Buitelandse beleid
'n Land se buitelandse beleid, ook genoem buitelandse betrekkinge of buitelandse sake beleid, bestaan uit strategieë vir eie belang wat deur die staat gekies word om sy nasionale belange te beskerm en om doelwitte binne sy internasionale betrekkinge-omgewing te bereik. Buitelandse beleid word ook strategies gebruik deur 'n regering om met ander lande te kommunikeer. Die bestudering van sulke strategieë word buitelandse beleid analise genoem. As gevolg van die verdieping van globalisering en transnasionale aktiwiteite, moet state ook in onlangse dekades met buitelandse nie-staat akteurs verhoudings bestuur. Hierdie interaksies word geëvalueer en gemonitor om die voordele van bilaterale en multilaterale internasionale samewerking te bekom.
Aangesien die nasionale belange sentraal is, ontwerp regerings hul buitelandse beleid deur middel van hoëvlak-besluitnemingsprosesse. Doelwitte kan bereik word deur vreedsame samewerking met ander state, of deur uitbuiting. Gewoonlik is die skepping van buitelandse beleid die taak van die regeringshoof en die minister van buitelandse sake (of ekwivalent). Moderne state neem honderde, duisende of meer professionele diplomate in diens van hul diplomatieke diens wat gewoonlik 'n Departement van Buitelandse Sake is. Baie van hul werk behels die implementering en ondersoek van die doeltreffendheid van riglyne vir verklaarde buitelandse beleidsdoelstellings. Hulle sorg daarvoor om verenigbare buitelandse beleidsdoelstellings tussen vennoot state en nie-regeringsorganisasies (NRO's) te harmoniseer, terwyl hulle ook aan hul agentskappe verslag doen oor die sukses en hindernisse van hul pogings. In die geval van Suid-Afrika word die taak deur die Departement van Internasionale Betrekkinge en Samewerking bestuur en gekoördineer.
In sommige lande het die wetgewer ook 'n aansienlike invloed op buitelandse sowel as op ander gebiede van openbare beleid, meestal in liberale demokrasieë. State met 'n sterker eenheidsuitvoerende regeringsvertakking en wat nie parlementêre soewereiniteit het nie, het swakker wetgewende betrokkenheid by buitelandse beleid, behalwe in gevalle van outokrasieë waar een regeerder belangrike besluite oor alle nasionale beleid aangeleenthede hanteer, waar die outokraat die wetgewer is. Verkiesings en ander verskuiwings in die regering se samestelling kan die verloop van buitelandse beleid verander, selfs op gebiede met lang periodes van konsekwentheid, wanneer nuwe leierskap inkom met nuwe doelstellings en ander sienings oor nasionale belange.
Buitelandse beleid van lande het wisselende koerse van verandering en omvang van voorneme, wat beïnvloed kan word deur faktore wat die waargenome nasionale belange verander of selfs die stabiliteit van die land self kan beïnvloed. Die buitelandse beleid van 'n land kan 'n diepgaande en blywende impak hê op ander lande en op die verloop van internasionale betrekkinge in die geheel, soos byvoorbeeld die Monroeleer wat strydig was met die merkantilisme van die Europese 19de-eeuse lande en die doelwitte van die nuut onafhanklike Sentraal-Amerikaanse en Suid-Amerikaanse lande.
Sommige tersiêre instellings bied buitelandse beleid as spesialiseringsgebied op Magister artium vlak in politieke wetenskap of openbare beleid aan, soos die Balsillie School of International Affairs, Sciences Po Paris, Munk School of Global Affairs, Graduate Institute Geneva en London School of Economics, onder andere.
Definisie
[wysig | wysig bron]Die term buitelandse beleid omvat die som van alle optrede, bedoelings en verklarings van 'n staat, waarvan die doel is om die staat se betrekkinge met ander state, konfederasies, inter- of supranasionale organisasies te beïnvloed en te reguleer. [1] Buitelandse beleid kan tot verskillende gebiede strek, soos veiligheidsbeleid, buitelandse handelsbeleid of internasionale kulturele betrekkinge.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die antieke Griekse filosoof Aristoteles het mense as sosiale diere beskryf, en vriendskappe en verhoudings het tussen mense bestaan solank mense bestaan het. Namate organisasie in menslike aangeleenthede ontwikkel het, het verhoudings tussen mense ook georganiseer. Buitelandse beleid gaan dus terug na die antieke tye. Voor skrif uitgevind is, is die meeste van hierdie verhoudings mondelings gevoer en het min argeologiese bewyse gelaat. Literatuur uit antieke tye, die Bybel, die geskiedenis van Herodotus en Thukydides, en vele ander, toon 'n opeenhoping van ervaring in die omgang met buitelanders. Antieke Chinese geskrifte voorsien bewyse van nadenke oor die bestuur van die betrekkinge tussen volke in die vorm van diplomatieke korrespondensie tussen regeerders en amptenare van verskillende state en binne stelsels van veelvlakkige politieke betrekkinge soos die Han-dinastie en sy ondergeskikte heersers, waarvan die magtiger feodale heersers hul eie beperkte buitelandse betrekkinge gevoer het, solank dit nie inmeng met hul verpligtinge teenoor die sentrale regering nie. Daar is verdrae deur Chanakya en ander antieke Indiese wetenskaplikes, en die bewaarde teks van antieke verdrae, sowel as gereelde verwysings deur bekende antieke skrywers na ander, selfs ouer bronne wat sedertdien verlore gegaan het of slegs in fragmentariese vorm bly voortbestaan.
Twintigste eeu
[wysig | wysig bron]Aanvanklik het state hul buitelandse beleid onder amptelike geheimhouding bestuur. Dit was nie geskik geag vir die publiek om oor kennis van hierdie beleidsrigtings te beskik nie. Hierdie hoë vlak van geheimhouding was selfs beskou as 'n essensiële deel van die suksesvolle formulering van buitelandse beleid. In die twintigste eeu is daar twee keer wêreldoorloë geveg. Daarna het internasionale betrekkinge al meer van 'n openbare saak geword. Voorts het dit 'n belangrike studieveld en fokus vir navorsing geword. Na die Tweede Wêreldoorlog en gedurende die sestigerjare het navorsers in veral die Verenigde State 'n magdom navorsingswerk en teorie oor internasionale verhoudinge voortgebring. Hierdie werk is gedoen op internasionale betrekkinge in die breë en nie oor buitelandse beleid as sodanig nie. Geleidelik het daar verskillende teorieë begin ontwikkel rondom internasionale betrekkinge, internasionale stelsels en internasionale politiek, maar teoretisering ten opsigte van buitelandse beleid het steeds geringe aandag geniet.
Die Tweede Wêreldoorlog en die verwoesting daaraan toegeskryf het die bedreigings en uitdagings van sodanige gebeurlikhede bewys. Sodoende is die belangrikheid van internasionale betrekkinge beklemtoon. Die gebruik van kernwapens gedurende dié oorlog het selfs die scenario van die potensiële vernietiging van die beskawing as ‘n toekomstige moontlikheid gelaat. Alhoewel die formulering van buitelandse beleidsrigtings steeds op nasionale vlak 'n nou bewaakte proses bly, het breër toegang tot regerings rekords en groter openbare belangstelling meer gegewens voortgebring waaruit akademiese werk internasionale betrekkinge in 'n gestruktureerde raamwerk van politieke wetenskap geplaas het. Nagraadse en nagraadse kursusse is ontwikkel. Die navorsing is aangemoedig, en geleidelik het internasionale betrekkinge 'n akademiese dissipline in universiteite regoor die wêreld geword.
Buitelandse beleid vanuit 'n politieke wetenskaplike perspektief
[wysig | wysig bron]Vanuit 'n teoretiese perspektief word buitelandse beleid verstaan as 'n interaksie proses waarin 'n staat fundamentele doelstellings en waardes probeer realiseer in kompetisie met die ander state.[2] Buitelandse beleid beskryf in die gewone sin die optrede van 'n staat wat gerig is op geadresseerdes in ander state of in internasionale organisasies.[3] In die praktyk vind hierdie optrede deur 'n staat (of selfs 'n konfederasie van state) hoofsaaklik plaas deur middel van sy politieke verteenwoordigers, bv. deur sy uitvoerende gesag (onder andere deur die Minister van Buitelandse Sake verteenwoordig). Die daaglikse politieke en administratiewe voorstelling van die buitelandse beleid van een land in 'n ander word gewoonlik deur 'n ambassadeur bestuur.
Dit help nie om die doelwitte van buitelandse beleidsoptrede met die belange van die onderskeie state gelyk te stel nie, aangesien hierdie aksies ook bepaal word deur die waardesbeoordelings van die akteurs en berekeninge van binnelandse voordele, sowel as deur reëls en instellings van die internasionale stelsel. 'n Staatsbelang 'definieer homself nie, maar word deur die betrokke akteurs bepaal. Buitelandse beleid word gewoonlik vasgevang in die spanningsveld tussen ideale (beginsels) en materiële belange.
In politieke wetenskap hou die doelgebied van buitelandse betrekkinge hoofsaaklik verband met die buitelandse beleid van verskillende lande en die interaksie stelsel wat daardeur moontlik gemaak word.
Karakter van buitelandse beleid
[wysig | wysig bron]Die buitelandse beleid van die meeste state word gekenmerk deur 'n sekere mate van kontinuïteit oor ‘n lang termyn. Die redes hiervoor is uiteenlopend:
- Konstante sleutel doelwitte soos stabiliteit, kontinuïteit en voorspelbaarheid bly net soveel deel van beleid soos die stelsels waarin die politiek funksioneer (pacta sunt servanda Afrikaansː "ooreenkomste moet gehou word")
- Basiese probleme wat die wêreldsituasie beïnvloed en derhalwe ook buitelandse beleid aktiwiteite, bly oor 'n lang tydperk plofbaar (soos byvoorbeeld die konflik in die Midde-Ooste)
- Objektiewe binnelandse faktore (bv. 'n demokratiese regeringstelsel) bly grootliks konstant, selfs veranderlike binnelandse faktore verander gewoonlik nie "onreëlmatig" nie.
- As gevolg van die hoë mate van internasionale integrasie, is revolusionêre konsepte in die buitelandse beleid glad nie of skaars afdwingbaar. Die oorlog tussen state is die laaste opsie-verhouding en is ook dus toenemend buite die kwessie.
Om hierdie redes, selfs as daar 'n verandering in die regering is - ten minste as daar opeenvolgende demokraties-gelegitimeerde regerings volg, is buitelandse beleid gewoonlik net veranderinge in nuanses, en hoogstens ‘n veranderinge in die klem van die beleid. Tydens verkiesings is daar in die politieke partye se verkiesingsmanifeste ook min doelstellings vir buitelandse beleid. Dit is egter ook te wyte aan die feit dat hierdie meestal geformuleerde standpunte oor onderwerpe wat kontroversieel is wel in die openbare dialoog bespreek word. Dit is dikwels ekonomiese, sosiale of in 'n wyer sin sosio-politieke vraagstukke, maar selde buitelandse beleid kwessies, waarop verkiesings beding word.
Besluitneming
[wysig | wysig bron]Die besluitnemingsproses in buitelandse beleid behels die volgende fases:
- Evaluering van die internasionale en binnelandse politieke omgewing: Buitelandse beleid word binne 'n internasionale en binnelandse politieke konteks gemaak en toegepas, wat deur 'n staat verstaan moet word om die beste opsie vir buitelandse beleid te bepaal. Byvoorbeeld, 'n Staat sal miskien moet reageer op 'n internasionale krisis.
- Bepaal die doelstellings: 'n Staat het veelvuldige doelstellings in buitelandse beleid. 'n Staat moet bepaal watter doelstellings te eniger tyd deur die internasionale en binnelandse politieke omgewing beïnvloed word. Boonop kan die doelstellings van buitelandse beleid teenstrydig wees, wat die staat sal dwing om te prioritiseer.
- Bepaling van politieke opsies: 'n Staat moet dan bepaal watter politieke opsies beskikbaar is om die doel (of die stel doelstellings) te bevorder in die lig van die gegewe politieke omgewing. Dit behels 'n beoordeling van die staat se vermoë om verskillende beleidsopsies toe te pas en 'n beoordeling van die gevolge van elke beleidsopsie.
- Formele besluitnemingsaksie: 'n Formele buitelandse beleidsbesluit sal op een of ander vlak binne 'n regering geneem word. Besluite oor buitelandse beleid word gewoonlik deur die uitvoerende tak van die regering geneem. Die mees algemene regeringskantore of -instellings in die besluitneming in buitelandse beleid sluit in: die staatshoof (byvoorbeeld 'n president) of die regeringshoof (byvoorbeeld 'n premier), die kabinet en / of die minister.
- Die toepassing of implementering van die gekose beleidsopsie: Sodra 'n buitelandse beleid-opsie gekies is en 'n formele besluit geneem is, moet die beleid toegepas word. Buitelandse beleid word gereeld ontwikkel en uitgevoer deur gespesialiseerde departemente van buitelandse beleid van die burokrasie, soos 'n Ministerie van Buitelandse Sake (Europa) of 'n Staatsdepartement (Verenigde State). Ander departemente kan ook 'n rol speel in die uitvoering van buitelandse beleid, soos die departemente vir: handel, verdediging en ontwikkeling.
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Buitelandse betrekkinge van Suid-Afrika
- Lys van diplomatieke missies van Suid-Afrika
- Lys van diplomatieke missies in Suid-Afrika
- Buitelandse betrekkinge van Andorra
- Buitelandse betrekkinge van Botswana
- Buitelandse betrekkinge van Eswatini
- Buitelandse betrekkinge van Lesotho
- Buitelandse betrekkinge van Mosambiek
- Buitelandse betrekkinge van Namibië
- Buitelandse betrekkinge van Zimbabwe
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Manfred G. Schmidt, Außenpolitik. In: Wörterbuch zur Politik, Kröners Taschenausgabe. Band 404. 2., Kröner, Stuttgart 2004, ISBN 3-520-40402-8, S. 60f.
- ↑ Haftendorn, 2001, S. 13.
- ↑ Jürgen Hartmann: Internationale Beziehungen (= UTB für Wissenschaft 2222 Politikwissenschaft). Leske + Budrich, Opladen 2001, ISBN 3-8252-2222-5, S. 9, zitiert nach: Reimund Seidelmann: Außenpolitik. In: Dieter Nohlen (Hrsg.): Lexikon der Politik. Band 6: Andreas Boeckh (Hrsg.): Internationale Beziehungen. Beck, München 1994, ISBN 3-406-36910-3, S. 42.
Verdere leeswerk
[wysig | wysig bron]- Christopher Hill, The Changing Politics of Foreign Policy, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2003.
- Jean-Frédéric Morin and Jonathan Paquin, Foreign Policy Analysis: A Toolbox, Palgrave, 2018.
- Steve Smith, Amelia Hadley and Tim Dunne (eds), Foreign Policy: Theories, Actors, Cases, 1st ed., Oxford: Oxford University Press, 2008.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Buitelandse beleid.