Wolffbuis
Die Wolffbuis of mesonefriese buis is ’n orgaan wat in soogdiere, insluitende mense, voorkom tydens die ontwikkeling van die embrio.
Die Wolffbuis verbind die primitiewe nier, die mesonefros, met die kloaak. Manlike urogenitale strukture wat daaruit ontstaan, sluit in die saadleiers, saadsakkies en ejakulasiebuise.
Ontwikkeling[wysig | wysig bron]
Tydens bevrugting voeg die sperm óf ’n X-chromosoom (vroulik) óf ’n Y-chromosoom (manlik) by die X-chromosoom in die eiersel. Dit bepaal die genetiese geslag van die embrio.[1] In die eerste weke van ontwikkeling is geneties manlike en vroulike fetusse "anatomies ononderskeibaar", met primitiewe geslagskliere wat teen die sesde week begin ontwikkel. Die geslagskliere kan tot óf testikels (manlik) óf eierstokke (vroulik) ontwikkel, na gelang van die daaropvolgende gebeure.[1] Tot in die sewende week lyk manlike en vroulike fetusse identies.
Teen die agtste week ná bevrugting begin die geslagskliere van die XY-embrio tot funksionerende testikels ontwikkel, wat testosteroon afskei. Eierseldifferensiasie, vir XX-embrio's, begin eers teen sowat 12 weke ná bevrugting. In ’n tipiese vroulike differensiasie ontwikkel die Müllerbuisstelsel in die baarmoeder, Fallopiusbuise en binneste derde van die vagina.
In manlike fetusse veroorsaak die Müllerbuis-inhiberende hormoon (MIH) dat dié buisstelsel agteruitgaan. Hierna veroorsaak androgene dat die Wolffbuisstelsel ontwikkel.[1] Daaruit ontstaan ’n stelsel verwante organe tussen die afvoerbuise van die testikels en die prostaat, naamlik die saadleiers, saadsakkies en ejakulasiebuise. Die prostaat ontstaan uit die urogenitale holte en die afvoerbuise uit die Wolffpypies. In volwasse mans is die funksie van dié stelsel om sperma te berg en bykomende semenvloeistof te verskaf.
In die afwesigheid van die Müllerbuis-inhiberende hormoon in vroue, gaan die Wolffbuisstelsel agteruit en ontwikkel die Müllerbuisstelsel verder.
Naam[wysig | wysig bron]
Die stelsel is genoem na Caspar Friedrich Wolff, wat die mesonefros en sy buise in 1759 beskryf het.[2]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kolodny, Robert C.; Masters, William H.; Johnson, Virginia E. (1979). Textbook of Sexual Medicine (1st uitg.). Boston: Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-50154-5.
- ↑ synd/2845 by Who Named It?
Skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
