Komeet Hale-Bopp: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Nuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Nuwe artikel, besig
Etiket: Disambiguation links
(Geen verskil)

Wysiging soos op 14:48, 15 Januarie 2023

C/1995 O1 (Hale-Bopp)

Komeet Hale-Bopp, kort ná sy perihelium in April 1997.
Ontdekking
Ontdek deur: Alan Hale
Thomas Bopp
Ontdekkingsdatum: 23 Julie 1995
Alternatiewe name: Die Groot Komeet van 1997
C/1995 O1
Wenteleienskappe A
Epog: 2022-Sep-15
(JD 2459837.5)
Afelium: 354 AE[1]
Perihelium: 0,914 AE[2]
Halwe lengteas: 177 AE
Eksentrisiteit: 0,99498
Wentelperiode: 2 399 jaar[3]
Baanhelling: 89,3°
Laaste perihelium: 1 April 1997[2]
Volgende perihelium (voorspel): 4385 ± 2 n.C.[4]

Komeet Hale-Bopp (amptelik C/1995 O1) is een van die bes waargenome komete van die 20ste eeu en een van die helderstes wat in baie dekades gesien is.

Alan Hale en Thomas Bopp het die komeet apart op 23 Julie 1995 ontdek voordat dit met die blote oog sigbaar geword het. Dit is moeilik om die helderheid van nuwe komete met enige mate van sekerheid te voorspel, maar Hale-Bopp het die beste verwagtinge oortref toe dit op 1 April 1997 sy perihelium (naaste afstand aan die Son) bereik met 'n skynbare magnitude van -1,8. Dit was vir 'n rekord van 18 maande met die blote oog sigbaar danksy sy enorme komeetkern. Dit was twee keer so lank as die Groot Komeet van 1811, die vorige rekordhouer. Hale-Bopp is dus die Groot Komeet van 1997 gedoop.

Ontdekking

Die komeet is op 23 Julie 1995 onafhanklik deur twee waarnemers, Alan Hale en Thomas Bopp, albei van die VSA, ontdek.[5]

Hale het baie honderde ure vergeefs na nuwe komete gesoek en het bekende komete by sy huis in Nieu-Mexiko gevolg toe hy net ná middernag op Hale-Bopp afkom. Die komeet het 'n skynbare magnitude van 10,5 gehad en was naby die bolswerm M70 in die sterrebeeld Boogskutter.[6][7] Hale het eers seker gemaak daar is geen ander diepruimtevoorwerpe naby M70 nie en toe 'n boek van bekende komete geraadplaag. Hy het uitgevind daar is geen in dié deel van die lug nie. Nadat hy seker gemaak het die voorwerp beweeg met betrekking tot die agtergrondsterre, het hy die Central Bureau for Astronomical Telegrams, die liggaam waar sterrekundige ontdekkings uitgeklaar word, gekontak.[8]

Bopp het nie 'n teleskoop besit nie. Hy was uit saam met vriende naby Stanfield, Arizona, om na sterreswerms en sterrestelsels te kyk toe hy die komeet sien terwyl hy deur 'n vriend se teleskoop gekyk het. Hy het besef hy het dalk iets nuuts gesien toe hy, nes Hale, na sy sterkaarte kyk om te sien of daar 'n bekende diepruimtevoorwerp naby M70 is en toe vasstel daar is nie. Hy het die Central Bureau for Astronomical Telegrams deur middel van 'n telegram gekontak. Brian G. Marsden, wat sedert 1968 aan die hoof van die buro is, lag wanneer hy sê: "Niemand stuur meer telegramme nie. Teen die tyd dat die telegram hier aangekom het, het Alan Hale al drie e-posse vir ons gestuur met opgedateerde koördinate."[9]

Die volgende oggend is bevestig dat daar 'n nuwe komeet is, en dit het die amptelike naam C/1995 O1 gekry. Die ontdekking is in die Internasionale Sterrekundige Vereniging (IAU) se omsendbrief 6187 aangekondig.[6][10]

Vroeë waarneming

Hale-Bopp se wentelposisie is bereken as 7,2 AE van die Son af, tussen Jupiter en Saturnus, en baie verder van die Aarde af as enige vorige komeet wat deur amateurs ontdek is.[11][12] Die meeste komete op dié afstand is uiters dof en toon geen merkbare aktiwiteit nie, maar Hale-Bopp het reeds 'n sigbare koma gehad.[6] 'n Foto wat voor die ontdekking, in 1993, by die Anglo-Australian Telescope geneem is, wys die toe nog onopgemerkte komeet sowat 13 AE van die Son af,[13] 'n afstand waarop die meeste komete onwaarneembaar is. (Halley se Komeet was meer as 100 keer dowwer op dieselfde afstand van die Son af.)[14] Ontledings het later daarop gedui die komeetkern was 60±20 km breed, sowat ses keer so groot as Halley se Komeet.[1][15]

Die groot afstand en verbasende aktiwiteit het daarop gedui dat Hale-Bopp baie helder kan word wanneer dit sy perihelium in 1997 bereik. Wetenskaplikes was egter versigtig: Komete kan uiters onvoorspelbaar wees; baie het groot uitbarstings en verdof dan later. Komeet Kohoutek is in 1973 die "komeet van die eeu" genoem en was op die ou end onopvallend.[8]

Perihelium

Die komeet was asemrowend vroeg in 1997.

Hale-Bopp het in Mei 1996 met die blote oog sigbaar geword, en hoewel sy tempo van verheldering in die laaste helfte van dié jaar aansienlik afgeneem het,[16] was wetenskaplikes steeds versigtig optimisties dat dit baie helder sou word. In Desember was dit te naby met die Son opgelyn om waarneembaar te wees, maar toe dit in Januarie 1997 weer verskyn, was dit reeds helder genoeg dat enigiemand wat op die uitkyk daarvoor was, dit kon sien, selfs in groot stede met ligbesoedeling.[17]

Sterrekaart met tussenposes van 14 dae aangedui.

Die internet was in dié tyd 'n groeiende verskynsel. Talle webtuistes wat die komeet gevolg en daagliks foto's van oor die wêreld geplaas het, het uiters gewild geword. Die internet het 'n groot rol gespeel om 'n ongekende belangstelling onder die publiek aan te wakker.[18]

Terwyl die komeet nader aan die Son beweeg het, het dit steeds al hoe helderder geword en in Februarie 1997 het dit 'n skynbare magnitude van 2 gehad. Die twee sterte kon onderskei word: Die blou gasstert het weg van die Son gewys en die gelerige stofstert het die komeet se wentelbaan gevolg. Op 9 Maart het 'n sonsverduistering daartoe gelei dat waarnemers in China, Mongolië en Oos-Siberië die komeet in die daglig kon sien.[19] Hale-Bopp was op 22 Maart 1997 op sy naaste aan die Aarde: 1,315 AE.[20]

Net ná sy perihelium op 1 April 1997 het die komeet in 'n asemrowende gesig verander. Dit was helderder as enige ster in die lug buiten Sirius, en sy stofstert het oor 40-45 grade in die lug gestrek.[21][22]

Die komeet was elke aand sigbaar 'n hele tyd voordat dit heeltemal donker geword het, en terwyl baie groot komete baie na aan die Son is met perihelium, was Komeet Hale-Bopp die hele nag sigbaar aan waarnemers in die Noordelike Halfrond.[23]

Verwysings

  1. ↑ 1,0 1,1 "JPL Small-Body Database Browser: C/1995 O1 (Hale-Bopp)" (2022-07-09 last obs). Besoek op 18 September 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 "JPL SBDB Epoch 1996". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Julie 2021.
  3. ↑ Horizons output. "Barycentric Osculating Orbital Elements for Comet C/1995 O1 (Hale-Bopp)". Besoek op 18 September 2022.
  4. ↑ "Solex 10 estimate for Next Perihelion of C/1995 O1 (Hale-Bopp)". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Augustus 2012. Besoek op 18 Desember 2009.
  5. ↑ Shanklin, Jonathan D. (2000). "The comets of 1995". Journal of the British Astronomical Association. 110 (6): 311. Bibcode:2000JBAA..110..311S.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Hale, A.; Bopp, T.; Stevens, J. (23 Julie 1995). "IAU Circular No. 6187". IAU. Besoek op 5 Julie 2011.
  7. ↑ Mobberley, Martin (2013), It Came From Outer Space Wearing an RAF Blazer!: A Fan's Biography of Sir Patrick Moore, Springer Science & Business Media, p. 483, ISBN 978-3319006093, https://books.google.com/books?id=dfO7BAAAQBAJ&pg=PA483 
  8. ↑ 8,0 8,1 Lemonick, Michael D. (17 Maart 1997). "Comet of the decade Part II". Time. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 November 2008. Besoek op 30 Oktober 2008.
  9. ↑ Newcott, William (Desember 1997). "The Age of Comets". National Geographic Society. Besoek op 7 Desember 2009.
  10. ↑ Bopp, Thomas (1997). "Amateur Contributions in the study of Comet Hale-Bopp". Earth, Moon, and Planets. 79 (1–3): 307–308. Bibcode:1997EM&P...79..307B. doi:10.1023/A:1006262006364. S2CID 117124838.
  11. ↑ Marsden, B. G. (1995). "Comet C/1995 O1 (Hale-Bopp)". Minor Planet Electronic Circular. 1995-P01.
  12. ↑ Kidger, M. R.; Serra-Ricart, Miquel; Bellot-Rubio, Luis R.; Casas, Ricard (1996). "Evolution of a Spiral Jet in the Inner Coma of Comet Hale-Bopp (1995 O1)". The Astrophysical Journal Letters. 461 (2): L119–L122. Bibcode:1996ApJ...461L.119K. doi:10.1086/310008. S2CID 121572975.
  13. ↑ McNaught, R. H.; West, R. M. (2 Augustus 1995). "Circular No. 6198". IAU. Besoek op 5 Julie 2011.
  14. ↑ Biver, N.; Rauer, H; Despois, D; Moreno, R; Paubert, G; Bockelée-Morvan, D; Colom, P; Crovisier, J; et al. (1996). "Substantial outgassing of CO from Comet Hale-Bopp at large heliocentric distance". Nature. 380 (6570): 137–139. Bibcode:1996Natur.380..137B. doi:10.1038/380137a0. PMID 8600385. S2CID 4342525.
  15. ↑ Fernández, Yanga R. (2002). "The Nucleus of Comet Hale-Bopp (C/1995 O1): Size and Activity". Earth, Moon, and Planets. 89 (1): 3–25. Bibcode:2002EM&P...89....3F. doi:10.1023/A:1021545031431. S2CID 189899565.
  16. ↑ Kidger, M.R.; Hurst, G.; James, N. (2004). "The Visual Light Curve Of C/1995 O1 (Hale-Bopp) From Discovery To Late 1997". Earth, Moon, and Planets. 78 (1–3): 169–177. Bibcode:1997EM&P...78..169K. doi:10.1023/A:1006228113533. S2CID 120776226.
  17. ↑ Browne, Malcolm R. (9 Maart 1997). "Comet Holds Clues to Birth of Time". The New York Times.
  18. ↑ "The Trail of Hale-Bopp". Scientific American. 17 Maart 1997. Besoek op 23 Oktober 2008.
  19. ↑ McGee, H. W.; Poitevin, P. (1997). "The total solar eclipse of 1997 March 9". Journal of the British Astronomical Association. 107 (3): 112–113. Bibcode:1997JBAA..107..112M.
  20. ↑ "Comet Hale-Bopp". Stardust. Jet Propulsion Laboratory, Nasa. 26 November 2003. Besoek op 9 Oktober 2008.
  21. ↑ West, Richard M. (13 April 1997). "Comet Hale-Bopp (April 13, 1997)". European Southern Observatory. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Mei 2011. Besoek op 23 November 2008.
  22. ↑ Shylaja, B. S. (1997). "What's New With Hale Bopp?". Bulletin of the Astronomical Society of India. 25: 155–156. Bibcode:1997BASI...25..155S.
  23. ↑ West, Richard M. (7 Maart 1997). "Comet Hale-Bopp (March 7, 1997)". European Southern Observatory. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Mei 2011. Besoek op 25 November 2008.

Skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Komeet_Hale-Bopp&oldid=2552829"