Gaan na inhoud

16 Psyche

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
16 Psyche   

Psyche se wentelbaan, tussen Mars en Jupiter, is byna rond.
Wentelbaaneienskappe[1]
Epog JD 2453300.5 (22 Oktober 2004)
Afelium 3,328 AE
Perihelium 2,513 AE
Halwe lengteas 2,921 AE
Wentelperiode 4,99 jaar (1 823,115 dae)
Gem. anomalie 323,379°
Baanhelling 3,095°
Lengteligging van stygende nodus 150,352°
Periheliumhoek 228,047°
Fisiese eienskappe
Afmetings 279 × 232 × 189 km (±10%)[2]
Gem. radius 113±11,5 km[2]
Oppervlakte 1,658±0,250×105 km2
Volume 6,074±1,215×106 km3[2]
Massa 2,72±0,75×1019 kg[2]
Gem. digtheid 4 500±1 400 kg/m3[2]
Ontsnapping-
snelheid
~180 m/s[2]
Rotasieperiode 4,195948±0,000001 uur[2]
Skynmagnitude 9,22-12,19
Absolute magnitude 5,90[1]

16 Psyche is een van die 10 asteroïdes in die asteroïdegordel met die grootste massa. Dit het ’n deursnee van meer as 200 km en bevat net minder as 1% van die massa van die hele asteroïdegordel. Dit is vermoedelik die ontblote ysterkern van ’n protoplaneet.[3] Dit is die swaarste metaalagtige M-tipe asteroïde. Psyche is op 17 Maart 1852 in Napels deur die Italiaanse sterrekundige Annibale de Gasparis ontdek en na die Griekse mitologiese karakter Psyche genoem.[4] Psyche is geskeduleer vir ruimteverkenning, met 'n NASA Psyche ruimtetuig, lansering wat in 2022 beplan word, aankoms in 2026, en orbitaalverkenning in 2026–2027.[5]

Simbool

[wysig | wysig bron]

Die eerste 15 asteroïdes wat ontdek is, het simbole by sterrekundiges gekry as ’n soort snelskrifnaam. Psyche se simbool was 16 Psyche, ’n halfsirkel met ’n ster bo-op; die halfsirkel verteenwoordig ’n skoenlapper se vlerk, die simbool van die siel (psyche is die Griekse woord vir "siel").[6]

Die Duitse sterrekundige J.F. Encke het in 1851 voorgestel dat ’n syfer in ’n sirkel gebruik word in plaas van ’n simbool, en 16 Psyche was in 1852 die eerste nuwe asteroïde wat ontdek is wat volgens dié skema ’n naam gekry het.[7]

Eienskappe

[wysig | wysig bron]

Massa en vorm

[wysig | wysig bron]
Twee waarnemings van Psyche, in 2010 en 2014.

Psyche se massa is groot genoeg dat dit swaartekragversteurings by ander asteroïdes veroorsaak, en dit maak ’n massabepaling moontlik. Teen 2017 was die beste raming van sy massa 2,72±0,75×1019 kg.[2][8]

Ligkurwe-ontledings dui daarop dat Psyche se vorm taamlik oneweredig is. Daar is aansienlik minder massa naby die ewenaar by ’n lengtegraad van sowat 90°. Naby die suidpool is ook twee kleiner krateragtige induikings (50-70 km in deursnee).

Samestelling

[wysig | wysig bron]

Radarwaarnemings dui daarop dat Psyche ’n taamlik suiwer yster-nikkel-samestelling het,[9][10] en dit stem ooreen met die feit dat dit een van die hoogste radaralbedo's in die asteroïdegordel het (0,37±0,09).[2] Dit lyk of Psyche se oppervlak uit 90% yster bestaan,[11] met klein hoeveelhede (6±1%) ortopirokseen.[12][13]

Die Nasa-infrarooiteleskoopaanleg by die Mauna Kea-sterrewag het in Oktober 2016 bewyse bekendgemaak van die teenwoordigheid van water of hidroksiel-ione op die asteroïde. Die water het Psyche vermoedelik bereik deurdat kleiner asteroïdes wat vlugtige stowwe soos koolstof, waterstof en water bevat, dit getref het.[14][15][16][17]

Verkenning

[wysig | wysig bron]

In 2014 is ’n sending na Psyche aan Nasa voorgestel.[18][19] ’n Span onder Lindy Elkins-Tanton[3] van die Universiteit van Arizona het ’n konsep voorgelê vir ’n robotwenteltuig. Hulle het gevoel 16 Psyche sou ’n waardevolle voorwerp wees om te bestudeer, omdat dit die enigste liggaam is wat tot dusver ontdek is wat dalk ’n metaalkern is.[19]

Die sending is in Januarie 2017 deur Nasa goedgekeur en sou aanvanklik in Oktober 2023 gelanseer word om die asteroïde in 2030 te bereik.[20] In Mei 2017 is die datums vervroeg tot onderskeidelik 2022 en 2026.[21]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 "JPL Small-Body Database Browser: 16 Psyche" (2008-09-19 last obs) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 April 2020. Besoek op 4 Desember 2008.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Sheppard, Michael K.; Richardsonb, James; Taylor, Patrick A.; et al. (2017). "Radar observations and shape model of asteroid 16 Psyche". Icarus. 281: 388–403. Bibcode:2017Icar..281..388S. doi:10.1016/j.icarus.2016.08.011.
  3. 3,0 3,1 (Maart 2014) "Journey to a Metal World: Concept for a Discovery Mission to Psyche" in 45th Lunar and Planetary Science Conference.. 
  4. Schmadel, Lutz D. (2012). Dictionary of Minor Planet Names (6de uitg.). Springer Science & Business Media. pp. 14–15. ISBN 3642297188.
  5. Greicius, Tony (11 Mei 2017). "Psyche overview". NASA. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 November 2021. Besoek op 30 Mei 2021.
  6. Sonntag, A. (1852). "Elemente und Ephemeride der Psyche". Astronomische Nachrichten. 34 (20): 283. Bibcode:1852AN.....34..283.. doi:10.1002/asna.18520342010.
  7. Hilton, James (17 September 2001). "When Did the Asteroids Become Minor Planets?" (in Portugees). U.S. Naval Observatory. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Maart 2020. Besoek op 3 April 2007.
  8. Baer, Jim (2011). "Recent Asteroid Mass Determinations". Persoonlike webtuiste. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2019. Besoek op 14 April 2012.
  9. Ostro, S. J. (1985). "Radar observations of asteroids and comets". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 97: 877. Bibcode:1985PASP...97..877O. doi:10.1086/131619.
  10. Magri, C.; et al. (1999). "Mainbelt Asteroids: Results of Arecibo and Goldstone Radar Observations of 37 Objects during 1980–1995" (PDF). Icarus. 140 (2): 379. Bibcode:1999Icar..140..379M. doi:10.1006/icar.1999.6130.
  11. Callahan, Jason (30 Maart 2015). "Discovery lives". The Space Review (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 September 2019. Besoek op 30 Maart 2015.
  12. Hardersen, Paul S.; Gaffey, Michael J.; Abell, Paul A. (2005). "Near-IR spectral evidence for the presence of iron-poor orthopyroxenes on the surfaces of six M-type asteroids". Icarus. 175 (1): 141. Bibcode:2005Icar..175..141H. doi:10.1016/j.icarus.2004.10.017. {{cite journal}}: Onbekende parameter |last-author-amp= geïgnoreer (hulp)
  13. Sanchez, Juan; (2016). "Compositional characterization of asteroid (16) Psyche" in DPS meeting #48.. 
  14. Atkinson, Nancy. "Pure Metal Asteroid Has Mysterious Water Deposits". Universe Today. Besoek op 11 November 2016.
  15. Simpson, Julia. "Giant Metallic Asteroid Psyche May Have Water". Politicallore (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 November 2016. Besoek op 12 November 2016.
  16. Jesse Emspak (27 Oktober 2016). "Giant Metallic Asteroid Psyche May Have Water". space.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 September 2019. Besoek op 18 September 2017.
  17. Takir, Driss; Reddy, Vishnu; Sanchez, Juan A.; Shepard, Michael K.; Emery, Joshua P. (2016). "Detection of Water and/or Hydroxil on Asteroid (16) Psyche". The Astronomical Journal. 153: 31. arXiv:1610.00802. Bibcode:2017AJ....153...31T. doi:10.3847/1538-3881/153/1/31.
  18. Chang, Kenneth (6 Januarie 2017). "A Metal Ball the Size of Massachusetts That NASA Wants to Explore". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Desember 2019. Besoek op 7 Januarie 2017.
  19. 19,0 19,1 Wall, Mike (15 Januarie 2014). "Strange Metal Asteroid Targeted in Far-Out NASA Mission Concept". Space.com (in Engels). TechMedia Network. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 April 2019. Besoek op 16 Januarie 2014.
  20. Northon, Karen (4 Januarie 2017). "NASA Selects Two Missions to Explore the Early Solar System". NASA (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Junie 2019. Besoek op 4 Januarie 2017.
  21. "NASA Moves Up Launch of Psyche Mission to a Metal Asteroid". NASA (in Engels). 24 Mei 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Julie 2019. Besoek op 24 Mei 2017.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]