat meer fondse beskikbaar gemaak is.[60] Ten spyte van al sy terugslae en finansiële ellende, gaan die Suid-Afrikaanse Lugmag voort om die take en verpligtinge wat aan hom opgedra is, te onderneem en te voltooi. Die SALM speel steeds 'n belangrike rol in nasionale veiligheidsoperasies, VN-vredesmissies en ander buitelandse ontplooiings. Vanaf 2014 het die Lugmag verskeie vliegtuie, lugbemanning en grondpersoneel op buitelandse ontplooiings. Drie Rooivalk[61]-aanvalshelikopters van 16 Eskader SALM en vyf of ses 15, 17, 19 en/of 22 Eskader SALM se Oryx-vervoerhelikopters was in Goma in die Demokratiese Republiek van die Kongo gestasioneer as deel van die Verenigde Nasies Organisasie Stabiliseringsending in die Demokratiese Republiek van die Kongo (MONUSCO). Die Rooivalk- en Oryx-helikopters was deel van die Suid-Afrikaanse bydrae tot die 3 000 man van die Verenigde Nasies se magintervensiebrigade (FIB) en hulle het verskeie vlugte gevlieg teen rebellefaksies wat in die Noord-Kivu-provinsie bedrywig is, veral die berugte M23-milisiegroep wat uit hul vestings verdryf is na 'n offensief deur die VN-magintervensiebrigade en die weermag van die Demokratiese Republiek van die Kongo.[62][63][64]

Verskeie 28 Eskader SALM C-130BZ Hercules vliegtuie het ook gereeld na Soedan, DR Kongo en Uganda gevlieg, insluitend Lubumbashi, Kinshasa, Goma, Beni, Bunia en Entebbe, aangesien Entebbe die logistieke spilpunt vir MONUSCO in die oostelike DR Kongo was. Hulle het hoofsaaklik missies gevlieg wat wissel van logistieke ondersteuning vir die SA Nasionale Weermag kontinentale vredesbewaring en vredesondersteuningsoperasies, humanitêre operasies, ondersteuning aan die Suid-Afrikaanse Weermag, en algemene lugbrug.[65][66] ’n C-47TP Turbo Dakota van 35 Eskader SALM wat permanent in die Mosambiekse stad Pemba gesetel is om maritieme patrollievermoë te verskaf vir die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG) teen-rooftogsending in die Mosambiekse Kanaal, Operasie Koper. Daar is ook 'n Super Lynx van 22 Eskader SALM wat vanaf die Suid-Afrikaanse Vlootfregatte werk wanneer hulle ook al in die Mosambiekse kanaal gestasioneer is. Die lugmag staan ook Operasie Corona van "tyd tot tyd" by deur óf AgustaWestland AW109 óf Atlas Oryx-helikopters na sy grense te ontplooi.[67]

'n Paar Hawk 120's doen 'n sekuriteitsimulasie oor Swartkop ter voorbereiding vir die 2010 Wêreldbeker.

Tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010 is die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag ontplooi om sekuriteit vir die geleentheid te verskaf. Die lugmag het gewapende Gripen-vegvliegtuie en Hawk-gevorderde opleidingsvliegtuie ontplooi om lugpatrollies te doen om lugverkeer te monitor. Rooivalk-, Atlas Oryx- en AgustaWestland AW109-helikopters is ook tydens die geleentheid ontplooi.[68]

Daar is ook deur die Afrikaanse dagblad, Beeld, berig dat op 23 Maart 2013 toe die Séléka-rebellegroep probeer het om die bewind in die Sentraal-Afrikaanse Republiek oor te neem deur die hoofstad Bangui binne te val, is vier gewapende Gripen Vegvliegtuie van 2 Eskader SALM saamgestuur met 'n C-130BZ-vervoervliegtuig (wat na bewering 'n voorraad bomme dra) ten einde noue lugsteun te bied aan die 200-sterk Suid-Afrikaanse garnisoen wat nog in die stad geveg het. Die vliegtuie is egter kort daarna teruggeroep, aangesien die Suid-Afrikaners en die rebelle tot 'n wapenstilstand ingestem het en eerder gekies het om vreedsaam aan die land te onttrek. Verskeie vlugte wat deur C-130BZ-vliegtuie gemaak is, het die lyke van die 13 Suid-Afrikaanse soldate wat gesneuwel het en die 27 wat tydens die Séléka-offensief gewond is, ontruim en ook die res van die ontplooide soldate en hul toerusting nadat die wapenstilstand afgekondig is. Die ontplooiing van die Gripen-vegvliegtuig het aangedui dat indien die situasie dit vereis, die land sy vegvliegtuie sal ontplooi om die beskerming van sy bates te verseker.[69]

Die lugmag is ook getaak om nasionale veiligheid te handhaaf voor en tydens die begrafnisstoet van oud-president Nelson Mandela in Desember 2013. Verskeie SAW-helikopters het patrollies oor Pretoria uitgevoer terwyl die oud-president se lyk in staat gelê het in die dae voor die begrafnis. Gripen-vegvliegtuie, gewapen met IRIS-T-missiele en Digital Joint Reconnaissance Pods, het gevegslugpatrollies uitgevoer om 'n vliegverbodsone vir etlike dae oor sekere gebiede in die Gauteng-provinsie af te dwing en later tydens die begrafnis self oor Qunu, in die Oos-Kaap. Twee Gripens het ook die taak gehad om 'n C-130BZ-vliegtuig te begelei wat president Mandela se liggaam van die lugmagbasis Waterkloof na die Mthatha-lughawe vervoer het. Vyf Gripens, drie Oryx-helikopters en die 6 Pilatus PC-7's van die Silwer Valke het 'n verbyvlug uitgevoer in 'n laaste saluut aan die wyle oudpresisent.[70]

SALM C130 BZ Hercules van 28 Eskader.

Op 12 September 2014 het 'n kerkgastehuis ineengestort binne die kompleks van die Sinagoge, Church of All Nations in Lagos, Nigerië. Meer as 100 mense het in die ineenstorting gesterf, onder wie 85 Suid-Afrikaners.[71] President Jacob Zuma het die Suid-Afrikaanse Lugmag beveel om te help met die repatriasie van oorlewendes en slagoffers, en die eerste 25 oorlewendes is op 22 September 2014 in 'n spesiaal aangepaste SALM Hercules C-130 na Suid-Afrika gevlieg.[72] Weens 'n gebrek aan lugbrugkapasiteit, is 'n Antonov-vliegtuig van Maximus Aero gehuur om die liggame van 74 slagoffers te repatrieer, wat op 15 November 2014 aangekom het.[73] Die laaste 11 liggame is uiteindelik op 6 Februarie 2015 met 'n SALM C-130 gerepatrieer. Die vertraging in die repatriasie van die laaste liggame was te wyte aan die feit dat owerhede moes wag vir DNS-toetsresultate om die oorblywende slagoffers positief te identifiseer.[71]

Ten spyte van sy begrotingsbekommernisse, gaan die lugmag steeds voort om deel te neem aan jaarlikse lug- en verdedigingskoue en vermoëdemonstrasies en ondersteuning van die Randskou, die Zwartkops-lugskou en die Africa Aerospace and Defence Expo.[74][75]

In 2002 het Musa Mbhokota die SALM se eerste swart straalvegvlieënier geword.[76] In Maart 2017 het Nandi Zama die eerste swart vrou in die SALM-geskiedenis geword wat 'n vlieënier en in bevel was van 'n Hercules C-130-vragvliegtuig.[77]

Vanaf 2021 het amptenare van die departement van verdediging die parlement ingelig dat 'n verminderde beskikbaarheid van vliegtuie die ure wat gevlieg is, negatief beïnvloed. Helikopterstelsels het na bewering "'n kritieke tekort aan onderdele" met soortgelyke probleme wat ook die vervoer- en gevegsvliegtuie en -stelsels konfronteer. Die parlementêre komitee vir verdediging en militêre veterane (PCDMV) is meegedeel dat "beperkte befondsing ook die vermoë beïnvloed om genoeg diensbare vliegtuie te verskaf, hoewel ernstige pogings aangewend word om te verseker dat beskikbaarheid verhoog word binne die verminderde begroting". Gedurende die eerste kwartaal van die 2021/22-boekjaar het die lugmag 3 560,8 ure gevlieg, insluitend 2 717 "magvoorbereiding"-ure, 636,7 "magaanwending"-ure; en 207,1 BBP-vliegure.[78] Vanaf laat 2021 was al die Lugmag se Gripen-vegvliegtuie vir 'n tyd uit diens onttrek. In 2022 het die Lugmag egter 'n ooreenkoms met Saab gesluit om 13 van die vliegtuie oor 'n tydperk van drie jaar terug te stuur vir onderhoud.[79][80]

Daar is in Maart 2025 berig dat News24 op daardie stadium die toestand van die SALM ondersoek het, wat 'n donker prentjie skets van die land se vermoëns wanneer dit by die lugmag kom.[81] Die verslag het bevind dat die SALM net 'n enkele Oryx-nutshelikopter, twee Gripen-vegvliegtuie en drie Hawk-straleropleiers operasioneel kan aanwend. Die land het 26 Gripens gehad wat tydens die 1999-wapentransaksie aangekoop is, maar 24 van hulle is al meer as 'n dekade buite werking. Die drie Hawk-opleidingstralers is ook in die wapentransaksie bekom, met 24 wat in daardie stadium aangekoop is. Die land het ook 24 AgustaWestland ligte nutshelikopters aangeskaf, maar ook dié is al vir meer as 10 jaar buite werking. Siphiwe Dlamini, SANW-woordvoerder, wou nie aan News24 bevestig hoeveel vliegtuie in werking was nie en sê hulle kan weens veiligheidsredes nie werklike getalle gee nie.[82]

In ‘n opvolgberig op 30 Maart het Netwerk24 gerapporteer dat die aantal diensbare vliegtuie in die lugmag die afgelope twee jaar agteruitgegaan het. In die tweede week van Maart 2025 kon net 16 ontplooi word. Dit is net 8% van die lugmag se 199 vliegtuie. Die persentasie, wat van week tot week wissel, is swakker as die gemiddeld van 12,% (oftewel 25 vliegtuie) in 2023. Voorts kan die diensbare vliegtuie dikwels nie ontplooi word nie, weens ‘n tekort aan vlugingenieurs. Die tekort spruit regstreeks uit ‘n besluit van die lugmag-bevelsraad om die vliegtoelae vir vlugingenieurs af te skaf.[83]

Huidige lugvaartuie

[wysig | wysig bron]
Lugvaart Oorsprong Rol Hoeveelheid Notas
Saab Gripen C en D Multirolvegter 26 [84][Nota 1]
British Aerospace Hawk Mk.120 / Opleiding / Ligte aanval 24 [Nota 2]
Pilatus PC-7 Mk.II Opleiding 60 [Nota 3][85]
Atlas Oryx MK.I & MK.II Vervoerhelikopter 38 [86]
Denel Rooivalk Mk.I Aanvalshelikopter 11 [Nota 4][88]
MBB/Kawasaki BK 117 / Nutshelikopter 3-6 [89][Nota 5]
Agusta A109 LUH Nutshelikopter 29
Westland Super Lynx Mk.300 Maritieme helikopter 4 [Nota 6]
Lockheed C-130BZ Hercules Vervoer 9 [Nota 7]
Douglas C-47TP Dakota Maritieme patrollie / vervoer / vroeë waarskuwing 10 [Nota 8]
Cessna 208B Nuts / waarneming 11 [Nota 9][92]
Beechcraft Super King Air 200/300 Vervoer 4
Pilatus PC-12 Vervoer 1 [Nota 10]
CASA C-212-200 & 300 Aviocar Vervoer 3
Boeing 737 Presidensiële vervoer 1
Dassault Falcon 900 BBP-vervoer 1
Dassault Falcon 50 BBP-vervoer 2
Cessna 550 Citation BBP-vervoer 2

Lugmagvaandel

[wysig | wysig bron]
  • 1940–1951
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1940–1951
  • 1951–1958
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1951–1958
  • 1958–1967
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1958–1967
  • 1967–1970
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1967–1970
  • 1970–1981
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1970–1981
  • 1981–1982
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1981–1982
  • 1982–1994
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1982–1994
  • 1994–2003
    Ontwerp is in verlede gebruik maar sedertdien laat vaar 1994–2003
  • 2003-
    2003-

Rondeel

[wysig | wysig bron]
  • 1920–1927
    1920–1927
  • 1927–1947
    1927–1947
  • 1947–1958
    1947–1958
  • 1958–1981
    1958–1981
  • 1958–1981 (lae sigbaarheid)
    1958–1981
    (lae sigbaarheid)
  • 1981–1982
    1981–1982
  • 1982–2003 (lae sigbaarheid)
    1982–2003
    (lae sigbaarheid)
  • 1982–2003
    1982–2003
  • 2003-huidig (lae sigbaarheid)
    2003-huidig
    (lae sigbaarheid)
  • 2003-huidig
    2003-huidig

Galery

[wysig | wysig bron]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Notas

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 9 Gripen D met tweesitplekke en 17 Gripen met enkelsitplekke afgelewer van 2008–2012, vervang die Atlas Cheetahs.
  2. ↑ Alle vliegtuie behalwe die vlugtoets en ontwikkelingsvliegtuie gebou by Denel se fabriek by O.R. Tambo Internasionale Lughawe.
  3. ↑ 35 se avionika word opgegradeer. Sewe verloor. 18 "Astras" was nie opgegradeer nie en sal verkoop word
  4. ↑ 1 verloor in ongeluk.[87]
  5. ↑ Bekom van die apartheidsera-tuislande, die Ciskei het 3 in 1983, Venda 2 in 1985, Transkei 2 in 1986 en Bophuthatswana 2 in 1987 bekom, dit kom te staan op 'n totaal van 10 met 'n ekstra een bekom van Brasilië. Twee word bewaar by LMB Bloemspruit. 3 Verlore
  6. ↑ Opereer vanaf die Suid-Afrikaanse Vloot Valourklas fregatte.
  7. ↑ Avionika word opgegradeer in terme van Projek Ebb afgehandel in Maart 2008. 4 kan nie gebruik word nie weens befondsing probleme.
  8. ↑ In terme van Projek Felstone, is die eerste C-47TP "TurboDak" in Augustus 1991 vrygestel en voltooi teen 1997 met produksielyne by LMB Swartkop en LMB Ysterplaat. 5 maritieme patrollies, 3 vervoer, 2 elektroniese oorlogvoering.
  9. ↑ Word toegerus met die Denel infrarooi stelsel onder Project Koiler in 2008. Twee verloor in 2011 en 2014.[90][91]
  10. ↑ Primêr gebruik vir BBP vervoer.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "South African Air Force". Corporate Identity. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Junie 2012. Besoek op 7 Junie 2012.
  2. ↑ "The History of the South African Air Force | South African Aviation Foundation Museum". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 November 2016. Besoek op 28 November 2016.
  3. ↑ Becker, Dave (1991). On Wings of Eagles: South Africa's Military Aviation History (1st uitg.). Durban: Walker-Ramus Trading Co. p. 9. ISBN 0-947478-47-7.
  4. ↑ 4,0 4,1 Mahncke, J.E. "Military History Journal Vol 12 No 3 – Junie 2002". The South African Aviation Corps (SAAC). South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Desember 2011. Besoek op 25 Februarie 2012.
  5. ↑ L'Ange, Gerald (1991). Urgent Imperial Service: South African Forces in German South West Africa: 1914–1919. Rivonai: Ashanti. p. 269. ISBN 1-874800-22-7.
  6. ↑ L'Ange (1991), bl. 273.
  7. ↑ Becker (1991), bl. 15.
  8. ↑ Becker (1991), bl. 17.
  9. ↑ "Air of Authority – A History of RAF Organisation". No 26 Squadron History. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Maart 2012. Besoek op 25 Februarie 2012.
  10. ↑ Becker (1991), bl. 19.
  11. ↑ Shores, Christopher F. (1990). Above the Trenches: A Complete Record of the Fighter Aces and Units of the British Empire Air Forces 1915-1920. Grub Street. p. 174. ISBN 0-948817-19-4.
  12. ↑ Franks, Norman L R (1997). Above the War Fronts: The British Two-seater Bomber Pilot and Observer Aces, the British Two-seater Fighter Observer Aces, and the Belgian, Italian, Austro-Hungarian and Russian Fighter Aces, 1914–1918. Grub Street. p. 85. ISBN 9781898697565.
  13. ↑ 13,0 13,1 Becker (1991), bl. 25.
  14. ↑ 30x Avro 504K's; 22x Royal Aircraft Factory S.E.5a's; 49x De Havilland DH.9's (waarvan een deur die stad Birmingham geskenk is); 10x De Havilland DH.4's (geskenk deur die Royal Over-Seas League); 2x Royal Aircraft Factory B.E.2e's (geskenk deur maj. Miller Tour)
  15. ↑ Becker (1991), p. 29.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 "History of the South African Air Force". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2012. Besoek op 2 Maart 2012.
  17. ↑ Becker (1991), p. 33.
  18. ↑ 18,0 18,1 Wessels, Andre (Junie 2000). "South African Military History Journal: Vol. 11 No. 5". The first two years of war: The development of the Union Defence Forces (UDF) September 1939 to September 1941. The South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Februarie 2012. Besoek op 7 Maart 2012.
  19. ↑ "The South African Air Force (Unofficial)". 16 Squadron. SAAF.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2012. Besoek op 7 Maart 2012.
  20. ↑ Martin, H.J. (Lt-Gen); Orpen, N.D. (1979). South Africa at War: Military and Industrial Organisation and Operations in connection with the conduct of War: 1939–1945 (South African Forces World War II: Volume VII). Cape Town: Purnell. bl. 275. ISBN 0-86843-025-0.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Becker (1991), bl. 67.
  22. ↑ Becker (1991), bl. 71.
  23. ↑ Terraine, John (1985). A Time for Courage: The Royal Air Force in the European War, 1939–1945. New York: Macmillan. p. 325. ISBN 0-02-616970-3.
  24. ↑ Becker (1991), p. 75.
  25. ↑ Shores, Christopher; Ring, Hans (1969). Fighters over the Desert: The Air Battles in the Western Desert: June 1940 to December 1942. New York: Arco. p. 219. sbm: 668-02070-9.
  26. ↑ Shores (1969), p. 233.
  27. ↑ Brown, James Ambrose (1974). Eagles Strike: The Campaigns of the South African Air Force in Egypt, Cyrenaica, Libya, Tunisia, Tripolitania and Madagascar: 1941 – 1943. Cape Town: Purnell. p. 382.
  28. ↑ Tidy, D. P. (Junie 1968). "South African Military History Journal Vol. 1 No. 2". South African Air Aces of World War II. South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2012. Besoek op 10 Maart 2012.
  29. ↑ Turner, Leonard Charles Frederick; Gordon-Cummings, H.R.; Betzler, J.E. (1961). Turner L.C.F. (red.). War in the Southern Oceans: 1939–1945. Oxford University Press, Cape Town. p. 132. OCLC 42990496.
  30. ↑ Churchill, Winston (1950). The Hinge of Fate. Houghton Mifflin Company, Boston. p. 223. OCLC 396148.
  31. ↑ Turner (1961), bl. 133.
  32. ↑ 32,0 32,1 Clayton, J.A. (15 Desember 1992). "South African Military History Journal Vol. 9 No. 2". The South African Air Force in the Madagascar Campaign, 1942. South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Januarie 2012. Besoek op 11 Maart 2012.
  33. ↑ Wessels, Andre (10 Junie 1996). "South African Military History Journal Vol. 10 No. 3". South Africa and the War against Japan 1941–1945. South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2012. Besoek op 13 Maart 2012.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Becker (1991), bl. 125.
  35. ↑ "Squadron 2". GlobalSecurity.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Augustus 2011. Besoek op 18 Julie 2009.
  36. ↑ Rickard, J. "History of War". No. 4 Squadron (SAAF): Second World War. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 November 2012. Besoek op 14 September 2011.
  37. ↑ Dyason, Anton. "IMG (IPMS SA Media Group)". 5 Squadron. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 April 2012. Besoek op 13 Maart 2012.
  38. ↑ "Historic Squadrons". 223 Squadron. Royal Air Force. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2017. Besoek op 2 Februarie 2012.
  39. ↑ "The Airforce Squadrons". 60 Squadron. South African Air Force (Unofficial). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Maart 2012. Besoek op 13 Maart 2012.
  40. ↑ "5 – National Security". South Africa: a country study. Federal Research Division, Library of Congress. 1997. p. 338. ISBN 0-8444-0796-8. Besoek op 28 Februarie 2012.
  41. ↑ Laurent, PARRA. "SQUADRON 2 - SAAF - Flying Cheetahs". cieldegloire.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2017. Besoek op 19 Julie 2017.
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Moore, D.M. "Military History Journal – Vol 6 No 3 – Junie 1984". The South African Air Force in Korea: An Assessment. The South African Military History Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2012. Besoek op 4 Mei 2012.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 43,4 43,5 "SAAF.co.za (Unofficial SAAF Website)". The Airforce: Korea. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2012. Besoek op 4 Mei 2012.
  44. ↑ "South Africa in the Korean War". Department of Defense. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 November 2006.
  45. ↑ "Jane's Information Group". Crotale/Shahine/R440, R460, VT-1 (France), Defensive weapons. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Januarie 2013. Besoek op 16 Augustus 2012.
  46. ↑ IISS Military Balance 1997/98, bl. 259, lys steeds 20 Crotale in diens. Kan onakkuraat in IISS-noterings behou gewees het, lank nadat die missiel ontrek is.
  47. ↑ "Nuclear Threat Initiative (NTI)". Nuclear Disarmament South Africa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Februarie 2013. Besoek op 11 Junie 2012.
  48. ↑ Lord, Dick (2000). Vlamgat: The Story of the Mirage F1 in the South African Air Force. Covos-Day. ISBN 0-620-24116-0.
  49. ↑ 'Life at 50 Feet,' Flight International, 19 Januarie 1985.
  50. ↑ Wingrin, Dean. "Cactus (Crotale) SAM". SAAF.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2014. Besoek op 2 Mei 2014.
  51. ↑ Wingrin, Dean. "Hilda (Tigercat) SAM". SAAF.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2012. Besoek op 2 Mei 2014.
  52. ↑ Simojoki, Väinö (1998). Sateenkiittäjät. Helsinki: The Finnish Missionary Society. pp. 46–47. ISBN 951-624-247-2.
  53. ↑ "SAAF Museum – Cactus restoration". af.mil.za. 16 Mei 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2014. Besoek op 2 Mei 2014.
  54. ↑ 1x Mirage F1AZ, 1x Mirage III R2Z, 1x Canberra, 5x Impala Mk. II, 1x Bosbok, 1x Cessna-185, 4x Puma, 5x Alouette, 3x RPV.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 Lord (2008), bl 499–500.
  56. ↑ 3x Impala, 1x Mirage F1AZ, 2x Puma, 1x Kudu, 3x Alouette, 1x Cessna-185.
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 "Sentinel Security Assessment – Southern Africa". Air Force: South Africa. Jane's DefenCe Review. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Januarie 2013. Besoek op 9 Julie 2012.
  58. ↑ "News 24". Gripen won't fly required hours. News24. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Maart 2012. Besoek op 9 Julie 2012.
  59. ↑ "SAAF says Gripens being rotated, not stored". DefenceWeb. 9 September 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Oktober 2013. Besoek op 15 Oktober 2013.
  60. ↑ Wingrin, Dean (6 November 2013). "A109 LUH conversion course resumes – defenceWeb". defenceweb.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  61. ↑ "The South African Air Force has already allocated $137m for Rooivalk Attack Helicopter production. - Image - Airforce Technology". airforce-technology.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 November 2016. Besoek op 21 Julie 2017.
  62. ↑ Mataboge, Mmanaledi (7 November 2013). "SA revels in M23's defeat following its CAR debacle". Mail & Guardian. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  63. ↑ Hofstatter, Stephan. "Rooivalk plays key role in routing rebels". Sunday Times (Johannesburg). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  64. ↑ Helfrich, Kim (12 Maart 2014). "South African expertise and equipment again adds value to UN DRC operations – defenceWeb". defenceweb.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  65. ↑ Martin, Guy (17 April 2013). "Five of nine SAAF Hercules serviceable – defenceWeb". defenceweb.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  66. ↑ "28 Squadron". af.mil.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 September 2016. Besoek op 6 November 2016.
  67. ↑ Helfrich, Kim (17 April 2014). "Air Force doing its bit for border protection and counter-piracy – defenceWeb". defenceweb.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  68. ↑ Wingrin, Dean. "The South African Air Force". saairforce.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  69. ↑ Martin, Guy (27 Mei 2013). "Rooivalks, Gripens and additional troops were sent to the CAR – defenceWeb". defenceweb.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  70. ↑ "Gripen fighters to fly over Qunu". Independent Online. South Africa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 September 2015. Besoek op 6 November 2016.
  71. ↑ 71,0 71,1 "Nigeria church collapse: Last remains arrive home". enca.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  72. ↑ Bates, Erin. "Gallery: Church collapse survivors land in SA". enca.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2016. Besoek op 6 November 2016.
  73. ↑ "Nigeria church collapse: 74 bodies coming home". enca.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2016. Besoek op 6 November 2016.
  74. ↑ "defenceWeb shines at Air Capability Demonstration". Persberig. 20 May 2013. Archived from the original on 2 Mei 2014. https://web.archive.org/web/20140502072519/http://pressoffice.mg.co.za/defenceweb/PressRelease.php?StoryID=239593. Besoek op 2016-11-07. 
  75. ↑ "Swartkops SAAF Museum Airshow (2014-05-09)". infozone.tv. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2014. Besoek op 6 November 2016.
  76. ↑ "New boss for AFB Overberg". saairforce.co.za. defenceWeb. 28 November 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Januarie 2018. Besoek op 10 Januarie 2018.
  77. ↑ "Major Nandi Zama Becomes 1st Black Woman to Command C-130 Military Cargo Plane - SAPeople - Your Worldwide South African Community". SAPeople - Your Worldwide South African Community (in Engels (VSA)). 28 Maart 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2017. Besoek op 4 Junie 2018.
  78. ↑ "Reduced availability of aircraft negatively affecting SAAF flying hours". defenceWeb (in Engels). 19 Augustus 2021. Besoek op 17 Februarie 2022.
  79. ↑ "SAAF inks deal with Saab to get Gripen fighters back in the air".
  80. ↑ Martin, Guy (2022). "Gripen back in the air as Saab awarded maintenance contract". Defence Web. Besoek op 17 Oktober 2022.
  81. ↑ https://briefly.co.za/south-africa/212461-sorry-state-south-africas-air-force-6-military-aircraft-operational-325-gathering-rust/
  82. ↑ Briefly News, Sorry State of South Africa’s Air Force, Only 6 Military Aircraft Operational, 325 Gathering Rust. 24 Maart 2025 deur Byron Pillay https://briefly.co.za/south-africa/212461-sorry-state-south-africas-air-force-6-military-aircraft-operational-325-gathering-rust/ Besoek 24 Maart 2025
  83. ↑ Erika Gibson, 30 Maart 2025, Lugmag-pyne: Net 16 vliegtuie kan vlieg (mits daar ‘n ingenieur is), Rapport, Netwek 24. Besoek 30 Maart 2025
  84. ↑ DefenceWeb – Gripens arrive at last.
  85. ↑ Martin, Guy (September 2013). "SAAF PC-7 Upgrade Complete". Air International. 85 (3).
  86. ↑ South Africa. defenceWeb. URL besoek op 2014-06-25.
  87. ↑ (en) "The South African Air Force". Saairforce.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Desember 2019. Besoek op 15 Maart 2013.
  88. ↑ Final Rooivalk Handover Cements Relationship Between Denel and SAAF – Defenceweb.co.za, 13 Maart 2013
  89. ↑ Isby, David C. (September 2013). "South African AW109's Grounded". Air International. 85 (3).
  90. ↑ "Caravan crash victims named". defenceWeb.co.za. defenceWeb. Besoek op 25 Junie 2014.
  91. ↑ DefenceWb – SAAF C208 crash-lands
  92. ↑ Fact file: Cessna C208 Caravan. defenceWeb (2010-02-01). URL besoek op 2014-06-25.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Suid-Afrikaanse_Lugmag&oldid=2753468"