Gaan na inhoud

Suid-Afrikaanse filmbedryf

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Weergawe deur Rooiratel (besprekings | bydraes) op 10:40, 31 Januarie 2022
(verskil) ← Ouer weergawe | bekyk huidige weergawe (verskil) | Nuwer weergawe → (verskil)
Opelug-bioskoop in Johannesburg.

Die Suid-Afrikaanse filmbedryf verwys na die rolprentwese in Suid-Afrika. Baie buitelandse films is ook oor Suid-Afrika vervaardig (gewoonlik met rasseverhoudinge as tema).

Die eerste Suid-Afrikaanse film wat internasionale lof en erkenning behaal het, was die komedie The Gods Must Be Crazy van 1980, geskryf, vervaardig en geregisseer deur Jamie Uys. Dit speel af in die Kalahari en het die verhaal vertel oor hoe die lewe in die gemeenskap van Boesmans verander word wanneer 'n Coke-bottel, wat uit 'n vliegtuig gegooi word, skielik die mense se lewens ontwrig. Wyle Jamie Uys, wat The Gods Must Be Crazy geskryf en geregisseer het, het ook in die 1970's oorsee sukses behaal met sy films Funny People en Funny People II, soortgelyk aan die TV-reeks Candid Camera in die Verenigde State. Leon Schuster se You Must Joke! films is in dieselfde genre en was eens gewild veral onder die blanke bevolking van Suid-Afrika tydens apartheid.

In Suid-Afrika oorheers Afrikaanse films die plaaslike bedryf, genereer hulle ’n groter inkomste as plaaslike films in enige ander taal, en is die bedryf verantwoordelik vir omtrent 66% van die inkomste wat plaaslike films verdien. In 2014 het die plaaslike filmbedryf R90,4 miljard bygedra tot Suid-Afrika se bruto binnelandse produk (BBP) en 562 726 werksgeleenthede geskep, wat beteken dat die Afrikaanse filmbedryf ook ’n beduidende bydrae tot Suid-Afrika se ekonomie en die Suid-Afrikaanse gemeenskap lewer.[1]

District 9 is geregisseer deur Neill Blomkamp, 'n voormalige Suid-Afrikaner, en vervaardig deur Lord of the Rings-trilogie-skepper Peter Jackson. Die aksie-/ wetenskapfiksie-film beeld 'n subklas van buiteaardse vlugtelinge wat noodgedwonge in die krotbuurte van Johannesburg woon uit. Die film was wêreldwyd 'n kritieke en kommersiële sukses en is tydens die 82ste Oscar-toekenningsaand benoem vir vier Oscar-toekennings, waaronder die beste film.

Ander noemenswaardige films is Tsotsi, wat in 2006 die Oscar se beste buitelandse rolprent toekenning verower het tydens die 78ste Oscar-toekenningsaand, asook U-Carmen eKhayelitsha, wat die Goue Beer tydens die 2005 Berlynse Internasionale Filmfees gewen het.

Stilprent era

[wysig | wysig bron]

Die heel eerste Suid-Afrikaanse filmbeelde dateer uit 1895. Paul Kruger, die president van die ou Transvaal vanaf 1883 tot 1900, was in sy koets voor sy huis in Pretoria op pad Raadsaal toe.[2]

Die eerste filmstudio in Suid-Afrika was Killarney Film Studios, wat in 1915 in Johannesburg gestig is deur die Amerikaanse sakemagnaat Isidore W. Schlesinger. Hy het teen sy familie se wense na Suid-Afrika gereis nadat hy oor die ontdekking van goud in die Witwatersrand gelees het en belanggestel het in om geleenthede daar te ondersoek.[3]

Gedurende die 1910's en 1920's is 'n aansienlike aantal Suid-Afrikaanse films in of rondom Durban gemaak. Hierdie films het dikwels gebruik gemaak van die dramatiese landskaptonele wat beskikbaar is in die landelike KwaZulu-Natal, veral die Drakensberg-streek. KwaZulu-Natal was ook die geskikte plek vir historiese films soos De Voortrekkers (1916) en The Symbol of Sacrifice (1918). Die Amerikaanse filmmaker Lorimer Johnston het in die laat 1910's 'n aantal films in die omgewing geregisseer waarin die Amerikaanse aktrises Edna Flugrath en Caroline Frances Cooke gespeel het.

Gedurende 1916 was The Dop Doctor, 'n Suid-Afrikaanse dramafilm van 1915/16 geregisseer deur Fred Paul die eerste Suid-Afrikaanse film wat verbied of gesensor word. Die regering van eerste minister Louis Botha het die rolprent verbied onder die Wet op die Verdediging van die Ryk[4], aangesien “die film die Boere verkeerdelik as verneukers en immoreel voorstel”.[5]

Klank era

[wysig | wysig bron]

Sarie Marais, die eerste Afrikaanstalige klankfilm, is in 1931 vrygestel. Daaropvolgende klankvrystellings soos Die wildsboudjie (1948), 'n Sarie Marais, nuwe weergawe van 1949, en Daar doer in die bosveld (1950) het steeds hoofsaaklik aandag gegee aan wit, Afrikaanssprekende gehore.

Die eerste Suid-Afrikaanse film wat deur 'n vrou in die Suid-Afrikaanse bioskoopgeskiedenis geregisseer word was Man in die Donker wat in 1962 vervaardig is. [6] Hierdie film is 'n Suid-Afrikaanse swart-wit neo-noir-film geregisseer deur Truida Louw Pohl en mede-vervaardig deur Aletta Gericke, Truida Louw en Renée van der Walt vir Trio-films.[7]

Sedert die 1950's het internasionale filmmakers ook toenemend begin gebruik maak van Suid-Afrikaanse liggings en talent. Britse mede-produksies soos Coast of Skeletons (1956) en Amerikaanse mede-produksies soos The Cape Town Affair (1967) weerspieël 'n groeiende neiging om op regte plekke te skiet, eerder as om 'n ateljee te gebruik.

Internasionale produksies

[wysig | wysig bron]

Vanaf 2009 was daar 'n toenemende gebruik van Suid-Afrikaanse liggings en talent deur internasionale filmstudio's. Amerikaanse produksies soos District 9 (2009), Chronicle (2012), Avengers: Age of Ultron (2015), The Dark Tower (2017), Tomb Raider (2018), The Kissing Booth (2018), Maze Runner: The Death Cure ( 2018) en Bloodshot (2020) weerspieël 'n groeiende neiging deur groot internasionale firmas om Kaapstad, Johannesburg en ander Suid-Afrikaanse plekke vir hul filmproduksies te gebruik.[8][9]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Burgert A Senekal, Cornelia Geldenhuys, ’n Kwantitatiewe oorsig oor belangrike rolspelers deur die geskiedenis van die Afrikaanse filmbedryf (1916–2016), Seminare en essays, LitNet, https://www.litnet.co.za/n-kwantitatiewe-oorsig-oor-belangrike-rolspelers-deur-die-geskiedenis-van-die-afrikaanse-filmbedryf-1916-2016/. 2018-06-06
  2. ↑ Menán van Heerden, Wat was die eerste Afrikaanse film? Meningen, Voertaal, https://voertaal.nu/wat-was-die-eerste-afrikaanse-film/ 2021-11-30
  3. ↑ Anonymous (21 Maart 2011). "A History of the South African Film Industry timeline 1895-2003". South African History Online. Besoek op 4 November 2017.
  4. ↑ Parsons, Neil (1 September 2013). "Nation-Building Movies Made in South Africa (1916–18): I.W. Schlesinger, Harold Shaw, and the Lingering Ambiguities of South African Union". Journal of Southern African Studies. pp. 641–659. doi:10.1080/03057070.2013.827003. Besoek op 20 Oktober 2020.
  5. ↑ ""The Dop Doctor."". Argus (Melbourne, Vic. : 1848 - 1957). 17 Junie 1916. p. 19. Besoek op 20 Oktober 2020.
  6. ↑ "South African Cinema 1896-2010: By Martin Botha". google. Besoek op 17 Oktober 2020.
  7. ↑ "The Cinema of Katinka Heyns". openjournals. Besoek op 17 Oktober 2020.
  8. ↑ "20 Films shot in South Africa - TravelGround Blog". www.travelground.com. Besoek op 12 Augustus 2020.
  9. ↑ "Did you know that these Hollywood movies were shot in SA?". www.iol.co.za (in Engels). Besoek op 12 Augustus 2020.

Verdere leeswerk

[wysig | wysig bron]
  • Botha, Martin. South African Cinema 1896-2010. Bristol: Intellect, 2012
  • Blignaut, Johan, and Botha, Martin. Movies, Moguls, Mavericks : South African Cinema, 1979-1991. Cape Town: Showdata, 1992
  • Maingard, Jacqueline. South African National Cinema . London ;: Routledge, 2007.
  • Tomaselli, Keyan G. Encountering Modernity : Twentieth Century South African Cinemas . Amsterdam: Rozenberg, 2006
  • Balseiro, Isabel., and Ntongela. Masilela. To Change Reels : Film and Culture in South Africa . Detroit, Mich: Wayne State University Press, 2003
  • Modisane, Litheko. South Africa’s Renegade Reels : the Making and Public Lives of Black-Centered Films . 1st ed. New York: Palgrave Macmillan, 2013
  • Tomaselli, Keyan G. The Cinema of Apartheid : Race and Class in South African Film . London: Routledge, 1989.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Suid-Afrikaanse_filmbedryf&oldid=2480031"