Helmüth Luttig
 | Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Helmüth Luttig (26 Junie 1891, Prins Albert– 3 Desember 1958, Oudtshoorn[1]) was die skuilnaam van mev. J.W. McDermid, ’n Afrikaanse skrywer van romans en godsdienstige kinderverhale.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Johanna Wilhelmina Luttig was op 26 Junie 1891 op Prins Albert gebore. Haar ouers is Jan Roeland Georg Luttig en Susanna Catharina Botha.[1] Sy is ’n kleindogter van Jan Luttig, wat ’n voorvegter was vir die gebruik van Hollands in die ou Kaapse Parlement. As verteenwoordiger van Beaufort-Wes en distrik lewer hy op 13 Junie 1883 die eerste toespraak in Hollands in die Kaapse parlement. Sy het twee broers (Jan Roeland Georg en Johann Helmuth) en twee susters (Susanna Catharina en Dorothea Deborah).
Op 19 Februarie 1913 trou sy in Kaapstad met James Peter McDermid[2] (gebore 18 Julie 1885) en hulle woon op Oudtshoorn. Hulle dogter is Susie McDermid, wat later die boek Ek en die Yanks skryf oor haar verblyf in Amerika. Die egpaar het ook drie seuns, Jan, Jim en Beyers.[1]
Haar man is op 3 Desember 1940 en sy is op 31 Desember 1958 op Oudtshoorn oorlede.[3]
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Tydens ’n langdurige siekte begin sy kortverhale skryf en die sukses wat sy behaal spoor haar aan om die romanvorm ook te probeer. Haar werk probeer oorwegend om morele boodskappe te bring. Die intrige is boeiend, maar die taal- en beeldgebruik is deurspek met afgesaagde uitdrukkings en die karakterbeelding meestal lomp, met karakters wat funksioneel is slegs in terme van die verhaal, eerder as om werklik mense te word.
Mirre en wierook behandel die opkoms en ondergang van die volstruisboerdery na aanleiding van die lewensgeskiedenis van twee vroue, Engela en Ria. Hulle is mededingers om die man Cardross. Ria het vir Cardross lief, maar hy verkies vir Engela. Engela doen egter ’n verkeerde huwelik omdat sy nog te jonk is om die liefde van die soveel ouere Cardross te waardeer. Nadat sy veel ellende deurgemaak het en beide man en kind verloor het, verstaan sy eers sy gevoelens. Ria moet eensaam deur die lewe gaan, maar vind heling vir haar siel in verplegingswerk wat sy met edele selfopoffering verrig. By die sterfbed van Engela se gebreklike seun kry sy genesing. Die skryfster besit duidelik lewenswysheid, maar slaag nie daarin om aan die karakters geloofwaardigheid te gee nie.
Broers het die Knysna boswerkers as onderwerp, waar twee broers (Jakob en Martiens) om die hand van dieselfde meisie, Hester, meeding. Martiens is sieklik en skelm, Jakob gesond en dom, met ’n moeder wat in haar misplaaste liefde voorkeur gee aan die skelm Martiens. Martiens besteel Jakob van sy goed en rokkel vir Hester af en trou met haar, maar raak bekeer kort voor sy dood. Jakob trou nou met Hester en word sy ma se steunpilaar.[4]
Die sielkundige motivering vir die karakters se optredes oortuig nie deurgaans nie.
Die romans In offerande ryk en Die nasleep het godsdienstige temas.
Sy skryf ook godsdienstige verhale vir kinders in die Ons Kleinspan-reeks, soos Die groot gewer, Sy naaste en Kobus hardloop reisies.
Publikasies[wysig | wysig bron]
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1931 | Mirre en wierook |
| 1937 | Broers |
| 1939 | In offerande ryk |
| 1941 | Die nasleep |
| 1944 | Die groot gewer |
| 1945 | Kobus hardloop reisies |
| 1948 | Sy naaste |
Bronne[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
- Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
- Malherbe, F.E.J. Aspekte van Afrikaanse literatuur. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad, Bloemfontein en Port Elizabeth Eerste uitgawe 1940
- Nasionale Pers Beperk. Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936
- Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
- Schoonees, P.C. Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging. J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch- Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Geni: http://www.geni.com/people/Johanna-Wilhelmina-McDermid/6000000022640560059
- ↑ Family search: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VRLW-9HT
- ↑ Eggsa: http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=2123072
- ↑ Nienaber, P.J. Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring, 1937