Albert Baez

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Albert Vinicio Báez (/ˈbaɪ.ɛz/; 15 November 191220 Maart 2007) was 'n Mexikaans-Amerikaanse fisikus en die vader van die sangeresse Joan Baez en Mimi Fariña,[1] en 'n oom van John C. Baez. Hy het belangrike bydraes gelewer tot die vroeë ontwikkeling van X-straalmikroskope en later X-straalteleskope.[2][3]

Vroeë lewe[wysig | wysig bron]

Albert Báez is gebore in Puebla, Mexiko in 1912. Baez se vader dominee Alberto B. Baez Fonseca was 'n metodiste-predikant. Albert was vier toe sy pa sy gesin na die Verenigde State verhuis het, eers vir 'n jaar na Texas en daarna na New York Stad. Albert, sy suster Mimi en broer Peter is grootgemaak in Brooklyn, waar sy pa die First Spanish Methodist Church gestig het, in New York Stad.[1] Gedurende sy jeug oorweeg Baez om 'n predikant te word, maar hy volg eerder sy belangstellings in wiskunde en fisika. [4]

Baez behaal grade in wiskunde aan die Drew-universiteit (BS, 1933) en die Universiteit van Syracuse (MS, 1935).[5] Hy trou in 1936 met Joan Chandos Bridge, die dogter van 'n Episkopaalse priester. Die egpaar het Kwakers geword. Die twee het drie dogters (Pauline, Joan en Mimi), en verhuis daarna na Kalifornië. Baez het ingeskryf by die Stanford-universiteit se doktorale program in fisika. In 1948 het Baez saam met sy doktorale programadviseur, Paul Kirkpatrick, die X-straal-refleksiemikroskoop uitgevind vir die ondersoek van lewende selle.[6] Hierdie mikroskoop word steeds in die geneeskunde gebruik. Baez het sy Ph.D. in fisika aan Stanford-universiteit in 1950 behaal. In 1948, terwyl hy nog 'n student was in Stanford, ontwikkel hy konsentriese sirkels van afwisselende ondeursigtige en deursigtige materiale om diffraksie te gebruik in plaas van breking om X-strale te fokus.[1] Hierdie sonplate was dekades later nuttig en selfs noodsaaklik, slegs met die ontwikkeling van sinchrotron-röntgenbronne met 'n voldoende helder, hoë intensiteit.[7]

Akademiese loopbaan[wysig | wysig bron]

Namate die Koue Oorlog in die vyftigerjare verskerp het, was Baez se talent baie gewild in die ontluikende wapenwedloop, maar die pasifisme van sy gesin het hom beweeg om winsgewende posisies in die verdedigingsbedryf te weier, en hy het hom eerder toegewy aan opvoeding en humanitarisme.[8]

Van 1950 tot 1956 beklee hy 'n professoraat aan die Universiteit van Redlands, waar hy sy röntgennavorsing voortsit. Baez het 'n jaar lank verlof geneem om saam met UNESCO in 1951 te werk en het sy gesin in Bagdad gestasioneer [4] om die departement fisika en laboratorium aan die Universiteit van Bagdad te vestig. In 1959 aanvaar Baez 'n fakulteitspos by die Massachusetts Instituut van Tegnologie en verhuis met sy gesin na die Boston-omgewing. Baez het saam met die komitee vir fisiese wetenskap aan fisika-opvoeding gewerk, veral met die vervaardiging van films.[6] In 1960, saam met die Smithsonian Astrophysical Observatory in Cambridge, ontwikkel hy optika vir 'n X-straalteleskoop. Later dieselfde jaar verhuis hy sy gesin na Claremont, Kalifornië, waar hy by die fakulteit aan die Harvey Mudd College aansluit. Van 1961 tot 1967 was hy die eerste direkteur van die wetenskapopvoedingsprogram vir UNESCO in Parys.[4][6]

Baez was die skrywer van die handboek The New College Physics: A Spiral Approach (1967). Hy was die mede-outeur van die handboek The Environment and Science and Technology Education (1987), en die memoir, A Year in Bagdad (1988), saam met sy vrou Joan.[9] Baez het van 1967 tot 1974 bykans honderd films oor fisika gemaak vir die Encyclopædia Britannica Educational Corp.

Op 22 Junie 1974 het die Britse Open University aan Baez 'n eregraad toegeken as doktor van die universiteit.[10]

Aftrede[wysig | wysig bron]

Na sy aftrede het Baez af en toe fisika-lesings gelewer en was hy president van Vivamos Mejor/USA, 'n organisasie wat in 1988 gestig is om arm dorpe in Mexiko te help. Die projekte sluit voorskoolse onderwys, omgewingsprojekte en gemeenskaps- en opvoedkundige aktiwiteite in. In 1991 het die International Society for Optical Engineering hom en Kirkpatrick die Dennis Gabor-toekenning toegeken vir baanbrekersbydraes tot die ontwikkeling van röntgenbeeldmikroskope en röntgenbeeldteleskope. In 1995 het die Hispanic Engineer National Achievement Awards Corporation (HENAAC) die Albert V. Baez-toekenning vir tegniese uitnemendheid en diens aan die mensdom ingestel. Baez self is in 1998 opgeneem in die HENAAC Hall of Fame.

Baez was die vader van folksangeresse Joan Baez en Mimi Fariña, en van Pauline Bryan; hy was ook die oom van die wiskundige fisikus John Baez. Hy het drie kleinkinders en een agterkleindogter gehad. Hy sterf aan natuurlike oorsake op 20 Maart 2007 op 94-jarige ouderdom in die versorgingsoord Redwood City waar hy op daardie stadium vir drie jaar gewoon het. Baez was tydens sy dood etlike jare geskei van sy vrou, Joan Bridge Baez. Volgens die sangeres Joan Baez, tydens die Newport Folk Festival in 2009, het haar ouers 'n tweede keer voor sy dood getrou.[11] Sy doodsberig in die New York Times verklaar dat "sy oorlewendes sy vrou, Joan Bridge Baez van Woodside, Kalifornië, insluit."[12]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 "Albert Baez, 94, Scientist and Singers' Father, Dies". The New York Times (in Engels (VSA)). Associated Press. 27 Maart 2007. ISSN 0362-4331. Besoek op 11 Maart 2020.
  2. "días estranhos". pawley.blogalia.com. Besoek op 11 Maart 2020.
  3. Liberatore, Paul (20 Maart 2007). "Noted scientist was father of Joan Baez and Mimi Farina". Marin Independent Journal.
  4. 4,0 4,1 4,2 "Hispanic Heritage Profile: Albert Baez - 1912-2007 - Physicist, Inventor, Author, Humanitarian". Crafton Hills College. Besoek op 15 Oktober 2020.
  5. Mellada, Carmelaork=The Hispanic Engineer (Spring 1991). "Professional Profile: Albert Baez": 23. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  6. 6,0 6,1 6,2 "National Society of Hispanic Physicists - Albert Baez". National Society of Hispanic Physicists. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Oktober 2020. Besoek op 15 Oktober 2020.
  7. Levy, Dawn (16 Mei 2007). "Memorial service set May 24 for physicist, X-ray optics pioneer Albert Baez". Stanford University News Service.
  8. http://www.notable[dooie skakel] biographies.com/supp/Supplement-Ca-Fi/Farina-Mimi.html#ixzz3QEENOV4V
  9. "John Daniel & Company - Backlist Books". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Januarie 2021. Besoek op 15 Oktober 2020.
  10. "Honorary Degrees Awarded" (PDF). The Open University. p. 1. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 24 September 2015. Besoek op 5 September 2015.
  11. https://www.npr.org/templates/player/mediaPlayer.html?action=1&t=1&islist=false&id=111395125&m=111501603 Geargiveer 27 September 2018 op Wayback Machine -- see the intro to Forever Young, which she says she sang at her parents' second marriage ceremony.
  12. "Albert Baez, 94, Scientist and Singers' Father, Dies". The New York Times. 27 Maart 2007.