Gaan na inhoud

Bletchley Park

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die herehuis in 2017

Bletchley Park is 'n Engelse herehuis en landgoed in Milton Keynes (Buckinghamshire) wat gedurende die Tweede Wêreldoorlog die belangrikste sentrum van die Geallieerde kode-ontsyfering geword het. Die herehuis is vanaf 1883 gebou vir die finansierder en politikus Sir Herbert Leon in die Victoriaanse Gotiese-, Tudor- en Nederlandse barokstyl op die terrein van ouer geboue met dieselfde naam.

Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het die landgoed die Government Code and Cypher School (GC&CS) gehuisves, wat gereeld die geheime kommunikasie van die spilmoondhede binnegedring het - veral die Duitse Enigma- en Lorenz-kodes; Alan Turing, Gordon Welchman, Hugh Alexander en Stuart Milner-Barry was die bekendste kodebrekers by die GC&CS. Die aard van die werk daar was tot baie jare na die oorlog geheim.

Volgens die amptelike historikus van Britse intelligensie het die 'Ultra' intelligensie wat by Bletchley geproduseer is, die oorlog met twee tot vier jaar verkort, en daarsonder sou die uitslag van die oorlog onseker gewees het.[1] Die span in Bletchley Park het outomatiese masjinerie bedink om te help met dekripsie, en het gelei tot die ontwikkeling van Colossus, die wêreld se eerste programmeerbare digitale elektroniese rekenaar. In 1946 is daar 'n einde aan die kodebreek operasies gemaak by Bletchley Park en al die inligting oor die oorlogsbedrywighede was tot in die middel van die sewentigerjare geklassifiseer.

Na die oorlog het die Poskantoor die terrein oorgeneem en dit as bestuurskool gebruik, maar teen 1990 word oorweging geskenk daaraan om die die hutte waarin die kodebrekers gewerk het, te sloop vir herontwikkeling. Die Bletchley Park Trust is in 1991 gestig om groot gedeeltes van die terrein van ontwikkelaars te red.

Meer onlangs was Bletchley Park oop vir die publiek en huisves interpretiewe uitstallings en herboude hutte soos dit tydens die oorlogstyd sou voorgekom het. Dit ontvang jaarliks honderde duisende besoekers.[2] Die afsonderlike National Museum of Computing, wat 'n werkende replika van die Bombe-masjien en 'n herboude Colossus-rekenaar insluit, word in Blok H op die terrein gehuisves.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

GC&CS het in 1939 by Bletchley Park ingetrek. Die keuse van hierdie plek was voor die hand liggend: dit is halfpad tussen die universiteite van Cambridge en Oxford, dit het goeie verbindings met Londen, 'n snelweg, 'n spoorwegstasie en laaste, maar nie die minste nie, naby die telekommunikasiekabels van die Britse PTT (General Post Office). 'n Radio-ontvangstasie is in die herehuis gevestig en het die naam "Station X" gekry. "X" staan vir die Romeinse syfer X. Dit was die tiende ontvangstasie. Die antennas is in 'n reuse sequoiaboom voor die herehuis versteek.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het wiskundiges en kodebrekers soos Alan Turing, Gordon Welchman en 'n verskeidenheid ander akademici, waaronder taalkundiges, daarin geslaag om 'n groot deel van die gekodeerde boodskappe van die Spilmoondhede (Nazi-Duitsland, Italië en Japan) te ontsyfer. Hulle is gelei deur kolonel John Tiltman en Dilly Knox.

Op die hoogtepunt van die bedrywighede het die park meer as 7 000 werknemers gehad. Dit was kodebrekers, sowel as militêre en burgerlike personeel wat die ontsyfering van die ontsaglike stroom gekodeerde boodskappe help ontsyfer het. Dit was hoofsaaklik jong vroue van die Women's Royal Naval Service. In die operasionele sfeer het die meeste van hulle 'n beperkte funksie in ontsyfering gehad, sodat min mense besef wat hulle doen. Baie kasernes is in die omgewing van die landgoed gebou om al hierdie personeel te huisves. Die verskillende afdelings van GC&CS word 'Hutte' genoem. Hut Ses was byvoorbeeld verantwoordelik vir die ontsyfering van die boodskapverkeer van die Enigma-koderingsmasjien. Die inligting wat deur die ontsyfering van boodskappe verkry is, het die naam Ultra gekry en het 'n belangrike rol in die loop van die Tweede Wêreldoorlog gespeel.

Na 1945

[wysig | wysig bron]

Na 1945 het die GC&CS verhuis, en alle dokumente en byna alle masjiene is in opdrag van Winston Churchill vernietig om die bestaan van die hele operasie te versuier. Sowel die Russe as die Engelse het Duitse koderingstoerusting gebuit, wat een van die redes was om die afluistering geheim te hou. Sommige sleutelmedewerkers het na die nuwe standplaas verhuis, maar die meeste personeel is oortollig gemaak. Jare lank moes hul werk en prestasies geheim gehou word. Eers in die 1970's is Bletchley Park se oorlogspogings openbaar gemaak en kon werknemers hul verhale deel. Deels as gevolg van geheimhouding, het die misverstand ontstaan dat die Amerikaners die rekenaar in die vyftigerjare uitgevind het, terwyl die Engelse al tien Colossus-rekenaars voor 1945 bestuur het.

Na die oorlog is die geboue vir allerlei doeleindes gebruik, teen 1991 was dit amper leeg. Die herehuis het verval en die Bletchley Park Trust gestig om dit te bewaar. Na die herstel is dit in 1994 vir die publiek oopgestel. Deur die jare heen is sommige kasernes ook van ondergang gered. Daar is twee museums met skaars stukke, soos verskillende Enigma-masjiene. Daar is ook 'n replika van die Colossus, die eerste programmeerbare elektroniese rekenaar wat gebruik word om boodskappe te ontsyfer.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Hinsley 1996
  2. "Bletchley Park Welcomes 2015'S 200,000th Visitor" (in Engels). Bletchley Park. 26 Augustus 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Februarie 2017. Besoek op 25 Januarie 2017.

Bibliografie

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]