Deutscher Fernsehfunk

Deutscher Fernsehfunk
Deutsche Fernsehfunk se kenteken
Gestig	21 Desember 1952
Gesluit	31 Desember 1991
Eienaar	DDR-regering
Land	Oos-Duitsland
Taal	Duits
Uitsaaiarea	Oos-Duitsland; dele van Wes-Duitsland, Tsjeggo-Slowakye, Pole, Denemarke, Liechtenstein, Switserland
Hoofkantoor	Oos-Berlyn, Duitse Demokratiese Republiek
Vorige naam	Fernsehen der DDR (Februarie 1972–Februarie 1990)
Vervang deur	DFF 1: uitbreiding van Das Erste op 15 Desember 1990 DFF 2: vervang deur DFF Länderkette op 15 Desember 1990 DFF Länderkette: vervang deur MDR Fernsehen in Sakse, Sakse-Anhalt, Thüringen, Fernsehen Brandenburg in Brandenburg en uitbreiding van N3 in Mecklenburg-Voorpommere op 1 Januarie 1992

Die Deutsche Fernsehfunk (DFF, "Duitse Uitsaaikorporasie"), tussen 1972 en 1990 Fernsehen der DDR (DDR-FS, "Televisie van die Duitse Demokratiese Republiek"), was die staatsbeheerde uitsaaikorporasie van die Duitse Demokratiese Republiek (kort DDR, of Oos-Duitsland).

Geskiedenis

1950 tot 1956 – Van Televisiesentrum tot DFF

Kantoorgebou van die DFF

Een van die televisiekamera's wat in 1952 vir toetsprogramme gebruik is

Die beduidendste pionier van Oos-Duitse televisie was Hans Mahle. As Generalintendant (bestuurder) van die Oos-Duitse uitsaaikorporasie het hy op 11 Junie 1950 die hoeksteen vir die nuwe ateljeekompleks Fernsehzentrum Berlin (FZ) in die Berlynse stadsdeel Adlershof gelê. Op 20 Desember 1951 is die eerste toetsprogramme uitgesaai en opgevang – met tegnici en deskundiges as die enigste kykers aangesien televisietoestelle nog nie beskikbaar was nie. Die eerste tegniese geriewe, waarmee programme gebeeldsaai kon word, is in Februarie 1952 in Berlyn-Mitte op die ou Stadhuis geïnstalleer en op 3 Junie via mikrogolftransmittor met Adlershof verbind. In Augustus 1952 is Hermann Zilles, 'n boorling van die Wes-Duitse Rynlandstreek, as bestuurder van die Fernsehzentrum benoem.

In die Britse besettingsone van Wes-Duitsland het die Noordwes-Duitse Uitsaaikorporasie (Nordwestdeutscher Rundfunk, NWDR) reeds vanaf Julie 1950 die eerste televisiebeelde ná die Tweede Wêreldoorlog uitgesaai, en vanaf Kersfees 1952 is gereelde programme vanuit Hamburg aangebied. Oos-Duitsland was nou by 'n wedloop betrokke om met die kapitalistiese weste tred te hou, maar ook om die frekwensies, wat tydens die Geneefse Radiogolfkonferensie aan Oos-Duitsland beskikbaar gestel is, nie kwyt te raak nie. Ondanks die baie klein aantal kykers is dus die eerste programme uitgesaai, en vanaf 16 November 1952 was televisietoestelle te koop. Die toestel Leningrad was met 'n verkoopprys van 3 500 Mark van die DDR aanvanklik nog relatief duur.

Op 21 Desember 1952 – die 74ste verjaardag van Josef Stalin – is 'n toetsprogram geloods en vervolgens twee ure se programme per dag uitgesaai, waarby die Brandenburgse Poort as kenteken gebruik is. Op hierdie tydstip was sowat 60 toestelle in die DDR in gebruik, almal in Berlyn. Omroepster Margit Schaumäker en die bestuurder het televisiekykers om agt uur saans begroet, en vervolgens is die eerste nuusbulletin van die Aktuelle Kamera (AK) met nuusleser Herbert Köfer uitgesaai. Die Aktuelle Kamera is as die oudste Duitse nuusbulletin tot en met 14 Desember 1990 uitgesaai.

In sy vroeë jare is die Aktuelle Kamera nog nie as spreekbuis van die oorheersende eenheidsparty SED ingespan nie aangesien televisie in die destydse DDR nog nie as 'n massamedium beskou is nie. Die party het televisie as ongevaarlik en sodoende minder interessant geag – en die nuusinhoud was allesbehalwe aktueel. Nogtans het sowel die Wes-Duitse Tagesschau asook die Aktuelle Kamera daarin geslaag om geleidelik die weeklikse nuusbulletins, wat in rolprentteaters vertoon is, te vervang. Maar aanvanklik het die weeklikse DEFA-nuusbulletin Der Augenzeuge as amptelike nuusmedium in rolprentteaters gefungeer en verslag oor onlangse gebeurtenisse gelewer – waaronder die werkersopstand op 17 Junie 1953. Die nasleep hiervan het tot bestuurder Zilles se bedanking gelei. Sy opvolger in die somer van 1954 was Heinz Adameck wat hierdie pos tot by die politieke omwentelinge van 1989/90 beklee het.

Die uitsaainetwerk is vinnig uitgebou om televisie-programme vir groter getalle kykers toeganklik te maak: 1953 is die televisiesender Berlyn-Grünau in bedryf gestel, en vervolgens Berlyn-Müggelberg en Dresden (1954), Berlyn-Mitte, Brocken, Inselsberg (1955, Brocken en Inselsberg het ook na Wes-Duitsland uitgesaai), en Helpterberg, Marlow, Chemnitz en Berlyn-Köpenick (1956).

Die tegniese installasies en ateljees is eweneens vinnig uitgebou. In die somer van 1953 is Studio I ("Ateljee I") op die terrein van Berlyn-Adlershof in bedryf gestel. In 1955 is 'n uitsaaiwa en 'n derde ateljee bygevoeg.

1956 tot 1972 – Van DFF tot DDR-televisie

Die logo van 1968: DDR Deutscher Fernsehfunk

Sendtyd per jaar in ure

Hierdie PAL-toetssein is deur die kanaal DDR 1 enkele weke voor die Olimpiese Somerspele 1980 in Moskou gebeeldsend

Gewilde televisie-aanbieders en -sterre in 1987 in Gera. In die middel, met bril, Helga Hahnemann (1937–1991), genoem «Big Helga», een van die bekendste vermaakkunstenaars in die DDR

Die Televisiesentrum Berlyn se "amptelike toetsprogram" is op 2 Januarie 1956 afgesluit, en op 3 Januarie het die Deutscher Fernsehfunk (DFF) begin om sy programme uit te saai. Dit was 'n doelbewuste besluit om die uitsaaier nie Fernsehen der DDR ("Televisie van die DDR") te noem nie aangesien die DFF daarop aanspraak gemaak het om programme vir die hele Duitsland aan te bied. Ten spyte van televisiemaste wat naby die grens met Wes-Duitsland opgerig is was dit nie moontlik om alle Wes-Duitse gebiede te bereik nie, terwyl die Wes-Duitse ARD se programme later byna orals in die DDR ontvang kon word. Die gebied rondom Dresden het hier 'n uitsondering gevorm en is derhalwe in die volksmond die "Vallei van Oningeligtes" (Tal der Ahnungslosen) genoem.

Teen die einde van 1958 was daar in die DDR meer as 300 000 televisietoestelle geregistreer. Vanaf 7 Oktober 1958 is herhalings van programme ook in die voormiddae uitgesaai sodat skofwerkers dit kon kyk. Op die volgende dag is een van die gewildste DFF-kleuterprogramme, Das Sandmännchen ("Die Sandmannetjie"), ingevoer. Hierdie program is later ook na ander lande verkoop en selfs ná die DFF se ontbinding in 1991 steeds deur ander kanale uitgesaai.

Gereelde kleurtelevisieprogramme is op 3 Oktober 1969 ter geleentheid van die 20ste verjaardag van die DDR op 7 Oktober ingevoer. Die kleurkodering is volgens die Franse SECAM-standaard deurgevoer – 'n bewuste afwyking van die Wes-Duitse PAL-standaard. Slim tegnici het egter vinnig begin om Oos-Duitse televisietoestelle met PAL-modules, wat uit die weste verkry is, te modifiseer. In die laaste jare van die DDR is toestelle, wat vir PAL-kleurontvangs toegerus was, ook in winkels verkoop. Kleurprogramme was aanvanklik beperk tot die nuutgestigte tweede kanaal DFF 2, en met die invoering van hierdie tweede uitsaaier het ook die sendtyd drasties toegeneem.

Jaar	1955	1960	1965	1970	1975	1980	1985	1988	1989
Sendtyd in ure per jaar	786	3.007	3.774	6.028	6.851	7.704	8.265	9.194	8.900
Gemiddelde sendtyd in ure per week	15	58	73	116	132	148	159	177	171

1972 tot 1989 – Fernsehen der DDR

Die DDR-televisie se embleem tussen 1986 en 1990

Die uitsaaikorporasie se naam is op 11 Februarie 1972 amptelik gewysig tot Fernsehen der DDR ("Televisie van die DDR").

As gevolg van die Sowjet-inval in Afghanistan het die meeste westelike lande die Olimpiese Spele van 1980 in Moskou geboikot. Om die Spele nogtans vir Wes-Duitse sportentoesiaste regstreeks ook in PAL uit te saai, was daar planne om die Oos-Duitse televisie gedurende die Olimpiade in westelike rigting ook in PAL-standaard te beeldsend. Behalwe vir 'n aantal toetsprogramme is hierdie plan uiteindelik nie verwesenlik nie.

Vanaf 1988 is enkele DDR-televisieprogramme ook deur die Sowjet-Russiese satelliet Gorizont gedbeeldsend en kon sodoende in baie dele van die wêreld opgevang word. In die volgende jaar is die grafiese ontwerp met behulp van moderne rekenaartegnologie verbeter.

Die tegniese uitrusting van Oos-Duitse televisie-ateljees is gedeeltelik uit sogenaamde "nie-Sosialistiese ekonomieë" ingevoer en het gevolglik op die PAL-sisteem berus (soos toestelle van die Wes-Duitse vervaardiger Bosch). Voordat hulle gebeeldsend is, is die seine na SECAM oorgeskakel. Ná die politieke omwenteling van 1989/1990 kon Oos-Duitse ateljees dus gemaklik na die PAL-standaard oorskakel. Daarnaas is Oos-Duitse programme wat vir uitvoer bestem was (en onder meer deur ARD en ZDF gekoop is) met geselekteerde toerusting van vervaardigers soos Sony en Bosch geproduseer.

Die televisiekanale DDR 1 en DDR 2 is op 12 Maart 1990 hernoem tot DFF 1 en DFF 2.

1989 tot 1990 – Politieke omwenteling

Met die politieke omwenteling in die DDR in 1989 het ook die mediabedryf onafhankliker van die owerhede geword. Politieke verslaggewing het objektiewer en kritieser geword, en talle nuwe programme is geloods.

Toe die uitsaaibedryf nog deur die staat beheer is, is op 1 September 1989 met Elf 99 (die naam was n verwysing na die destydse poskode van Berlyn-Adlershof, 1199) 'n nuwe program geloods wat veral op jonger toeskouers gemik was. Die eenheidsparty SED het hiermee 'n poging onderneem om meer Oos-Duitse jongmense van westelike media weg te lok.

In laat Oktober 1989 is die eerste nuusberigte oor massavlugte en betogings uitgesaai – 'n voorheen ongekende oopheid en vryheid van die media is ingelui. Op 18 Oktober 1989 het Erich Honecker en ander lede van die gesagvoerende Politburo van die Sentrale Komitee van die SED bedank. Oos-Duitse radio- en televisiestasies het hul programme onmiddellik daarna hervorm, Die politieke propagandaprogram Der schwarze Kanal, wat deur Karl-Eduard von Schnitzler aangebied is, is op 30 Oktober 1989 gestaak.

Die nuusbulletin Aktuelle Kamera is as AK Zwo ("AK Twee") uitgesaai. Later is hierdie bulletin tydens die opening van die grense tussen Wes- en Oos-Duitsland ook deur die openbare Wes-Duitse uitsaaier 3sat oorgeneem. In Februarie 1990 het die kanaal DFF self 'n lid van 3sat, wat programme uit Duitsland, Switserland en Oostenryk uitsaai, geword.

Destyds is 'n groot verskeidenheid nuwe programinhoude en -formate ontwikkel en gebeeldsend, waaronder inbelprogramme soos die omstrede geselsprogram Donnerstagsgespäch wat aanvanklik nog deur medewerkers van die Oos-Duitse staatsveiligheidsdiens in die ateljee dopgehou is.

Volgens 'n besluit van die DDR-parlement Volkskammer is die Oos-Duitse uitsaaikorporasie in Februarie tot 'n politiek onafhanklike, openbare uitsaaier omgeskep. Die nuwe DDR-mediawetgewing van September 1990 het hierdie status bevestig.

In 1990 was dit reeds duidelik dat die ou Oos-Duitse deelstate, wat in 1952 ontbind is, weer herstel sou word, en televisie en radio het moeite gedoen om hul verslaggewing, wat in bestaande ateljees geproduseer is, steeds meer streeksgebonde te maak. 'n Nuwe ateljee vir Thüringen is in Gera geopen, terwyl programme vir die deelstaat Brandenburg in Berlyn-Adlershof vervaardig is. Streekskantore vir korrespondente is in Erfurt, Potsdam, Schwerin, Leipzig, Maagdenburg en Cottbus geopen, alhoewel die ateljees in regtelike en finansiële opsig nie onafhanklik was nie. Vanaf 13 Augustus 1990 het DFF daaglikse programme vir die nuwe deelstate uitgesaai.

1990 bis 1991 – Ontbinding

'n Vroeëre DFF-gebou wat tans deel uitmaak van Studio Berlin

Met inwerkingtreding van die Ooreenkoms oor die hereniging van Duitsland op 3 Oktober 1990 het die DFF sy status as onafhanklike openbare uitsaaier weer kwytgeraak en is saam met die radiodiens Rundfunk der DDR en die uitsaai- en ateljee-toerusting van die Oos-Duitse posdiens Deutsche Post as 'n onafhanklike regspersoon bedryf. Volgens artikel 36 van die herenigingsooreenkoms sou hierdie instelling tot en met 31 Desember 1991 met al sy programmateriaal, geboue, mederwerkers en ander bates ontbind wees. Die Volkskammer-parlement het voor die hereniging geen gevolmagtigde vir die televisie- en radiobedryf aangestel nie. Hierdie funksie is uiteindelik deur Rudolf Mühlfenzl, 'n politikus van die Beierse Christen-Sosiale Unie (CSU) uitgeoefen. Mühlfenzl het as nuwe bestuurder van die DFF ook die ontbinding van die uitsaaikorporasie behartig.

Op 15 Desember 1990 om 7:58 uur nm is die kanaal DFF 1 afgeskakel en sy televisiesenders oorgeneem deur die ARD. Die seinvermoë van vroeëre grenssenders soos Brocken (kanaal 6) en Inselsberg (kanal 5) is later verminder. Die DFF het voortaan gebruik gemaak van DFF 2 se swakker UHF-senders om streeksgebonde DFF-programme – die sogenaamde DFF-Länderkette – uit te saai.

Gelyktydig is in die nag van 14 Desember van Oos-Duitse SECAM-kleurtelevisie na PAL oorgeskakel. Hierdie proses was in tegniese opsig baie maklik, aangesien SECAM-senders intern gewoonlik ook van PAL gebruik maak en eers onmiddellik voor die begin van die beeldsendproses na SECAM oorskakel. Vir ouer SECAM-televisietoestelle is nogtans 'n PAL-dekodeerder benodig.

Aangesien streeksgebonde openbare uitsaaikorporasies op deelstaatvlak volgens die Wes-Duitse model in die nuwe Oos-Duitdse deelstate aanvanklik nog nie bestaan het nie, is streekprogramme via die kanale van DFF 1 uitgesaai.

Met die laaste ontbindingsfase is die DFF op 31 Desember 1991 om middernag afgeskakel. Sowat 10 000 medewerkers het hul werk verloor. In sy toespraak, wat om 7:50 nm op Oujaarsaand uitgesaai is, het Rudolf Mühlfenzl die ontbinding van die DFF nog eens verdedig.

Die opvolgers

Die ateljees A tot F word tans deur Studio Berlin gebruik

Die DFF-ontbinding het tot sy afskakeling steeds omstrede gebly. Nie net medewerkers nie, maar ook talle kykers was ten gunste van die behoud van die DFF en sy programme. Naas vermaak- en verbruikersprogramme het ook politieke programme ná die einde van die SED-oorheersing gewild geraak. Die voorstel dat televisie en radio in die Oos-Duitse deelstate deur 'n nuwe korporasie binne die ARD-stelsel uitgesaai sou word en die DFF Länderkette openbare streeksgebonde kanale sou beeldsend (histories die sogenaamde "derde programme naas ARD, die eerste Duitse kanaal, en ZDF, die tweede kanaal), is nie gevolg nie. Ná dekades van gesentraliseerde televisie en radio in Oos-Duitsland het 'n federale, gedesentraliseerde stelsel voorkeur gekry.

Die deelstate Sakse, Sakse-Anhalt en Thüringen het al vroeg ooreengekom op die stigting van 'n gemeenskaplike uitsaaikorporasie met sy hoofkwartier in Leipzig, die Mitteldeutscher Rundfunk (MDR) wat op 31 Mei 1991 in die lewe geroep is.

Vir die noordooste van Duitsland is 'n aantal voorstelle gemaak wat op die stigting van 'n gemeenskaplike uitsaaier vir óf die deelstate Berlyn, Brandenburg en Mecklenburg-Voorpommere, óf die deelstate Berlyn en Brandenburg sou uitgeloop het. Uiteindelik is daar egter geen ooreenkoms bereik nie, en terwyl Mecklenburg-Voorpommere by die Norddeutscher Rundfunk (NDR) van die deelstate Hamburg, Sleeswyk-Holstein, Hamburg en Nedersakse aangesluit het, het die Wes-Berlynse uitsaaier Sender Freies Berlin (SFB) nou programme vir die hele Berlyn gebeeldsend, terwyl Brandenburg op 12 Oktober 1991 sy eie uitsaaier, die Ostdeutscher Rundfunk, later Ostdeutscher Rundfunk Brandenburg (ORB).

Die nuwe uitsaaiers het hul programme vanaf 1 Januarie 1992 gebeeldsend. Die tegniese geriewe van die DFF is deur hulle oorgeneem, terwyl die Duitse Omroepargief (Deutsches Rundfunkarchiv, DRA) in Frankfurt am Main die programargief bestuur het. Tans word die argief in 'n nuwe DRA-program in Potsdam-Babelsberg bewaar. Van die oorspronklik ruim 10 000 medewerkers het talle nuwe werksgeleenthede by die opvolgers in Oos-Duitsland asook openbare en privaat uitsaaiers in Wes-Duitsland gevind.

Notas

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Deutscher Fernsehfunk

Bronnelys

• Rüdiger Steinmetz/Reinhold Viehoff (red.): Deutsches Fernsehen Ost – Eine Programmgeschichte des DDR-Fernsehens. Berlyn: Verlag für Berlin-Brandenburg 2008, 800 Seiten; ISBN 978-3-86650-488-2
• Thomas Beutelschmidt: „Alles zum Wohle des Volkes?!?“ Die DDR als Bildschirm-Wirklichkeit vor und nach 1989, 1999 (pdf-lêer)
• Uwe Breitenborn: Wie lachte der Bär? Systematik, Funktionalität und thematische Segmentierung von unterhaltenden nonfiktionalen Programmformen im Deutschen Fernsehfunk bis 1969, Weißensee Verlag Berlin, Berlyn 2003. ISBN 3-934479-99-5 Inligting van die uitgewers
• Lars Brücher: Das Westfernsehen und der revolutionäre Umbruch in der DDR im Herbst 1989, magistertesis, 2000 (Aanlyn-uitgawe)
• Oskar Fanta: Sehen – Raten – Lachen? Quiz- und Spielsendungen im Fernsehen der DDR, Weißensee Verlag Berlin, Berlyn 2006. ISBN 3-89998-079-4
• Peter Hoff: „Kalter Krieg auf deutschen Bildschirmen – Der Ätherkrieg und die Pläne zum Aufbau eines zweiten Fernsehprogramms der DDR“, in: Kulturation, 2/2003. (Aanlyn-uitgawe)
• Woo-Seung Lee: Das Fernsehen im geteilten Deutschland (1952-1989). Potsdam: Verlag für Berlin-Brandenburg, 2003. ISBN 3-935035-50-0
• Hans Müncheberg: Ein Bayer bläst die Lichtlein aus – Ost-Fernsehen im Wendefieber und Einheitssog, In: Freitag 46/2004, Berlyn, 2004 (Aanlyn-uitgawe Geargiveer 17 Januarie 2005 op Wayback Machine)
• Hans Müncheberg: Blaues Wunder aus Adlershof. Der Deutsche Fernsehfunk – Erlebtes und Gesammeltes. Berlyn: Das Neue Berlin Verlagsgesellschaft mbH, 2000. ISBN 3-360-00924-X
• Christina Oberst-Hundt: Vom Aufbruch zur Abwicklung – Der 3. Oktober 1990 war für den Rundfunk der DDR die Beendigung eines Anfang, In: M – Menschen Machen Medien, 2000 (Aanlyn-uitgawe Geargiveer 1 Desember 2012 op Wayback Machine)
• Markus Hiegemann Rotenburg: Was blieb vom Deutschen Fernsehfunk? Fernsehen und Hörfunk der DDR 15 Jahre nach dem Mauerfall. Brilon, Sauerland Welle, uitgesaai op 9 en 16 November 2004. [1]
• Sabine Salhoff (bewerker): Das Schriftgut des DDR-Fernsehens. Eine Bestandsübersicht. Potsdam-Babelsberg: DRA, 2001. ISBN 3-926072-98-9
• Erich Selbmann: DFF Adlershof. Wege übers Fernsehland. Berlyn: Edition Ost, 1998. ISBN 3-932180-52-6 (Selbmann was tussen 1966 en 1978 hoofredakteur van die nuusbulletin Aktuelle Kamera.) – Resensie