Elektriese lokomotief
'n Elektriese lokomotief is 'n lokomotief aangedryf deur elektrisiteit van oorhoofse kragdrade, 'n derde spoor of 'n aanboordenergiestoor soos 'n battery of brandstofsel. Elektriese lokomotiewe wat 'n alternatiewe primêre aanboordkragbron gebruik, soos 'n dieselenjin of gasturbine, word beskou as diesel-elektriese lokomotiewe of gasturbine-elektriese lokomotiewe, omdat die elektriese generator/motor kombinasie slegs dien as 'n kragoordragstelsel op die aste.
Voordele van die gebruik van elektrisiteit vir treine is die uitskakeling van die rook van stoomtreine, en die hoë doeltreffendheid van elektriese motors, maar die koste van elektrifisering beteken dat net swaargebruikte lyne gewoonlik geëlektrifiseer sal word.
By wisselstroomstelsels word die spanning met 'n transformator tot 'n hanteerbare waarde verminder. Daar is lokomotiewe wat geskik is vir twee of meer stroomstelsels (dubbelspanningslokomotiewe). Om die spoed van die trein te beheer en om skade aan die motore te voorkom, is lokomotiewe deesdae toegerus met traksie-elektronika.
Tot ongeveer 1980 is kragbeheer in gelykstroom-lokomotiewe met serieweerstande bereik, wat meer as die helfte van die elektriese energie in hitte omskakel as die reguleerder nie in die eindposisie (vol-oop) was nie. Boonop is die motore stap-vir-stap ingeskakel. Tydens die wegtrek is alle motore eers in serie, dan serie-parallel en uiteindelik slegs parallel. Die lokomotiewe met 6 traksiemotore het selfs 2 serie-parallelle posisies gehad (2 groepe van 3 en 3 groepe van 2) soos in die NS-lokomotiewe reeks 1200 en 1300. In die jare na 1980 het die tyristor-beheer in die mode gekom, byvoorbeeld die NS Lokomotiewe reeks 1600, 1700 en 1800. Na 1990 is die driefase-trekkrag van die omskakelaar verkies. Hierdie stelsels is elk 20 tot 35% meer energiedoeltreffend as hul voorganger.
Voorbeelde geïllustreer
[wysig | wysig bron]-
Drie van Spoornet se Klas 17E-elektriese
lokomotiewe trek 'n trein in Capital Park, Pretoria -
'n Elektriese dagpassasierstrein van Metrorail verlaat Kalkbaaistasie in die Kaapse skiereiland, 2006.
-
'n Splinternuwe elektriese lokomotief, die Suid-Afrikaanse Klas 20E tussen Die Punt en Umbilo, Durban, November 2013.