Rendier: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
kNo edit summary
Uitgebrei, nog besig
Lyn 27: Lyn 27:
Hoewel hulle oor die algemeen wydverspreid en talryk is,<ref name=IUCN>{{IUCN2008|assessors=Henttonen, H. & Tikhonov, A.|year=2008|id=29742|title=Rangifer tarandus|downloaded=29 April 2010|version=2010.1}}</ref> is sommige [[Spesie|subspesies]] skaars en minstens een het al [[Uitsterwing|uitgesterf]].<ref name="HighArctic">{{cite journal|author=Peter Gravlund, Morten Meldgaard, Svante Pääbo, en Peter Arctander|title= Polyphyletic Origin of the Small-Bodied, High-Arctic Subspecies of Tundra Reindeer (''Rangifer tarandus'')|volume= 10|doi=10.1006/mpev.1998.0525|year=1998|journal=Molecular Phylogenetics and Evolution|issue=2|pages=151–9|pmid=9878226}}</ref><ref name=dawsoni>{{cite journal|author=Byun, S.A.; Koop, B.F. en Reimchen, T.E. |title=Evolution of the Dawson caribou (''Rangifer tarandus dawsoni'')|journal= Can. J. Zool.|volume= 80|issue=5|pages= 956–960|year=2002|doi=10.1139/z02-062}}</ref>
Hoewel hulle oor die algemeen wydverspreid en talryk is,<ref name=IUCN>{{IUCN2008|assessors=Henttonen, H. & Tikhonov, A.|year=2008|id=29742|title=Rangifer tarandus|downloaded=29 April 2010|version=2010.1}}</ref> is sommige [[Spesie|subspesies]] skaars en minstens een het al [[Uitsterwing|uitgesterf]].<ref name="HighArctic">{{cite journal|author=Peter Gravlund, Morten Meldgaard, Svante Pääbo, en Peter Arctander|title= Polyphyletic Origin of the Small-Bodied, High-Arctic Subspecies of Tundra Reindeer (''Rangifer tarandus'')|volume= 10|doi=10.1006/mpev.1998.0525|year=1998|journal=Molecular Phylogenetics and Evolution|issue=2|pages=151–9|pmid=9878226}}</ref><ref name=dawsoni>{{cite journal|author=Byun, S.A.; Koop, B.F. en Reimchen, T.E. |title=Evolution of the Dawson caribou (''Rangifer tarandus dawsoni'')|journal= Can. J. Zool.|volume= 80|issue=5|pages= 956–960|year=2002|doi=10.1139/z02-062}}</ref>


Takbokke wissel aansienlik in kleur en grootte. In die meeste bevolkings groei albei geslagte jaarliks nuwe [[gewei]] (takbokhorings), maar in ’n paar spesies het die wyfies nie gewei nie. Die mannetjies se gewei is gewoonlik baie groot.
Takbokke wissel aansienlik in kleur en grootte. In die meeste bevolkings groei albei geslagte jaarliks nuwe [[gewei]] (takbokhorings), maar in ’n paar spesies het die koeie nie gewei nie. Die bulle se gewei is gewoonlik baie groot.


Die jag en aanhou van takbokke (vir die vleis, vel, melk en vervoer) is belangrik vir sommige arktiese en subarktiese volke.<ref name=Burch>{{cite journal|author=Ernest S. Burch, Jr. |jstor=278435|title= The Caribou/Wild Reindeer as a Human Resource|journal=American Antiquity|volume=37|issue= 3 |year=1972|pages=339–368|doi=10.2307/278435}}</ref> In [[Lapland]] trek takbokke sleë,<ref name="Sami">{{cite web|url=http://www.utexas.edu/courses/sami/diehtu/siida/reindeer/Reindeer/reindeer_main.html|title=The Sámi and their reindeer|publisher=University of Texas|location=Austin, Texas|accessdate=15 January 2014}}</ref> nes die vlieënde takbokke in stories oor [[Kersvader]].<ref>{{cite web|url=http://icr.arcticportal.org/index.php?option=com_content&view=article&id=142:flying-reindeer-and-santa-claus-&catid=2:feature-archive&Itemid=7|title=Flying Reindeer and Santa Claus: Fact, Fiction and Myth|first=Philip |last=Burgess|date=15 December 2008|work=International Centre of Husbandry, Norway|accessdate=15 Januarie 2014}}</ref>
Die jag en aanhou van takbokke (vir die vleis, vel, melk en vervoer) is belangrik vir sommige arktiese en subarktiese volke.<ref name=Burch>{{cite journal|author=Ernest S. Burch, Jr. |jstor=278435|title= The Caribou/Wild Reindeer as a Human Resource|journal=American Antiquity|volume=37|issue= 3 |year=1972|pages=339–368|doi=10.2307/278435}}</ref> In [[Lapland]] trek takbokke sleë,<ref name="Sami">{{cite web|url=http://www.utexas.edu/courses/sami/diehtu/siida/reindeer/Reindeer/reindeer_main.html|title=The Sámi and their reindeer|publisher=University of Texas|location=Austin, Texas|accessdate=15 January 2014}}</ref> nes die vlieënde takbokke in stories oor [[Kersvader]].<ref>{{cite web|url=http://icr.arcticportal.org/index.php?option=com_content&view=article&id=142:flying-reindeer-and-santa-claus-&catid=2:feature-archive&Itemid=7|title=Flying Reindeer and Santa Claus: Fact, Fiction and Myth|first=Philip |last=Burgess|date=15 December 2008|work=International Centre of Husbandry, Norway|accessdate=15 Januarie 2014}}</ref>
Lyn 88: Lyn 88:
==Biologie en gedrag==
==Biologie en gedrag==
===Fisieke kenmerke===
===Fisieke kenmerke===
[[Beeld:ReindeerLoosingVelvet.jpg|thumb|200px|Takbokke verloor jaarliks die fluweellaag van hul gewei, waaronder nuwe gewei uitgroei.]]
[[Beeld:ReindeerLoosingVelvet.jpg|thumb|180px|Takbokke verloor jaarliks die fluweellaag van hul gewei, waaronder nuwe gewei uitgroei.]]
In die meeste bevolkings groei diere van albei geslagte gewei – dit is die enigste [[Cervidae]]-spesie waar mannetjies én wyfies horings kry.<ref name=antlers>[http://web.archive.org/web/20110628183512/http://www.answers.com/topic/new-world-deer-capriolinae-biological-family New World Deer (Capriolinae).] [[Answers.com]]</ref> In die [[Skandinawië|Skandinawiese]] bevolkings val ou mannetjies se gewei in Desember af, jong mannetjies s’n in die vroeë lente en wyfies s’n in die somer. Die gewei het gewoonlik twee verskillende stange of groepe punte, ’n onderste en boonste stang. Daar is aansienlike verskille in die grootte van die gewei van verskillende subspesies (byvoorbeeld klein en dun in die mees noordelike subspesies),<ref name=NorthAmerica/> maar gewoonlik is die mannetjies se gewei die grootste horings van alle lewende hertsoorte, naas die [[Amerikaanse eland]] (''moose''), en die grootste in vergelyking met die lyf.<ref name=antlers/> Sommige subspesies se gewei kan tot 100&nbsp;cm wyd en 135&nbsp;cm lank word.
In die meeste bevolkings groei diere van albei geslagte gewei – dit is die enigste [[Cervidae]]-spesie waar bulle én koeie horings kry.<ref name=antlers>[http://web.archive.org/web/20110628183512/http://www.answers.com/topic/new-world-deer-capriolinae-biological-family New World Deer (Capriolinae).] Answers.com</ref> In die [[Skandinawië|Skandinawiese]] bevolkings val ou bulle se gewei in Desember af, jong bulle s’n in die vroeë lente en koeie s’n in die somer. Die gewei het gewoonlik twee verskillende stange of groepe punte, ’n onderste en boonste stang. Daar is aansienlike verskille in die grootte van die gewei van verskillende subspesies (byvoorbeeld klein en dun in die mees noordelike subspesies),<ref name=NorthAmerica/> maar gewoonlik is die bulle se gewei die grootste horings van alle lewende hertsoorte, naas die [[Amerikaanse eland]] (''moose''), en die grootste in vergelyking met die lyf.<ref name=antlers/> Sommige subspesies se gewei kan tot 100&nbsp;cm wyd en 135&nbsp;cm lank word.


Die pelskleur verskil ook aansienlik, individueel sowel as tussen seisoene en subspesies. Noordelike bevolkings, wat gewoonlik relatief klein is, is witter en suidelike bevolkings, wat relatief groot is, is donkerder. Dit kan in Noord-Amerika gesien word, waar die mees noordelike subspesie, ''R. t. pearyi'', die witste en kleinste is en die mees suidelike subspesie, ''R. t. caribou'', die donkerste en grootste.<ref name=NorthAmerica>Reid, F. (2006). ''Mammals of North America.'' Peterson Field Guides. ISBN 978-0-395-93596-5</ref> Die pels het twee lae: ’n digte, wollerige onderlaag en ’n langer bolaag met hol, luggevulde hare.
Die pelskleur verskil ook aansienlik, individueel sowel as tussen seisoene en subspesies. Noordelike bevolkings, wat gewoonlik relatief klein is, is witter en suidelike bevolkings, wat relatief groot is, is donkerder. Dit kan in Noord-Amerika gesien word, waar die mees noordelike subspesie, ''R. t. pearyi'', die witste en kleinste is en die mees suidelike subspesie, ''R. t. caribou'', die donkerste en grootste.<ref name=NorthAmerica>Reid, F. (2006). ''Mammals of North America.'' Peterson Field Guides. ISBN 978-0-395-93596-5</ref> Die pels het twee lae: ’n digte, wollerige onderlaag en ’n langer bolaag met hol, luggevulde hare.

[[Beeld:Mammals of northern Alaska on the Arctic slope (1956) Rangifer arcticus groenlandicus skull.png|thumb|180px|links|Die takbok se skedel.]]
Nes die Amerikaanse eland het die takbok gespesialiseerde neusskelpe wat die oppervlakte in die neusgate drasties vergroot. Inkomende koue lug word deur die dier se liggaamshitte verhit voordat dit die [[long]]e bereik, en water word gekondenseer en opgevang uit die uitgeasemde lug, en so word die ingeasemde lug weer bevog.

Takbokke se hoewe pas by die seisoene aan: in die somer, wanneer die toendra sag en nat is, word die voetkussings sponsagtig en verskaf dit ekstra trekbeweging. In die winter word die kussings kleiner en stewiger en so word die rand van die hoef blootgestel; dit kap dan in die ys en harde sneeu om te keer dat die dier gly en om hul gunstelingkos, [[korsmos]], te ontbloot.<ref name=cratering>[http://www.taiga.net/projectcaribou/pdf/allaboutcaribou.PDF All About Caribou] – Project Caribou</ref><ref name=cratering_image>[http://www.arcticphoto.co.uk/stories/avkas/ry0246-32.htm Foto van ’n takbok wat in die sneeu kos soek]. Arcticphoto.co.uk. URL besoek op 16 September 2011</ref>

Die koeie word gewoonlik 162 tot 205&nbsp;cm lank en weeg 80 tot 120&nbsp;kg.<ref name=Alaska>[http://www.adfg.alaska.gov/index.cfm?adfg=caribou.main Kariboe by die departement van vissery en wild in Alaska]. Adfg.state.ak.us. URL besoek op 16 September 2011.</ref> Die bulle is gewoonlik 180 tot 214&nbsp;cm lank (hoewel dit wissel van spesie tot spesie) en weeg sowat 159 tot 182&nbsp;kg.<ref name=Alaska/> Buitengewoon groot bulle kan tot 318&nbsp;kg weeg.<ref name=Alaska/> Die skouerhoogte is sowat 85 tot 150&nbsp;cm en die stert 14 tot 20&nbsp;cm lank. Die takbokke van [[Svalbard]] is die kleinste. Hulle het relatief kort bene en hul skouerhoogte kan so laag as 80&nbsp;cm wees.<ref name=Svalbard>Aanes, R. (2007).''[http://npweb.npolar.no/english/arter/svalbardrein Svalbard reindeer.]'' Noorweegse Poolinstituut.</ref>

Die knieë van baie subspesies is aangepas om ’n klikgeluid te maak wanneer hulle loop.<ref name=clicking>Banfield AWF (1966) "The caribou", pp. 25–28 in ''The Unbelievable Land''. Smith I.N. (red.) Ottawa: Queen's Press, cited in {{cite pmid|18986518}}</ref> Die klank kom uit die [[sening]]s van die knieë en kan 10&nbsp;m ver gehoor word. Die frekwensie van die geluide is een van verskeie tekens wat dui op die dominansie van die mannetjie.<ref>{{cite pmid|18986518}}</ref>

’n Studie deur navorsers van die Universiteitskollege [[Londen]] in 2011 het getoon takbokke kan lig met ’n golflengte van net 320&nbsp;nm sien, aansienlik korter as by mense (400&nbsp;nm). Daar word geglo dit help hulle in die Arktika oorleef omdat voorwerpe wat in normale sigbare lig met die landskap saamsmelt, soos urine en pels, ’n skerp kontras vorm in [[ultraviolet]].<ref name=ultraviolet>[http://www.ucl.ac.uk/news/news-articles/1105/11052502 Reindeer use UV light to survive in the wild]. Ucl.ac.uk (26 Mei 2011). URL besoek op 16 September 2011.</ref>In ’n studie by die Universiteit van [[Tromsø]] is bevestig Arktiese takbokke se oogkleur verander deur die seisoene van goud tot blou om hulle te help om [[roofdier]]e te sien.<ref name=Solon>Solon, Olivia. [http://www.wired.co.uk/news/archive/2013-10/30/reindeer-eyes The science behind the colour-shifting capabilities of Arctic reindeer eyeballs], ''Wired'', 30 Oktober 13</ref>


==Notas==
==Notas==

Wysiging soos op 12:15, 16 Junie 2015

Takbok
Tydperk: Pleistoseen – hede
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Filum:
Klas:
Orde:
Familie:
Subfamilie:
Genus:
Rangifer

(C.H. Smith, 1827)
Spesie:
R. tarandus
Binomiale naam
Rangifer tarandus
(Linnaeus, 1758)
Subspesies

Sien teks.

Takbok-habitats in Noord-Amerika en Eurasië.

Die takbok (Rangifer tarandus), in Noord-Amerika ook bekend as die kariboe,[2] is ’n spesie Hertagtiges wat inheems is aan die arktiese, subarktiese, toendra- en bergstreke van Noord-Europa, Siberië en Noord-Amerika.[1] Dit sluit bevolkings in wat op dieselfde plek bly en dié wat rondtrek.

Hoewel hulle oor die algemeen wydverspreid en talryk is,[1] is sommige subspesies skaars en minstens een het al uitgesterf.[3][4]

Takbokke wissel aansienlik in kleur en grootte. In die meeste bevolkings groei albei geslagte jaarliks nuwe gewei (takbokhorings), maar in ’n paar spesies het die koeie nie gewei nie. Die bulle se gewei is gewoonlik baie groot.

Die jag en aanhou van takbokke (vir die vleis, vel, melk en vervoer) is belangrik vir sommige arktiese en subarktiese volke.[5] In Lapland trek takbokke sleë,[6] nes die vlieënde takbokke in stories oor Kersvader.[7]

Die hele tarandus-spesie word vanweë sy verspreiding en groot bevolkings deur die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur (IUBN) gelys as "laer risiko",[8] hoewel sekere subspesies, bevolkings en troppe in Noord-Amerika aan die afneem is[9][10][11] en een subspesies, die ikoniese noordelike boslandkariboe, sedert 2002 deur die Kanadese bewaringsvereniging COSEWIC as "bedreig" beskou word.[12]

Subspesies

Veertien subspesies word erken in Mammal Species of the World (3de uitg.). Van hulle het twee uitgesterf.[13] Nog drie spesies word deur sommige erken.

Subspesies van Rangifer tarandus
Subspesie Naam Afdeling [13] Habitat Mannetjie se gewig
R. t. buskensis (Millais, 1915) Bosland[13] Rusland en omstreke Geen data
R. t. caboti** (G.M. Allen, 1914)[13][Notas 1][14]
R. t. caribou (Gmelin, 1788) [15] Boslandkariboe Noordelike woude Suid-Kanada en Noordwes-VSA[16] Grootste
R. t. granti[15] Grant-kariboe Toendra Alaska, VSA en Yukon, Kanada
R. t. fennicus (Lönnberg, 1909) Finse bostakbok Bosland[13] Noordwes-Rusland en Finland[6][16] 150-250 kg
R. t. groenlandicus (Borowski, 1780)[15] Toendra Nunavut en Noordwestelike gebiede, Kanada, en Wes-Groenland 150 kg
R. tarandus osborni** (J. A. Allen, 1902)[Notas 1][14] Osborn-kariboe Brits-Columbië, Kanada Geen data
R. t. pearsoni (Lydekker, 1903) Nowaja Zemlja-takbok Eilandspesie Nowaja Zemlja, Rusland[16] Geen data
R. t. pearyi (J. A. Allen, 1902)[15] Eilandspesie Arktiese eilande van Nunavut en Noordwestelike gebiede, Kanada[16] Kleinste in Noord-Amerika
R. t. phylarchus (Hollister, 1912) Kamtsjatka-takbok Bosland[13] Kamtsjatka en streke om die See van Ochotsk, Rusland[16] Geen data
R. t. platyrhynchus (Vrolik, 1829) Svalbard-takbok Eilandspesie Svalbardeilande van Noorweë[16] Kleinste subspesie
R. t. sibiricus (Murray, 1866) Siberiese toendratakbok Siberië, Rusland[16] Geen data
R. t. tarandus (Linnaeus, 1758) – caribou Bergtakbok – kariboe Toendra of berge Arktiese toendra van Fennoscandia-skiereiland in Noorweë[6][16] Geen data
R. t. terraenovae** (Bangs, 1896)[13][Notas 1][14]
R. t. valentinae**[13] Oeralgebergte, Rusland, en Altaigebergte, Mongolië[16] Geen data
Uitgestorwe subspesies
Subspesie Naam Habitat Mannetjie se gewig Uitgesterf sedert
R. t. dawsoni (Thompson-Seton, 1900)[15] Haida Gwaii Geen data 1910
R. t. eogroenlandicus Arktiese takbok Oos-Groenland Geen data 1900

Die tabel sluit die R. t. caboti, R. t. osborni en R. t. terraenovae in wat volgens ’n studie van 1961[15] nie geldige subspesies is nie, hoewel sommige kenners hulle wel as geldig beskou.[14]

Sommige van hierdie subspesies kan weer verdeel word in ekotipes na gelang van verskeie gedragsfaktore – hoofsaaklik habitatgebruik (noordelik, toendra, berg, bergwoude, noordelike woude, bosse ensovoorts en of hulle rondtrek of nie.[17][18]

Die glasiale en interglasiale siklusse van die Opper-Pleistoseen het ’n groot invloed op die evolusie van Rangifer tarandus en ander Arktiese en sub-Arktiese spesies gehad. Die isolasie van die takbok tydens die laaste glasiale tyd het "intraspesie-verskeidenheid" teweeggebring, veral in die Amerikaanse en Eurasiese deel van die Arktika.[2]

Biologie en gedrag

Fisieke kenmerke

Takbokke verloor jaarliks die fluweellaag van hul gewei, waaronder nuwe gewei uitgroei.

In die meeste bevolkings groei diere van albei geslagte gewei – dit is die enigste Cervidae-spesie waar bulle én koeie horings kry.[19] In die Skandinawiese bevolkings val ou bulle se gewei in Desember af, jong bulle s’n in die vroeë lente en koeie s’n in die somer. Die gewei het gewoonlik twee verskillende stange of groepe punte, ’n onderste en boonste stang. Daar is aansienlike verskille in die grootte van die gewei van verskillende subspesies (byvoorbeeld klein en dun in die mees noordelike subspesies),[20] maar gewoonlik is die bulle se gewei die grootste horings van alle lewende hertsoorte, naas die Amerikaanse eland (moose), en die grootste in vergelyking met die lyf.[19] Sommige subspesies se gewei kan tot 100 cm wyd en 135 cm lank word.

Die pelskleur verskil ook aansienlik, individueel sowel as tussen seisoene en subspesies. Noordelike bevolkings, wat gewoonlik relatief klein is, is witter en suidelike bevolkings, wat relatief groot is, is donkerder. Dit kan in Noord-Amerika gesien word, waar die mees noordelike subspesie, R. t. pearyi, die witste en kleinste is en die mees suidelike subspesie, R. t. caribou, die donkerste en grootste.[20] Die pels het twee lae: ’n digte, wollerige onderlaag en ’n langer bolaag met hol, luggevulde hare.

Die takbok se skedel.

Nes die Amerikaanse eland het die takbok gespesialiseerde neusskelpe wat die oppervlakte in die neusgate drasties vergroot. Inkomende koue lug word deur die dier se liggaamshitte verhit voordat dit die longe bereik, en water word gekondenseer en opgevang uit die uitgeasemde lug, en so word die ingeasemde lug weer bevog.

Takbokke se hoewe pas by die seisoene aan: in die somer, wanneer die toendra sag en nat is, word die voetkussings sponsagtig en verskaf dit ekstra trekbeweging. In die winter word die kussings kleiner en stewiger en so word die rand van die hoef blootgestel; dit kap dan in die ys en harde sneeu om te keer dat die dier gly en om hul gunstelingkos, korsmos, te ontbloot.[21][22]

Die koeie word gewoonlik 162 tot 205 cm lank en weeg 80 tot 120 kg.[23] Die bulle is gewoonlik 180 tot 214 cm lank (hoewel dit wissel van spesie tot spesie) en weeg sowat 159 tot 182 kg.[23] Buitengewoon groot bulle kan tot 318 kg weeg.[23] Die skouerhoogte is sowat 85 tot 150 cm en die stert 14 tot 20 cm lank. Die takbokke van Svalbard is die kleinste. Hulle het relatief kort bene en hul skouerhoogte kan so laag as 80 cm wees.[24]

Die knieë van baie subspesies is aangepas om ’n klikgeluid te maak wanneer hulle loop.[25] Die klank kom uit die senings van die knieë en kan 10 m ver gehoor word. Die frekwensie van die geluide is een van verskeie tekens wat dui op die dominansie van die mannetjie.[26]

’n Studie deur navorsers van die Universiteitskollege Londen in 2011 het getoon takbokke kan lig met ’n golflengte van net 320 nm sien, aansienlik korter as by mense (400 nm). Daar word geglo dit help hulle in die Arktika oorleef omdat voorwerpe wat in normale sigbare lig met die landskap saamsmelt, soos urine en pels, ’n skerp kontras vorm in ultraviolet.[27]In ’n studie by die Universiteit van Tromsø is bevestig Arktiese takbokke se oogkleur verander deur die seisoene van goud tot blou om hulle te help om roofdiere te sien.[28]

Notas

  1. 1,0 1,1 1,2 Banfield het hierdie klassifikasie in 1961 verwerp. Geist en ander beskou dit egter as ’n geldige subspesie.

Verwysings

  1. 1,0 1,1 1,2 Henttonen, H. & Tikhonov, A. (2008). Rangifer tarandus. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 29 April 2010.
  2. 2,0 2,1 Flagstad, Oystein; Roed, Knut H (2003). "Refugial origins of reindeer (Rangifer tarandus L) inferred from mitochondrial DNA sequences" (PDF). Evolution. 57 (3): 658–670. doi:10.1554/0014-3820(2003)057[0658:roorrt]2.0.co;2. PMID 12703955. Besoek op 4 Januarie 2013.
  3. Peter Gravlund, Morten Meldgaard, Svante Pääbo, en Peter Arctander (1998). "Polyphyletic Origin of the Small-Bodied, High-Arctic Subspecies of Tundra Reindeer (Rangifer tarandus)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 10 (2): 151–9. doi:10.1006/mpev.1998.0525. PMID 9878226.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  4. Byun, S.A.; Koop, B.F. en Reimchen, T.E. (2002). "Evolution of the Dawson caribou (Rangifer tarandus dawsoni)". Can. J. Zool. 80 (5): 956–960. doi:10.1139/z02-062.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  5. Ernest S. Burch, Jr. (1972). "The Caribou/Wild Reindeer as a Human Resource". American Antiquity. 37 (3): 339–368. doi:10.2307/278435. JSTOR 278435.
  6. 6,0 6,1 6,2 "The Sámi and their reindeer". Austin, Texas: University of Texas. Besoek op 15 Januarie 2014.
  7. Burgess, Philip (15 Desember 2008). "Flying Reindeer and Santa Claus: Fact, Fiction and Myth". International Centre of Husbandry, Norway. Besoek op 15 Januarie 2014.
  8. Henttonen, H.; Tikhonov, A. (2008), Rangifer tarandus, International Union for Conservation of Nature, URL besoek op 13 September 2014
  9. "Inuit, Inuu, Cree in Quebec and Labrador join forces to protect Ungava caribou: a united and powerful voice that will endeavour to preserve caribou", Nunatsiaq News, 26 April 2013, URL besoek op 14 Januarie 2014
  10. Campbell, M.; Nishi, J.; Boulanger, J. (2010), A calving ground photo survey of the Qamanirjuaq migratory barren-ground caribou (Rangifer tarandus groenlandicus)
  11. McCloskey, Erin (2011), "Caribou", Wolves in Canada, Lone Pines, pp. 72–82, ISBN 978-1-55105-872-6
  12. "Designatable Units for Caribou (Rangifer tarandus) in Canada" (PDF), COSEWIC (Ottawa, Ontario: Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada), 2011: 88, URL besoek op 18 Desember 2013
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 13,7 Grubb, Peter (2005). "Rangifer tarandus". Smithsonian: National Museum of Natural History. Besoek op 15 Januarie 2014.
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Geist, V. (2007). Defining subspecies, invalid taxonomic tools, and the fate of the woodland caribou. Rangifer 27 (4).doi:10.7557/2.27.4.315
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 Banfield, Alexander William Francis (1961). "A Revision of the Reindeer and Caribou, Genus Rangifer". Bulletin of the National Museum of Canada. Biological Services. 177 (66).
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 16,8 Mattioli, S. (2011). Caribou (Rangifer tarandus). pp. 431–432 in: Handbook of the Mammals of the World, vol. 2. Lynx Edicions, Barcelona. ISBN 978-84-96553-77-4
  17. Festa-Bianchet, M.; Ray, J.C.; Boutin, S.; Côté, S.D.; Gunn, A.; et al. (2011). "Conservation of Caribou (Rangifer tarandus) in Canada: An Uncertain Future". Canadian Journal of Zoology. 89: 419–434. doi:10.1139/z11-025#.VM24XMn0Rkg. {{cite journal}}: Uitdruklike gebruik van et al. in: |last1= (hulp)
  18. Mager, Karen H. (2012). "Population Structure and Hybridization of Alaskan Caribou and Reindeer: Integrating Genetics and Local Knowledge" (PDF). Fairbanks, Alaska: PhD dissertation, University of Alaska Fairbanks. Besoek op 27 Desember 2013.
  19. 19,0 19,1 New World Deer (Capriolinae). Answers.com
  20. 20,0 20,1 Reid, F. (2006). Mammals of North America. Peterson Field Guides. ISBN 978-0-395-93596-5
  21. All About Caribou – Project Caribou
  22. Foto van ’n takbok wat in die sneeu kos soek. Arcticphoto.co.uk. URL besoek op 16 September 2011
  23. 23,0 23,1 23,2 Kariboe by die departement van vissery en wild in Alaska. Adfg.state.ak.us. URL besoek op 16 September 2011.
  24. Aanes, R. (2007).Svalbard reindeer. Noorweegse Poolinstituut.
  25. Banfield AWF (1966) "The caribou", pp. 25–28 in The Unbelievable Land. Smith I.N. (red.) Ottawa: Queen's Press, cited in {{#if:18986518|PMID 18986518 (Sjabloon:Catalog lookup link)
    Citation will be completed automatically in a few minutes. Jump the queue or expand by hand
  26. {{#if:18986518|PMID 18986518 (Sjabloon:Catalog lookup link)
    Citation will be completed automatically in a few minutes. Jump the queue or expand by hand
  27. Reindeer use UV light to survive in the wild. Ucl.ac.uk (26 Mei 2011). URL besoek op 16 September 2011.
  28. Solon, Olivia. The science behind the colour-shifting capabilities of Arctic reindeer eyeballs, Wired, 30 Oktober 13

Eksterne skakels