Asrivier

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Asrivier
Asrivier naby Sol Plaatjedam, Bethlehem
Asrivier naby Sol Plaatjedam, Bethlehem
Asrivier naby Sol Plaatjedam, Bethlehem
Stroomgebied Vrystaat
Hoofrivier Liebenbergsvleirivier
Oorsprong Noordhange van Rooiberge naby Clarens
Sytak -regs Kroonspruit
Monding Sol Plaatjedam
Lengte c. 50 km
Oorsprong-hoogte 2 160 m
Monding-hoogte 1 630 m
Ligging van Asrivier op 'n kaart (Suid-Afrika)
Asrivier
Asrivier
Koördinate: 28°16′36″S 28°22′22″O / 28.27667°S 28.37278°O / -28.27667; 28.37278Koördinate: 28°16′36″S 28°22′22″O / 28.27667°S 28.37278°O / -28.27667; 28.37278

Die Asrivier is 'n sytak van die Liebenbergsvleirivier in die oos-Vrystaat, Suid-Afrika. Sedert 1968 word dit deur die Sol Plaatjedam opgedam by die samevloeiing met die Liebenbergsvlei, net oos van Bethlehem. Dit ontspring wes van Clarens, sowat 35 km suidoos van Bethlehem, aan die noordhang van Drie Susters (2 331 m) in die Rooiberge.[1] Die sterkvloeiende rivier was voor die oopstel van die Lesotho-Hoogland-waterprojek se leweringstonnel in 1998, net 'n klein spruitjie.[1]

Watervoorsiening[wysig | wysig bron]

Die Asrivieruitval van die Lesotho-Hoogland-waterprojek, 9 km noord van Clarens, is in 1998 geopen.

Die Asrivier is een van die afsetpunte van die Lesotho-Hoogland-waterprojek,[2] 18 kubieke meter water per sekonde word vrygestel (2004),[1] en die vloei van die rivier is gevolglik nie meer seisoenaal wisselend nie.[3] Die aanbou van die Stortemelkdam, stroomaf van die uitval, was een van die maatreëls wat die destydse Departement van Waterwese getref het om watervloei te bestendig en erosie te beperk.[3] Tot en met 2004 is vier keerwalle opgerig.[1]

Kragopwekking[wysig | wysig bron]

Die installering van twee privaat-ontwikkelde wateraangedrewe kragopwekkers, die Sol Plaatje en Merino, is in onderskeidelik 2009 en 2012 van stapel gestuur, en voorsien in totaal 7 MW aan die kragnetwerk.[4] Die geoutomatiseerde Stortemelk-hidrokragopwekkingsprojek by die Botterkloofdam lewer 'n verdere 4,4 MW teen 'n lae bedryfskoste aan die netwerk sedert dit in Julie 2016 in werking gestel is.[3][5]

Ekologiese impak[wysig | wysig bron]

Die oopstelling van die noordelike leweringstonnel in 1998 het fisiese en chemiese veranderinge aan die rivier meegebring, weens die toename in watervolume, daling in watertemperatuur, erosie van die riviervoering, en grootskaalse slikneerslae in die Saulspoortdam.[1] Bevolkings van sleutel-indikatorspesies soos die kleinbek- en grootbek-geelvis het gedaal, en sewe van die rivier se nege vissoorte het uit die nabye van die uitval verdwyn. Vestiging van ongewerweldes was eers etlike kilometer stroomaf waarneembaar, en die keerwalle was oneffektief tydens vrystelling van hoë volumes water. Ten spyte van die hoeveelheid beskikbare rivierhabitat bly die bevolking van akwatiese organismes beperk weens vertroebelde water, lae watertemperatuur en die potensiaal vir erosie.[1]

Etimologie[wysig | wysig bron]

Alhoewel dit dikwels in Engels vertaal word as die "Ash River", het die rivier sy naam te danke aan 'n insident waar 'n wa-as in die omgewing van die rivier sou gebreek het. Gevolglik sou "Axle River" 'n meer gepaste vertaling wees.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Van Wyk, Francois; du Preez, Hein (2004). The environmental impact of releases from Katse Dam on the Ash and Liebenbergsvlei Rivers (PDF). WISA 2004 biennial conference and exhibition of the Water Institute of Southern Africa: Water Institute of Southern Africa. pp. 304–208. ISBN 1-920-01728-3. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 24 September 2015. Besoek op 23 Augustus 2015.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek (link)
  2. "The story of Katse dam". The Highlands Journey - Lesotho (in Engels). golesotho.co.za. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 September 2019. Besoek op 23 Augustus 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 Wilkins, Blake (Februarie 2015). "Unique contract does it for hydro delivery" (in Engels). Brooke Pattrick Publications. pp. 20–21. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2017. Besoek op 21 Augustus 2015.
  4. "Introduction". Bethlehem Hydro. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Oktober 2015. Besoek op 21 Augustus 2015.
  5. "Stortemelk Hydropower Project, South Africa". Aurecon Projects. Besoek op 21 Augustus 2015.