KwaZulu-Natal

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
KwaZulu-Natal
(KwaZoeloe-Natal)

Wapen
Oppervlak 94 361 vk km
Bevolking (2011) 10 267 300[1]
Bevolking (2017) 11 060 000
Bevolkingsdigtheid 110 / vk km
Tale[1] Zoeloe (77,8%), Engels (13,2%), Xhosa (3,4%), Afrikaans (1,6%)
Etniese verdeling[1] Swart mense (86,8%), Asiërs (7,4%),
Wit mense (4,2%),
Bruin mense (1,4%)
Hoofstad Pietermaritzburg (1994–)
Ulundi (1994–2004)
Premier Nomusa Dube-Ncube (ANC)
Webwerf www.kwazulunatal.gov.za Edit this at Wikidata

KwaZulu-Natal of KwaZoeloe-Natal (uitgespreek /kwɑːˌzuːluː nəˈtɑːl/) is een van die nege provinsies van Suid-Afrika. Die hoofstad is Pietermaritzburg en Durban is die grootste stad.

Zoeloes van Shakaland in hulle tradisionele kleredrag
Seremoniële ysterwaens met koperbeslag by die Bloedriviermonument vorm 'n walaer en herinner aan die berugte veldslag van 1838 toe 470 Voortrekkers danksy hul vuurwapens daarin geslaag het om die aanval van 20 000 tot 30 000 Zoeloekrygers af te weer
Landskapstoneel in die KwaZulu-Natalse Middellande (Midlands)

Die provinsie se binneland noord van die Tugelarivier, die hartland van die Zoeloe-koninkryk, het historiese bekendheid verwerf as die brandpunt van bloedige konflikte. Op sy slagvelde het Boerepioniers (Voortrekkers) en Britse soldate in die 19de eeu teen Zoeloekrygers geveg voordat die twee blanke volksgroepe teen mekaar oorlog gevoer het. Vandag neem georganiseerde toere toeriste na die historiese slagvelde.

Die Zoeloe-koninkryk, sy stigter Shaka en sy gevreesde krygers het die verbeelding van Europeërs aangegryp sedert die eerste blanke sendelinge hul werk hier begin het. Terwyl Zoeloes lankal deel geword het van Suid-Afrika se hoofstroom-samelewing, kan historiese museumdorpe soos dié van die oorspronklike Zoeloehoofstad Ondini met sy tradisionele byekorfhutte of Shakaland, die groot toeriste-aantreklikheid naby Eshowe, besigtig word.

Na die gebied suid van die Tugelarivier is teen die middel van die 19de eeu danksy die groot getal Britse immigrante as Witmansland verwys. Hier het Engelse setlaars van die diepste spore in Suid-Afrika gelaat. Toeriste mag in die koloniale leefstyl deel tydens akkommodasie in een van die streek se country houses wat intussen tot hotelle omgeskep is. Die Midlands-streek word deur golwende heuwellandskappe gekenmerk - met vrugbare boerderystreke, suikerplantasies, poloklubs en stylvolle kunsroetes.

Totstandkoming[wysig | wysig bron]

Die setel van die KwaZulu-Natalse provinsiale regering in Pietermaritzburg

KwaZulu-Natal het in 1994 tot stand gekom met die samevoeging van Natal, 'n historiese Britse kolonie en sedert 1910 een van die Unie van Suid-Afrika en die latere Republiek van Suid-Afrika se vier provinsies, en die voormalige Zoeloe-tuisland, KwaZulu.

KwaZulu-Natal het tot 2004 twee hoofstede gehad – Natal se ou hoofstad, Pietermaritzburg (die provinsie se naasgrootste stad) en Ulundi, die ou administratiewe hoofstad van KwaZulu. In 1995 het 'n kommissie van ondersoek aanbeveel dat die provinsiale regering voorlopig om die beurt in Pietermaritzburg en Ulundi vergader.

Durban is KwaZulu-Natal se grootste stad. Ander belangrike plekke is onder meer Richardsbaai, Dundee, Ladysmith, Newcastle ('n staal- en steenkoolsentrum), Port Shepstone, Estcourt en Vryheid.

Demografie[wysig | wysig bron]

Bevolking[wysig | wysig bron]

Durban se moderne seiljaghawe. Die provinsie het tradisioneel 'n sterk Britse inslag nadat 'n groot aantal setlaars van die Britse Eilande hulle hier in die 19de eeu gevestig het

Die provinsie se bevolking is in die sensus van 2011 op 10 267 000 beraam. In 2018 het KwaZulu-Natal met 11,4 miljoen die tweede meeste inwoners van Suid-Afrikaanse provinsies gehad, ná Gauteng. KwaZulu-Natallers verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale Suid-Afrikaanse bevolking. Die meeste inwoners is Zoeloes, maar die provinsie huisves ook die grootste deel van Suid-Afrika se bevolking van Asiatiese afkoms.

Die etniese samestelling volgens die sensus van 2011 was: Swartes 86,8%, Asiate 7,4%, Blankes 4,2% en Bruines 1,4% [1]

Tale[wysig | wysig bron]

Meerderheidstale in KwaZulu-Natal:

   Afrikaans

   Engels

   Xhosa

   Zoeloe

   Suid-Sotho

   Swazi

   Geen meerderheidstaal

Die belangrikste huistaal is Zoeloe (80,0%), gevolg deur Engels (13,4%). 1,5% van die bevolking praat Afrikaans (meeste van hulle is Wit en Kleurlinge).

Geografie[wysig | wysig bron]

Met 'n oppervlakte van sowat 92 100 km² is KwaZulu-Natal die derde kleinste van Suid-Afrika se nege provinsies. Dit beslaan sowat 7,5 persent van Suid-Afrika se totale oppervlakte. KwaZulu-Natal word in die suidweste begrens deur die Oos-Kaap, die Vrystaat in die noordweste en Mpumalanga in die noorde. Daar is internasionale grene met Mosambiek en die twee klein buurstate Lesotho en Eswatini.

Ligging en topografie[wysig | wysig bron]

KwaZoeloe-Natal lê aan die oostekant van Suid-Afrika aan die Indiese Oseaan. Aan die suidekant lê die Oos-Kaap, wes lê Lesotho en die Vrystaat, terwyl die provinsie Mpumalanga en die lande Mosambiek en Eswatini aan die noordekant geleë is. KwaZoeloe-Natal word vanweë sy natuurskoon die "Tuinprovinsie" genoem. Daar is 'n subtropiese kusgebied ('n laaggeleë streek langs die Indiese Oseaan), met uitgestrekte vlaktes in die middel van die provinsie. Die majestueuse Drakensbergreeks troon in die weste en die Lebomboberge in die verre noorde.

Ekonomie[wysig | wysig bron]

Durban-hawe is Suid-Afrika se belangrikste poort tot die wêreld. Die foto wys die hawe se houerterminaal
Die Amerikaanse Vlootskip USS Arleigh Burgh, wat met geleide missiele toegerus is, het op 13 Julie 2009 in Durban-hawe aangekom vir gemeenskaplike militêre oefeninge op see met die Suid-Afrikaanse Vloot

Durban is Suid-Afrika se besigste hawe; die hawe van Richardsbaai sorg weer veral vir die uitvoer van steenkool. Die vervaardigingsbedryf, asook toerisme is vername bronne van inkomste vir die provinsie. Daar is dosyne strande, manjifieke gholfbane, plekke om te stap en te klim, natuurtuine. Die vernaamste gewas is suikerriet wat, soos piesangs, koejawels, mango's en papawers, in die kusgebiede gekweek word. In die binneland word weer met groente en vee geboer. Bosbou word ook beoefen. In die noorde is daar steenkoolmyne in die omgewing van Vryheid, Dundee, Glencoe en Newcastle.[2]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 "Statssa.gov 2011-sensus" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 13 November 2015. Besoek op 5 Oktober 2013.
  2. "Mieliestronk.com: 9 provinsies van Suid-Afrika. Besoek op 19 Augustus 2020". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Junie 2004. Besoek op 15 Julie 2004.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Wiki-webtuistes

Amptelike webtuiste

Toerisme

Geskiedenis

Provinsies van Suid-Afrika Vlag van Suid-Afrika
Gauteng | KwaZulu-Natal | Limpopo | Mpumalanga | Noord-Kaap | Noordwes | Oos-Kaap | Vrystaat | Wes-Kaap

Koördinate: 29°S 31°O / 29°S 31°O / -29; 31