Gaan na inhoud

Klipper

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Ontwerp vir maksimum-snelheid - die Britse teeklipper Cutty Sark (1869) se skeepsromp
'n Kwaai storm steek op tydens een van die Amerikaanse klipper Flying Cloud se vaarte rondom Kaap Hoorn
James E. Buttersworth: The American Clipper Flying Cloud running before a gale off Cape Horn. Skildery (1854), olie op doek, 20x32 duim

'n Klipper was 'n baie vinnige seilskip wat teen die middel van die 19de eeu ontwikkel is om premiumprys-goedere en betalende passasiers op belangrike oorsese seeroetes soos die Klipperroete, meestal rondom Kaap Hoorn en Kaap die Goeie Hoop, te vervoer.[1] Hulle is as lang en smal, byna seiljagagtige skepe ontwerp, met drie maste, 'n betreklik groot seiloppervlak en 'n raseil. Hul doelwit was om beperkte hoeveelhede vrag in die kortste moontlike tyd na hul bestemmings te vervoer.

Klippers is hoofsaaklik op Britse en Amerikaanse skeepswerwe ontwerp en gebou, alhoewel sommige van dié seilskepe ook op werwe in Frankryk, Brasilië, Nederland en elders ontstaan het. Klippers het op alle oseane gevaar, maar is veral ingespan op handelsroetes tussen die Verenigde Koninkryk en sy kolonies in die ooste, op transatlantiese handelsroetes, en op die roete tussen New York en San Francisco rondom Kaap Hoorn - 'n vaarroete wat veral tydens die Kaliforniese goudstormloop gewild was. In Nederland is klippers vanaf die 1850's gebou vir die teehandel en vervoer van passasiers na Java.

Die bloeitydperk van klippers het in 1843 begin met die stygende vraag na tee uit China wat in die kortste moontlike tyd afgelewer moes word. Die goudstormlope in Kalifornië (1848) en Australië (1851) het die behoefte aan die vinnige vervoer van delwerpassasiers laat ontstaan. Die ontwikkeling van stoomskepe, wat nie meer op sterk waaiende winde soos die Suidelike Halfrond se Roaring Forties tussen die 40ste en 50ste breedtegrade en gunstige seestrominge aangewese was nie, en die opening van die Suezkanaal in 1869 en die Panamakanaal in 1914 het klippers oorbodig gemaak.

Verwysings

[wysig | wysig bron]