Zangezur-gang

Kaart wat die wapenstilstandooreenkoms in Nagorno-Karabach 2020 uiteensit. Die vermeende 'gang' wat Azerbeidjan verbind met sy eksklaaf Nachitsjewan word in Armenië (oranje) met 'n groen pyltjie vertoon.

Zangezur-gang (Armeens: Զանգեզուրի միջանցք, geromaniseerd: Zangezuri mijantsk; Azerbeidjans: Zəngəzur koridoru of Zəngəzur dəhlizi), soms ook Nachitsjewan-gang (Armeens: Նախիջևանի միջանցք, geromaniseerd: Naxiǰewani mijantsk; Azerbeidjans: Naxçıvan koridoru of Naxçıvan dəhlizi) genoem, is 'n term vir vervoerkorridor wat veronderstel is om die Outonome Republiek Nachitsjewan met die res van Azerbeidjan via die Syunik-streek in Armenië te verbind. Azerbeidzjaanse owerhede ontleen hierdie konsep vanaf die negende termyn van die wapenstilstandooreenkoms in Nagorno-Karabaсh in 2020 wat die oorlog in Nagorno-Karabaср op 10 November 2020 beëindig het. Die wapenstilstand-ooreenkoms noem vervoerverbindings en kommunikasie, maar dit bevat nie die woorde "gang" nie of "Zangezur".

Die skietstilstand, onderteken deur Ilham Aliyev, Nikol Pashinyan en Wladimir Poetin, is op die amptelike Kremlin-webwerf gepubliseer: "Alle ekonomiese en vervoerverbindings in die streek sal gedeblokkeer word. Die Republiek van Armenië waarborg die veiligheid van vervoerverbindings tussen die westelike streke van die Republiek Azerbeidjan en die Outonome Republiek Nakhchivan ten einde onbelemmerde beweging van persone, voertuie en vrag in beide rigtings te reël. Die grensdiens van die Federale Veiligheidsdiens van die Russiese Federasie is verantwoordelik vir die toesig oor die vervoerverbindings. Soos ooreengekom deur die partye, sal nuwe vervoerverbindings gebou word om die Nakhchivan Outonome Republiek en die westelike streke van Azerbeidjan te verbind."

Voor die wapenstilstandooreenkoms moes lug- en landverbindings tussen Azerbeidjan en sy Outonome Republiek Nachitsjewan (ORN), wat 'n eksklaaf is, deur die Turkse of Iranse gebied gedoen word. Verskeie voordele wat die Zangezur-gang op nasionale (Azerbeidjanse) en streeksvlak (Kaukasus) kan bied, is deur Azerbeidjan aangetoon, soos laer vervoerkoste en reistyd, 'n hupstoot in toerisme en handel, en groter veiligheid by die uitvoering van enige van hierdie aktiwiteite.

In die Sowjet-tyd was daar twee spoorwegverbindings wat die Outonome Republiek Nachitsjewan met die hoofgebied van Azerbeidjan verbind. Die korter lyn wat deur die Syunik-streek getrek het, is in 1941 gebou, terwyl die lyn via Ijevan en Qazakh in die 1980's gebou is as 'n alternatiewe roete wat Jerewan met Bakoe verbind. Albei lyne is in 1992 laat vaar. Terwyl Azerbeidjan verkies om die lyn via Syunik te herstel, sou Armenië die lyn van Qazakh–Ijevan verkies. Laasgenoemde het egter 'n hoër herboukoste. Volgens beramings sou die Zangilan–Meghri–Nachitsjewan-roete ongeveer $250 miljoen kos om te herstel, terwyl die Ijevan-roete $450 miljoen sou kos.

Op 21 April 2021, tydens 'n onderhoud met AzTV, met die president van Azerbeidjan Aliyev, het hy gesê dat 'ons die Zangezur-gang implementeer, of Armenië dit wil hê of nie' en dat as dit nie wil nie, Azerbeidjan 'dit sal besluit deur dwing". Aliyev het ook gesê dat "die Azerbeidjaanse volk na Zangezur sal terugkeer, wat 101 jaar gelede van ons weggeneem is". Hierdie verklarings het 'n slegte reaksie in Armenië gekry. Menseregteverdediger van Armenië Arman Tatoyan het hierdie 'dade van intimidasie' met die Armeense volksmoord verbind. Die woordvoerder van die Ministerie van Buitelandse Sake van Armenië Anna Naghdalyan het gesê "Armenië sal alle nodige maatreëls tref om sy soewereiniteit en territoriale integriteit te beskerm". Die eerste minister van Armenië, Nikol Pashinyan, het benadruk dat die drieledige verklaring van 9 November nie "Zangezur" (d.w.s. die Syunik-streek in Armenië) of die woord "gang" noem nie en dat die ooreenkoms slegs gaan oor die blokkering van plaaslike kommunikasie.