Roeslan en Ljoedmila

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Roeslan en Ljoedmila (Russies: Русла́нъ и Людми́ла (oud), Русла́н и Людми́ла; Roeslan i Ljoedmila) is 'n gedig deur Aleksander Poesjkin wat in 1820 gepubliseer is. Dit is geskryf in die vorm van 'n epiese sprokie wat bestaan uit 'n opdrag (посвящение), ses "kanto's" of "liedere" (песни) en 'n nawoord (эпилог). Dit vertel die verhaal van die ontvoering van Ljoedmila, dogter van prins Wladimir van Kiëf-Roes (bewind: 980-1015) deur 'n boosaardige towenaar en die poging van die dapper ridder Roeslan om haar te vind en te red.

Oorsprong[wysig | wysig bron]

Poesjkin het die gedig in 1817 begin skryf terwyl hy die keiserlike liseum op Tsarskoje Selo bygewoon het. Hy het dit geskoei op Russiese feëverhale wat hy as kind gehoor het. Voordat dit gepubliseer is, is Poesjkin na die suide van Rusland verban oor sy politieke idees in ander werke, soos sy lofsang aan "Vryheid" (вольность). 'n Effens aangepaste vorm het in 1828 verskyn.

Roeslan konfronteer die kop, deur Nikolai Ge.

Opsomming[wysig | wysig bron]

Opdrag[wysig | wysig bron]

Poesjkin het die gedig opgedra aan ongenoemde jong skoonhede, die “koninginne van my siel” (души моей царицы, doesji moje tsaritsi), en noem sy beloning is die hoop dat die een of ander verliefde meisie die gedig in die geheim sal lees.

Die titelprent van die eerste uitgawe (1820).

Lied 1[wysig | wysig bron]

In 'n kort proloog beskryf die verteller 'n groen eik by die see waarop 'n geleerde kat aan 'n goue ketting heen en weer loop. Wanneer die kat na die regterkant loop, sing hy; indien na die linkerkant, vertel hy stories. Op dié magiese plek word feëverhale lewend, insluitende dié wat algemeen in Russiese folklore is, soos Die hut op hoenderpote, {избушка на курьих ножках), Baba Jaga (Баба-Яга) en tsaar Kosjtsjei (царь Кощей), asook feëverhale wat Poesjkin self geskryf het. Die verteller sê hy was op dié magiese plek en die kat het aan hom stories vertel, onder andere die onderstaande een.

Die verhaal begin met 'n fees wat prins Wladimir hou om die troue van sy dogter, Ljoedmila, met die dapper vegter Roeslan te vier. Onder die gaste is Roeslan se jaloerse teenstanders, die dapper vegter Rogdai (Рогдай), die spogger Farlaf (Фарлаф) en die jong khan Ratmir (Ратмир).

Op Roeslan en Ljoedmila se huweliksnag vul 'n vreemde teenwoordigheid die slaapkamer, en dit gaan gepaard met donderweer en weerlig. Roeslan ontdek sy bruid het wonderbaarlik verdwyn.

Toe Wladimir van sy dogter se verdwyning hoor, is hy woedend. Hy ontbind die huwelik en beloof dat enigiemand wat Ljoedmila veilig terugbring met haar mag trou. Roeslan en sy drie mededingers vertrek dadelik te perd.

Roeslan kom 'n ou man in 'n grot teen wat vir hom sê Ljoedmila is deur die towenaar Tsjernomor (Черномор) ontvoer. Die ou man vertel hy is 'n Fin en het verlief geraak op 'n pragtige jong meisie, Naina (Наина). Hy het 'n dapper vegter geword om haar hart te wen, maar sy het hom verwerp en eerder die magiese kunste bestudeer. Hy het 'n towerspreuk gebruik, maar toe ontdek sy is self 'n ou vrou. Nadat hy haar verwerp het, het sy besluit om wraak te neem. Noudat die Fin Roeslan gehelp het, sal Naina hom ook haat.

Lied 2[wysig | wysig bron]

'n Verhoogontwerp deur Iwan Bilibin vir die opera (1905).

(Dié lied en al die volgendes begin met 'n "redaksionele opmerkings" deur die skrywer. Daarin word klassieke mitologie dikwels opgeroep en is daar soms kontemporêre verwysings.)

Rogdai besluit om die soektog na Ljoedmila te staak en Roeslan eerder te vind en vermoor. Hy sien 'n ruiter en val hom aan, maar vind uit dit is Farlaf en nie Roeslan nie. 'n Ou vrou verskyn en wys vir Rogdai in watter rigting hy moet ry om Roeslan te vind. Sy raai Farlaf aan om terug te keer na Kiëf en op sy trofee te wag.

Roeslan word deur 'n ander ruiter gekonfronteer en die verhaal gaan vir kort rukkie oor Ljoedmila se lot.

Sy bevind haar in 'n weelderige kamer met drie diensknegte wat alles doen wat sy begeer. Toe sy die kamerdeur oopmaak, ontdek sy 'n lieflike tuin soos Salomo s'n. Sy voel egter leeg sonder Roeslan.

Sy skrik toe 'n dwerg met 'n boggelrug wat deur 10 diensknegte gedra word, haar nader. Sy slaan na hom en hy val op die grond toe hy oor sy lang baard struikel. Dit is die towenaar Tsjernomor, wat sy hoed agterlaat toe hy vlug.

Intussen verslaan Roeslan die ruiter wat hom konfronteer, Rogdai, en hy los hom sodat hy in die Dnjepr verdrink.

Lied 3[wysig | wysig bron]

Tsjernomor word besoek deur 'n vlieënde draak. Dit is Naina, en sy belowe om te help om die Fin te verslaan. Hy word hierdeur bemoedig en besluit om Ljoedmila te gaan lastig val, maar hy kan haar nêrens vind nie. Sy het intussen die towenaar se hoed opgesit en agtergekom sy kan na willekeur verdwyn en weer verskyn deur die posisie van die hoed op haar kop te verander.

Roeslan ry intussen aan en kom op 'n verlate gevegsterrein af, vol bene, dooie perde en oorlogsoorblyfsels. Hy treur vir 'n ruk oor sy eie lot, maar besef dan dit is 'n kans om hom te bewapen. (Hy het sy wapens en wapentuig verloor in sy geveg teen Rogdai.) Hy verlaat die toneel met 'n lans, helm, wapentuig en gevegshoring. Hy kan egter nie 'n geskikte swaard kry nie.

Verderaan word sy pad geblokkeer deur 'n groot heuwel waaruit snaakse geluide kom. Nadere inspeksie wys dit is 'n reusagtige slapende mensekop. Roeslan maak die kop wakker, en dié word kwaad en begin Roesland uittart. Hy steek sy tong uit. Roeslan steek sy lans in die tong en klap dit weg. In die plek daarvan vind hy 'n blink swaard geskik vir 'n bogatir (ridder). Toe Roeslan die kop wil aanval, smeek dit om genade.

Die kop vertel sy storie. hy was eens 'n magtige vegter, die broer van Tsjernomor, wat afgunstig op hom was. Tsjernomor se towerkrag lê in sy baard, en hy het vir sy broer gesê hulle moet die swaard vind. Dit het die mag gehad om albei te vermoor – Tsjernomor deur sy baard af te sny en sy broer deur sy kop af te kap. Hulle het die swaard gaan soek, maar toe hulle dit kry, het hulle gestry oor wie s'n dit behoort te wees. Tsjernomor het voorgestel hulle plaas albei hulle kop teen die grond en die swaard sal gaan aan die eerste een wat 'n geluid hoor. Die towenaar het egter sy broer se kop afgekap, en dit het wonderbaarlik bly lewe.

Die kop sê vir Roeslan hy koester geen wrok teen hom nie en sal dankbaar wees as Roeslan die swaard gebruik om Tsjernomor te verslaan.

Lied 4[wysig | wysig bron]

'n Kostuumontwerp uit 1905 deur Bilibin.

Ratmir se soeke na Ljoedmila word onderbreek deur 'n jong meisie wat hom na 'n kasteel lok, waar hy deur weelde omring word. Hy vergeet gou van Ljoedmila.

Intussen kruip Ljoedmila van Tsjernomor se dienskengte weg deur onsigbaar te bly. Die towenaar neem egter die vorm van Roeslan aan en roep na haar in Roeslan se stem, en sy wys haarself. Die towenaar hoor egter die klank van 'n horing en maak hom uit die voete. Hy los sy hoed agter.

Lied 5[wysig | wysig bron]

Tsjernomor konfronteer Roeslan, wat by die towenaar se blyplek aangekom het. Hulle slaan mekaar en Tsjernomor vlieg weg, terwyl Roeslan aan sy baard vashou. Drie dae lank vlieg hulle terwyl Roeslan die towenaar se baard korter knip, totdat die twoenaar om genade smeek en belowe om Roeslan na Ljoedmila te neem. Roeslan ddeursoek die paleis en die tuin en roep na Ljoedmila, maar sy bly wegkruip. Eindelik kap hy per ongeluk die hoed van haar kop af met sy swaard. Sy geliefde is egter in 'n beswyming en hoor hom nie roep nie. Roeslan hoor die Fin se stem van ver af wat vir hom sê hy moet Ljoedmila terugneem na Kiëf, waar sy sal wakker word.

Roeslan vertrek terwyl hy Ljoedmila en Tsjernomor dra. Hy kom weer op die kop af wat, tevrede dat Roeslan wraak geneem het, in vrede sterf.

Roeslan rus by 'n stroompie en ontmoet 'n visserman, wat khan Ratmir blyk te wees. hy sê hy het sy ware liefde ontmoet en wil nie meer vir Ljoedmila hê nie. Hulle gaan as vriende uitmekaar.

Naina verskyn aan Farlaf en vertel vir hom die tyd het aangebreek. Hy ry weg en kom op Roeslan af waar hy uitkamp. Hy steek hom met sy swaard dood en ry weg met Ljoedmila.

Die operasanger Fjodor Sjaljapin as Farlaf, deur Aleksander Golowin.

Lied 6[wysig | wysig bron]

Tsjernomor word wakker en verheug hom oor Roeslan se dood. Intussen bring Farlaf Ljoedmila terug na Wladimir. Dié se aanvanklike vreugde maak egter plek vir hartseer toe hy uitvind sy kan nie uit haar diep slaap gewek word nie. Om sake te vererger is Kiëf onder 'n beleg.

Die Fin vind Roeslan en laat hom met towerwater herlewe. Hy gee aan Roeslan 'n ring wat Ljoedmila sal wakker maak, maar sê Roeslan moet eers die stad van sy aanvallers red. Roeslan keer met Tsjernomor terug na Kiëf en lei die leër na 'n oorwinning.

Roeslan raak met die ring aan Ljoedmila se wang en sy word wakker. Wladimir seën die paartjie en Roeslan vergewe Farlaf en Tsjernomor.

Nawoord[wysig | wysig bron]

Nog 'n redaksionele opmerking deur die skrywer, wat kla oor beter vergange dae.

Historiese basis[wysig | wysig bron]

Sommige gebeure en name in die gedig het 'n historiese basis. Die verhaal speel af in die tyd toe Kiëf (nou Kijif, hoofstad van die moderne Oekraïne) die hoofstad van die Oos-Slawiese staat Kiëf-Roes was.[1] Wladimir die Grote het van 980 tot 1015 oor die staat regeer.[2][3]

Die naam "Roeslan" is afgelei van dié van Jeroeslan Lazarewitsj, wat in vroeëre Russiese verhale verskyn. "Rogdai" en "Farlaf" word genoem in Nikolai Karamzin se Geskiedenis van die Russiese Staat (История государства Российского).[4]

Die "Petsjenegs", wat in Lied 6 genoem word, het Kiëf beleër in 968, en weer in 997 (wat meer ooreenstem met die tyd waarin die gedig afspeel).[5] Die beskrywings van die geveg is histories korrek wat betref wapens en taktieke wat in die 10de eeu gebruik is.[6]

Opera[wysig | wysig bron]

Die gedig was die basis vir 'n opera met dieselfde naam wat tussen 1837 en 1842 deur Michail Glinka gekomponeer is.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Tolochko, A. P. (1999). "Khimera "Kievskoy Rusi"". Rodina (in Russies) (8): 29–33.
  2. ↑ Feldbrugge, Ferdinand J. M. (20 Oktober 2017). A History of Russian Law: From Ancient Times to the Council Code (Ulozhenie) of Tsar Aleksei Mikhailovich of 1649 (in Engels). BRILL. p. 340. ISBN 978-90-04-35214-8.
  3. ↑ Hanak, Walter K. (10 Oktober 2013). The Nature and the Image of Princely Power in Kievan Rus', 980-1054: A Study of Sources (in Engels). BRILL. p. 15. ISBN 978-90-04-26022-1.
  4. ↑ Vol. I, Chapter IX, "Prince Vladimir the Great, baptised as Basil. 980–1014" (Великий князь Владимир, названный в крещении Василием. 980–1014 г.), referring to legendary heroes of Vladimir's era, speaks of the "strength of Rakhday (Рахдай)". Vol. I, Chapter V, "Oleg the Ruler 879–912" (Олег – Правитель. 879–912 г.) lists Farlaf among the heroes of 10th century conflicts with the Greeks.
  5. ↑ Russian Interactions with Foreign Lands Geargiveer 3 Maart 2016 op Wayback Machine, strangelove.net
  6. ↑ http://litera.claw.ru/li_z70.htm (in Russies) "Это уже достоверное и точное описание войны X века с ее вооружением, тактикой и даже средствами сообщения. Это уже начало исторического реализма."

Ander bronne[wysig | wysig bron]

  • Dargel, Nancy (1994). Ruslan and Ludmilla A Novel in Verse. New York, NY: Bergh Publishing, Inc. ISBN 0-930267-39-7.
  • Petri Liukkonen. "Alexander Pushkin". Books and Writers.

Skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Roeslan_en_Ljoedmila&oldid=2636816"