Ramah-Platberglyn
Die historiese Ramah-Platberg-lyn (ook bekend as die Ramah-David se Graf-Platberglyn[1][2][3]) speel ‘n rol in die Diamantveldkwessie en ‘n stuk daarvan is nog deel van die grens tussen die Noord-Kaap en die Vrystaat.
Hierdie grenslyn het in die geskiedenis bekend geword omdat dit ‘n rol gespeel het in die aanhoudende onenigheid en rusies oor die eienaarskap van die diamantvelde. In Oktober 1871 het goewerneur sir Henry Barkly vir landmeter Jos. L. de Villiers opdrag gegee om die grens tussen Griekwaland-Wes (wat later deel van die Kaapkolonie sou word) en die Republiek van die Oranje-Vrystaat amptelik uit te meet op aanwysings van die leiers van die Griekwas-stam wat daar gewoon het. De Villiers is in hierdie taak bygestaan deur die Britse verteenwoordiger sir Charles Warren.
Die grens is getrek vanaf Ramah (by 29° 39′ suid en 24° 21′ oos) aan die Oranjerivier na Davidsgraf (by 29° 2′ suid en 24° 38′ oos), by die samevloeiing van die Modderrivier en die Rietrivier (Vaal) in die omgewing van Ritchie en Magersfontein. Van daar af is die grens verleng na Platberg (by 28° 20′ suid en 24° 45′ oos), ‘n heuwel tussen Windsorton en Windsortonweg, by die Vaalrivier. Hierdie grens is vasgestel in 1876-77. Na die afbakening van die grens is agtergekom dat die diamantvelde aan die oostekant (dus in gebied behorende aan die Vrystaat) van die grens lê. Daarom laat goew. Barkly die grens weer uitmeet en vasstel. Landmeter George Gilfillan sien ‘n ander kop aan vir Platberg. Met die nuwe grenslyn val slegs ‘n stuk van die diamantgebied wes van die grens. Dus word ‘n derde landmeter ingeroep om die grens vas te stel. Landmeter Orpen neem beide die ligging van Ramah en Davidsgraf heelwat kilometers verder oos as die ligging daarvan aangedui deur die Griekwa-leierskorps. Boonop neem hy die oostelike punt van Paardeberg in plaas van Platberg as die noordpunt. Die wesgrens van die Oranje-Vrystaat is dus minstens 30 km ooswaarts geskuif en gevolglik het die diamantdelwery net oos van die huidige Kimberley in Griekwagebied geval.
Landmeter[wysig | wysig bron]
- Francis Henry Samuel Orpen
(*Dungourney, Ierland, 22 Oktober 1824 - †Barkly-Wes, 22 Februarie 1893)
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Lieutenant-General Sir Charles Warren. "Laying the Boundry Line from the Orange to Vaal Rivers" (PDF).
- ↑ "THE STOCKENSTROM JUDGMENT. THE WARREN REPORT AND THE GRIQUALAND WEST REBELLION 1876-8" (PDF). Department of History, Rhodes University, Grahamstown. 1977.
- ↑ "Notes on Some of the Physical and Geological Features of the Transvaal, to Accompany His New Map of the Transvaal and Surrounding Territories". doi:10.2307/1798745.
Bronnelys[wysig | wysig bron]
- Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 5. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00321-7
- Stockenström, Eric: Historiese Atlas van Suid-Afrika. Stellenbosch: Pro-Ecclesia, 1928