Gaan na inhoud

Chalkogeen

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
16
Periode
2 8
O
3 16
S
4 34
Se
5 52
Te
6 84
Po
7 116
Lv

'n Chalkogeen is 'n chemiese element wat tot groep 16 van die periodieke tabel behoort.

Hierdie elemente word daardeur gekenmerk dat 'n atoom se elektronkonfigurasie in die grondtoestand 'n gedeeltelik gevulde p-subskil met 4 elektrone bevat […]np4. Die atoom het net twee elektrone minder as 'n edelgas van dieselfde periode. Die elemente vorm dikwels verbindings met elemente wat 'n laer elektronegatiwiteit het neem daarin 'n oksidasietoestand 2- aan. Hulle eie elektronegativiteit neem egter van die kolom se bokant na die onderkant baie af.

Suurstof word gewoonlik as 'n paramagnetiese diatomiese molekuul O2 in die gasvorm aangetref, hoewel daar ook 'n triatomiese vorm O3 bestaan: osoon. Die ander elemente is vastestowwe. Swawel bestaan uit ringvormige molekule S8 hoewel daar ook afstande is tussen atome wat tot twee buurringe behoort, wat korter is as die vanderwaalsafstande van twee swawelatome. Die struktuur is dus nie 100% molekulêr nie. Seleen en telluur is halfgeleiers wat spiraalvormige ketens bevat wat egter ook korter afstande as vanderwaalsafstande vertoon. Polonium is een van die baie min stowwe wat 'n eenvoudigkubiese rooster besit. Dit is 'n elektriese geleier. Van Livermorium se moontlike eienskappe is min bekend omrede dit baie onstabiel en radioaktief is.

Chalkogeniede

[wysig | wysig bron]

Die mees algemene verbindings wat hierdie elemente vorm is chalkogeniede met 'n X2−-oksidasietoestand. Dit is veral die geval wanneer die element met 'n elektropositiewe element soos 'n alkalimetaal of 'n aardalkalimetaal kan reageer. Daar bestaan saam met sink byvoorbeeld 'n homoloë reeks ZnO, ZnS, ZnSe en ZnTe: magnesium oksied, sulfied, selenied en telluried. Die verwantskap van die sulfied en die selenied se eienskappe is nogtans sterker as van die ander twee verbindings. Die suurstofatoom is baie minder polariseerbaar ("harder") as die ander atome. Die telluuratoom is swaar genoeg dat relatiwistiese effekte begin om 'n rol te speel.