Hout

'n Stapel hout.

'n Bank wat van hout gemaak is.

Hout is 'n harde veselagtige materiaal wat van bome afkomstig is. Hout word gebruik vir die konstruksie van geboue en meubels, en as stutpale in ondergrondse myne. Dit word ook gebruik vir vuurmaak en verhitting. Papier word ook deur 'n chemiese reaksie van hout vervaardig.

Bome kan in hulle natuurlike habitat afgekap word, maar om die produksie van hout volhoubaar te maak, word groot areas land met bome (soos dennebome) beplant. Elke jaar (of paar jaar) word 'n deel van 'n plantasie afgekap en 'n deel weer oorgeplant. Die aanplant en oes van bome word so beheer dat dit 'n konstante jaarlikse produksie kan lewer.

'n Houtkapper is 'n persoon wat bome afkap. Sodra die boom val, word die sytakke verwyder sodat net 'n lang reguit stam oorbly. Die stam word dan na 'n meule vervoer waar dit in lang reguit stukke planke (timmerhout) opgesaag word. Die timmerhout word dan as boumateriaal gebruik of verder verwerk. Spykers, skroewe, of selfs gom kan gebruik word om hout aan mekaar te heg om ander vorme, soos houtrame, te skep.

Die proses word soms geoutomatiseer met masjiene wat 'n boom in een beweging optel, van sy bas stroop en op 'n vragmotor laai. Minder werkers word dus benodig om bome tot by die fabrieke, waar dit verwerk gaan word, te neem. Dit maak die proses meer doeltreffend en kan tot groot besparings lei.

Kern- en spinthout

'n Dwarssnit van 'n Taksusstam met 27 jaarringe: aan die kant bleek spinthout en donker kernhout na die middel. Die donker sentrale kol is die pit. Die donker radiale lyne is klein kwaste.

Kernhout (ook pithout of duramen genoem) is hout wat danksy 'n chemiese transformasie van natuurlike aard, meer weerstandig teen verderf en verrotting geword het. Die vorming van kernhout is onderhewig aan 'n proses wat deur oorerflike eienskappe bepaal word. Wanneer kernhout eers gevorm het, is dit ook dood. 'n Mate van onsekerheid bestaan of kernhout inderdaad dood is, weens die verskynsel dat dit steeds 'n chemiese reaksie kan toon op afbraakorganismes, maar dan slegs een maal.

Kernhout is gewoonlik opsigtelik anders, en kan in 'n houtdeursnit waargeneem word. Dit neem die vorm van die binneste jaarringe aan. Kernhout kan veel donkerder wees as lewende hout, en mag skerp afgeëts wees teen die jonger, buitenste hout of spinthout. Ander prosesse, soos verderf, kan hout verkleur, selfs in houtagtige plante wat nie kernhout vorm nie, met 'n vergelykbare kleurverskil, wat tot verwarring mag lei.

Spinthout (ook saphout of alburnum genoem) is die jonger, buitenste hout van 'n houtdeursnit. In 'n groeiende boom is dit die lewende hout, en die vernaamste funksie daarvan is om water van die wortels na die loof te gelei. Ook om opgeboude reserwes vanuit die blare, na gelang van die seisoen, op te stoor of terug te gee. Teen die stadium wat dit vatbaar word vir die geleiding van water, het alle xileem-tracheïde en -vate hul sitoplasmas verloor, en die selle is gevolglik funksioneel dood. Alle hout in 'n boom word in die eerste plek as spinthout gevorm. Hoe meer blare die boom voortbring en hoe lewenskragtiger dit groei, hoe groter is die volume spinthout wat benodig word. Gevolglik het bome wat snelle groei in die opelug ondergaan 'n dikker laag spinthout in verhouding met hul grootte, as bome van dieselde soort wat in 'n digte woud sou groei.

Bome van spesies wat nie kernhout vorm nie en wat in die opelug groei, kan soms aansienlike grootte aanneem, tot 30 cm of meer in deursnee, voordat kernhout begin vorm. Die opslag Hickory (okkerneut-familie), of dennebome in die opelug is 'n voorbeeld hiervan.

Sien ook

• Sellulose