Zazaki
Zazaki Zazakî / Kirmanckî / Kirdkî / Dimilkî | ||
---|---|---|
Gepraat in: | Turkye Duitsland Georgië | |
Gebied: | Turkye, Europa | |
Totale sprekers: | 2–4 miljoen[1] | |
Taalfamilie: | Indo-Europees Indo-Irannees Irannees Wes-Irannees Noordwes-Irannees Koerdies Zazaki | |
Skrifstelsel: | Latynse alfabet | |
Amptelike status | ||
Amptelike taal in: | geen | |
Gereguleer deur: | Instituut van Zazaki | |
Taalbedreigingstatus | ||
EXUitgestorwe taal NE
Nie bedreig nie Dit is 'n kwesbare taal volgens die UNESCO-wêreldatlas van bedreigde tale.
| ||
Taalkodes | ||
ISO 639-1: | diq
| |
ISO 639-2: | zzz
| |
ISO 639-3: | zz
| |
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. |
Zazaki (Zazakî / Kirmanckî / Kirdkî / Dimilkî)[2] is 'n Indo-Europese taal wat veral in die oostelike Turkye deur die Zaza gepraat word. Die taal behoort aan die Zaza-Gorani-taalgroep van die Irannese tale se noordwestelike tak. Die glossoniem Zazaki het as 'n pejoratief ontstaan[3] en baie Zazas noem hul taal Dimlî.[4]
Terwyl Zazaki in linguistiese opsig nouer verwant is aan Gorani, Gilaki, Talisj, Tati, Mazanderani en Semnani,[5] het Koerdies na eeue se interaksie 'n diepgaande impak op dié taal gehad wat die grense tussen die twee tale vervaag het.[6] Dit en die feit dat die meerderheid Zazas hulself as etniese Koerde beskou,[7][8] het taalkundiges aangemoedig om dié taal as 'n Koerdiese dialek te klassifiseer.[9][10][11][12]
Volgens Ethnologue (wat [Paul 1998] siteer),[13] praat tussen 1,5 en 2,5 miljoen mense Zazaki (insluitende alle dialekte). Volgens Nevins is die aantal Zazaki-sprekers tussen 2 en 4 miljoen.[14]
Voorbeelde
[wysig | wysig bron]Afrikaans | Nederlands | Engels | Zazaki |
---|---|---|---|
Agt | Acht | Eight | Heşt |
Ek | Ik | I | Ez |
Jou | Jou | Thou | Tı/Tu |
My | Mijn | My | Mı(n) |
Voor | Vóór | Pre | Ver |
Onkruid | Wier | Weed | Vaş |
Môre | Morgen | Tomorrow | Meşte |
Bladsy | Pagina | Page | Pele/Pelge |
Wind | Wind | Wind | Va |
Pa | Pater | Father | Pi/Baw |
Ma | Moer | Mother | Maye/Daye |
Broer | Broer | Brother | Bıra |
Bring! | Brengen! | Bring! | Biya! |
Reën | Regen | Rain | Varan |
Voet/Been | Loden/Poot | Leg/Foot | Lınge/Pa |
Ses | Ses | Six | Şeş |
Sewe | Zeven | Seven | Hewt |
Groot | Groot | Grand | Gırd |
Nee | Nee | No | Nê/Ney |
Naeltjie | Navel | Navel | Nak |
Aarde | Aarde | Earth | Erd/Hard |
Ster | Ster | Star | Estare/Astare |
Sout | Zout | Salt | Sole |
Weduwee | Weduwe | Widow | Viya |
Veer | Voorjaar | Spring | Wesar |
Nie | Niet | Not | Niyo |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Zazaki, Southern". Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2020. Besoek op 16 Maart 2021.
- ↑ Lezgîn, Roşan (26 Augustus 2009). "Kirmanckî, Kirdkî, Dimilkî, Zazakî". Zazaki.net. Besoek op 23 Desember 2020.
{{cite news}}
: AS1-onderhoud: url-status (link) - ↑ (en) Arakelova, Victoria (1999). "The Zaza People as a New Ethno-Political Factor in the Region". Iran & the Caucasus. 3/4: 397–408. doi:10.1163/157338499X00335. JSTOR 4030804.
- ↑ (en) "Dimli". Encyclopædia Iranica. Besoek op 16 Maart 2021.
- ↑ (en) Ehsan Yar-Shater (1990). Iranica varia. Universiteit van Michigan: Brill. p. 267. ISBN 9789068312263.
- ↑ (en) Jane Garry, Carl R. Galvez Rubino (2001). acts about the World's Languages: An Encyclopedia of the World's Major Languages, Past and Present. p. 398. ISBN 978-0-8242-0970-4.
- ↑ (en) "Is Ankara Promoting Zaza Nationalism to Divide the Kurds?". The Jamestown Foundation.
- ↑ (en) Kaya, Mehmed S. (2011). The Zaza Kurds of Turkey: A Middle Eastern Minority in a Globalised Society. Londen: Tauris Academic Studies. p. 5. ISBN 978-1-84511-875-4.
- ↑ (en) "Kurdish language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 16 Maart 2021.
- ↑ (en) "According to the linguist Jacques Leclerc of Canadian". Laval University of Quebec. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2012. Besoek op 16 Maart 2021.
- ↑ (tr) T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2012). "Ortaokul Ve İmam Hatip Ortaokulu Yaşayan Diller Ve Lehçeler Dersi (Kürtçe; 5. Sınıf)" (PDF). Öğretim Programı. Ankara. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 21 Oktober 2012. Besoek op 16 Maart 2021.
- ↑ (tr) Prof. Dr. Kadrî Yildirim & Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman Adak & Yrd. Doç. Dr. Hayrullah Acar & Zülküf Ergün & Îbrahîm Bîngol & Ramazan Pertev, Kurdî 5 – Zazakî, Milli Eğitim Bakanlığı, 2012 Geargiveer 23 April 2014 op Wayback Machine
- ↑ (en) "The Position of Zazaki Among West Iranian languages by Paul Ludwig" (PDF). Besoek op 24 Desember 2013.
- ↑ (en) Anand, Pranav; Nevins, Andrew. "Shifty Operators in Changing Contexts" (PDF). Massachusetts Institute of Technology. p. 17. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 17 Mei 2005.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons bevat media in verband met Zazaki. |
Sien Zazaki in Wiktionary, die vrye woordeboek. |
- Zaza People and Zazaki Literature
- Zaza history and Zazaki language
- Only Zazaki news
- (en) Institute of Zaza Language Geargiveer 3 Mei 2014 op Wayback Machine
- (en) Zazaki People Geargiveer 4 Maart 2016 op Wayback Machine
- (en) Zazapress