Bathurst-eiland

Bathurst-eiland Inheemse naam: Bathurst Island
Nasa-Satellietbeeld van die Bathurst-eiland
Geografie
Ligging	Noord-Kanada, Arktiese Oseaan
Koördinate	75°46′N 99°47′W
Argipel	Koningin-Elizabeth-eilande (Kanadese Arktiese Argipel)
Oppervlakte	16 042 vk km
Hoogste punt	Berg Stokes 412 m
Administrasie
Kanada
Gebied	Nunavut
Demografie
Bevolking	0
Die wêreld se 54ste grootste eiland en die 13de grootste eiland van Kanada

Bathurst-eiland (Engels: Bathurst Island), die wêreld se 54ste grootste eiland en die 13de grootste eiland van Kanada, beslaan 'n oppervlakte van 16 042 km². Die eiland is in die noorde van Kanada in die Arktiese Oseaan geleë en maak deel uit van die gebied Nunavut. Bathurst-eiland behoort tot die Koningin-Elizabeth-eilande, 'n subgroep van die Kanadese Arktiese Argipel, met Melville-eiland in die weste, Cornwallis-eiland in die suidooste en Devon-eiland in die suide. Die eiland is op 25 Augustus 1819 deur William Edward Parry (1790–1855) tydens sy soektog vir die Noordwestelike Deurvaart ontdek en genoem na Henry Bathurst, 3de Lord van Bathurst (1762–1834). Dit is onbewoon.

Ligging van Bathurst-eiland

Die eiland is laagliggend met min dele hoër as 330 m in hoogte. Die hoogste punt is 412 m bo seevlak van die Stokes-berg in die Stokes-bergreeks. Dit vorm op sy beurt deel van die Arktiese Kordillera-bergstelsel. Goeie grondtoestande produseer oorvloedige plantegroei en ondersteun 'n meer produktiewe wildbevolking as ander Arktiese eilande.

Dit is vir die eerste keer bewoon deur inheemse mense omstreeks 2000 v.C. Brooman Point Village aan die oostelike kus van Bathurst-eiland was die plek van Thule-inheemse stamme omstreeks 1000 n.C., moontlik tydens 'n warmer klimaatsperiode.

Geen moderne Inuïet het hier gewoon ten tyde van die Europese ontdekking in die 1800's nie. Maar Inuïete in die omgewing het waarskynlik geweet van sy oorvloedige natuurlewe en het moontlik op jagtogte hierheen gereis.

William Edward Parry was die eerste Europeër wat die eiland in 1819 ontdek het en sy suidelike kus uitgebeeld het.

Die eiland is vernoem na Henry Bathurst, 3de graaf Bathurst, Britse minister van buitelandse sake vir oorlog en die kolonies van 1812 tot 1827. Robert Dawes Aldrich het 'n groot deel van sy weskus in 1851 gekarteer, terwyl George Henry Richards en Sherard Osborn sy noordkus in 1853 op die kaart gebring het.

Die aarde se magnetiese noordpool het gedurende die 1960's en 1970's noordwaarts oor die Bathurst- en Seymour-eilande geskuif. Die Kanadese Nasionale Museum van Natuurwetenskappe, onder leiding van die bekende Arktiese bioloog Stewart D. Macdonald, Kurator van Vertebrate Ethology, het 'n permanente Arktiese Navorsingstasie hier gestig in 1973. Geleë aan die Goodsirrivier in die Ysbeerpas, was die stasie seisoenaal beman tot met die 1980's.

In die omgewing van die Koningin Elizabeth-eilande

Die Koningin-Elizabeth-eilande en omliggende gebiede in Noord-Kanada:

   Nunavut

   Noordwestelike gebiede

   Quebec

   Groenland

Naam	Ligging*	Oppervlakte	Oppervlakte rang		Bevolking (2001)
			Wêreld	Kanada
Ellesmere-eiland	NU	196 235 km²	10	3	168
Devon-eiland	NU	55 247 km²	27	6	0
Axel-Heiberg-eiland	NU	43 178 km²	32	7	0
Melville-eiland	NT, NU	42 149 km²	33	8	0
Bathurst-eiland	NU	16 042 km²	54	13	0
Prins-Patrick-eiland	NT	15 848 km²	55	14	0
Ellef-Ringnes-eiland	NU	11 295 km²	68	16	0

^* NT = Noordwestelike gebiede, NU = Nunavut

Voorheen na verwys as die Parry-eilande, is die Koningin-Elizabeth-eilande deel van die Kanadese Arktiese Argipel. Die eilande lê noord van die Parry-kanaal. Polities behoort die argipel hoofsaaklik aan Nunavut en 'n kleiner gedeelte aan die Noordwestelike gebiede. Die gebied strek oor meer as 400 000 km² en daar is skaars inwoners.

Dit is die mees noordelike groep eilande van Kanadese Arktiese Argipel. Administratief behoort die argipel grotendeels aan die gebied van Nunavut, hoewel sommige eilande ook aan die Noordwestelike gebiede behoort. Die aantal groot eilande is 34 en daar is 2092 klein eilande. William Baffin word as die ontdekker beskou.

Ellesmere-eiland is die grootste in die argipel. Ander groot eilande sluit in Amund Ringnes-eiland, Axel-Heiberg-eiland, Bathurst-eiland, Borden-eiland, Cornwall-eiland, Cornwallis-eiland, Devon-eiland, Eglinton-eiland, Ellef-Ringnes-eiland, Mackenzie King-eiland, Melville-eiland en Prins-Patrick-eiland.

Dit is ter ere van Elizabeth II genoem, ter geleentheid van haar kroning as Koningin van Kanada in 1953. Die meeste eilande is onbewoon. Hul hoofbedryf is olie-ontginning. Die grootste munisipaliteite is die dorpies Resolute, op Cornwallis-eiland en Grise Fiord op Ellesmere-eiland.

Die eilande is in 1616 deur Europeërs ontdek, maar is eers in die 19de eeuse Britse en Noorweegse ekspedisies volledig verken en gekarteer. Die meeste van hulle is ondersoek deur William Parry, van wie se naam die oorspronklike benaming afkomstig is.

Met 'n bevolking van minder as 400 is die eilande feitlik onbewoon. Daar is net drie permanent bewoonde plekke op die eilande. Die twee munisipaliteite is die dorpie Resolute, op die eiland Cornwallis en Grise Fiord op Ellesmere-eiland.

Daar is 'n weerstasie wat bedien word deur Environment and Climate Change Canada, 'n atmosfeermoniteringslaboratorium van Global Atmosphere Watch op Ellesmere Island. Dit het verskeie tydelike inwoners weens die feit dat 'n Kanadese militêre seinmoniteringstasie daar geleë is.

Eureka, 'n klein navorsingsbasis op Ellesmere-eiland, het 'n bevolking van nul maar ten minste agt werknemers wat voortdurend roteer.

Verdere leesstof

• (en) "Atlas of Canada". Atlas.nrcan.gc.ca. 12 Augustus 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Januarie 2013. Besoek op 30 Augustus 2010.
• (en) Robert McGhee "Brooman Point Village".. The Canadian Encyclopedia. URL besoek op 17 Desember 2022. 

• (en) Mills, William James (2003). Exploring polar frontiers: a historical encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-422-0.
• (en) M'Dougall, George F. (1857). The eventful voyage of H.M. discovery ship "Resolute" to the Arctic regions, in search of Sir John Franklin and the missing crews of H.M. discovery ships "Erebus" and "Terror," 1852, 1853, 1854. Londen: Longman, Brown, Green, Longmans, & Roberts. p. 452. The Eventful Voyages of HMS Resolute.
• (en) Anglin, Carolyn Diane, and John Christopher Harrison. Mineral and Energy Resource Assessment of Bathurst Island Area, Nunavut Parts of NTS 68G, 68H, 69B and 79A. [Ottawa]: Geological Survey of Canada, 1999.
• (en) Blake, Weston. Preliminary Account of the Glacial History of Bathurst Island, Arctic Archipelago. Ottawa: Department of Mines and Technical Surveys, 1964.
• (en) Danks, H. V. Arthropods of Polar Bear Pass, Bathurst Island, Arctic Canada. Syllogeus, no. 25. Ottawa: National Museum of Natural Sciences, National Museums of Canada, 1980.
• (en) Freeman, Milton M. R., and Linda M. Hackman. Bathurst Island NWT A Test Case of Canada's Northern Policy. Canadian Public Policy, Vol.1,No.3, Summer. 1975.
• (en) Givelet, N, F Roos-Barraclough, M E Goodsite, and W Shotyk. 2003. "A 6,000-Years Record of Atmospheric Mercury Accumulation in the High Arctic from Peat Deposits on Bathurst Island, Nunavut, Canada". Journal De Physique. IV, Colloque : JP. 107: 545.
• (en) Hueber, F. M. Early Devonian Plants from Bathurst Island, District of Franklin. Ottawa: Energy, Mines and Resources Canada, 1971.
• (en) Kerr, J. William. Geology of Bathurst Island Group and Byam Martin Island, Arctic Canada (Operation Bathurst Island). Ottawa: Dept. of Energy, Mines and Resources, 1974.
• (en) F.F. Slaney & Company. Peary Caribou and Muskoxen and Panarctic's Seismic Operations on Bathurst Island, N.W.T. 1974. Vancouver: F.F. Slaney & Co. Ltd, 1975.
• (en) Taylor, William Ewart, and Robert McGhee. Deblicquy, a Thule Culture Site on Bathurst Island, N.W.T., Canada. Mercury series. Ottawa: National Museums of Canada, 1981.

Eksterne skakels

• (en) "Bathurst Island". Encyclopædia Britannica. Besoek op 17 Desember 2022.
• (en) "Bathurst Island". The Canadian Encyclopedia. Besoek op 17 Desember 2022.