Gaan na inhoud

Militêre diktatuur

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Kaart van lande volgens regeringsvorm

   Presidensiële republiek, volle presidensiele stelsel

   Presidensiële republiek, uitvoerende president gekoppel met parlement

   Presidensiële republiek, semi-presidensiële stelsel

   Parlementêre republiek

   Parlementêre grondwetlike monargie waar die monarg nie persoonlik mag uitvoer nie

   Grondwetlike monargie waarin die monarg persoonlik mag uitvoer, baie keer saam met 'n swak parlement

   Absolute monargie

   Republieke waarvan die grondwet slegs 'n enkele party toelaat om te regeer

   Militêre diktatorskappe

'n Militêre diktatuur is 'n vorm van regering wat om verskillende redes verskil van 'n siviele diktatuur, naamlik hul motivering vir die toe-eiening van mag, die instellings waardeur hul regering georganiseer word, en die wyses waarop hulle mag afstaan. Hulle sien hulself dikwels as redders van die nasie van die korrupte of kortsigtige burgerlike politici, en 'n militêre diktatuur regverdig hul posisie as “neutrale” arbiters op die basis van hul lidmaatskap binne die gewapende magte. Baie juntas aanvaar byvoorbeeld titels soos “Nasionale Bevrydingsraad", “Komitee van Nasionale Restourasie", of “Nasionale Bevrydingskomitee". Militêre leiers regeer dikwels as 'n junta, en wys een van hul geledere as hoof aan.[1] Byvoorbeeld het Zhelyu Zhelev geredeneer dat Fasciste-regimes soos Nazi-Duitsland se mag onder beheer van die party en sy onderskeie burgerlike instellings was, en dat 'n militêre staatsgreep teen Hitler onwaarskynlik sou wees.[2]

Die magsbalans in 'n militêre diktatuur hang af van die diktator se vermoë om die goedkeuring van die weermag te handhaaf deur toegewings en paai, terwyl geweld gebruik word om opposisie te onderdruk. Militêre sterkmanne kan poog om mag onafhanklik van die weermag te konsolideer, wat effektief verpersoonlike diktature skep. Militêre diktators word voortdurend deur hul mede-militêre offisiere bedreig, en teen-staatsgrepe is algemeen teen militêre regimes wat nie daarin slaag om steun te behou nie. Politisering van die weermag kan ook faksionalisme veroorsaak, en die weermag is dikwels bereid om vrywillig mag prys te gee eerder as om die weermag te destabiliseer. Militêre diktature is minder betrokke by politieke aangeleenthede as ander regimes, met hul beleid hoofsaaklik daarop gerig om die weermag as 'n instelling te bevoordeel. Militêre heerskappy word meer met geweld gehandhaaf as in ander regimes, hoewel militêre diktators dikwels aparte veiligheidsmagte skep om politieke beheer onafhanklik van die weermag te handhaaf.

Vroeë militêre diktature het in post-klassieke Asië bestaan, insluitend in Korea en Japan. Moderne militêre diktatuur het gedurende die 19de eeu in Latyns-Amerika ontwikkel, en dit het gedurende die vroeë 20ste eeu in Europa uitgebrei. Dit het 'n herlewing tydens die Koue Oorlog beleef, en nuwe militêre diktature is in die 1960's in Afrika, Asië en Latyns-Amerika gevestig. Die aantal militêre diktature het toe oor die volgende twee dekades afgeneem, en die meeste van hulle het aan die einde van die Koue Oorlog ontbind. Min militêre diktature bestaan in die 21ste eeu, en hulle bestaan nie buite Afrika en Suidoos-Asië nie.

Vorming

[wysig | wysig bron]

Vormingsproses

[wysig | wysig bron]
Poolse diktator Józef Piłsudski en mede militêre offisiere tydens die Mei Staatsgreep in 1926.

Die meeste militêre diktature word gevorm nadat 'n staatsgreep die vorige regering omvergewerp het. Hierdie staatsgrepe vind tipies plaas wanneer daar 'n vermeende bedreiging vir die weermag of sy belange as 'n instelling is, insluitend besnoeiings op militêre befondsing of burgerlike inmenging in militêre aangeleenthede.[3][4] Militêre offisiere het 'n gevestigde belang om verhoogde betaling en voordele te hê, terwyl politieke ingryping in bevorderings voorkom word, en versuim om hierdie kwessies aan te spreek, kan belangstelling in militêre-geleide regimeverandering veroorsaak. Hierdie staatsgrepe is die algemeenste in die ontwikkelende wêreld, waar 'n gebrek aan demokrasie dikwels sulke gebeure noodsaak vir veranderinge in leierskap.[5]

Nie alle diktature wat deur militêre mag geneem word, is militêre diktature nie, want in baie gevalle sal 'n burgerlike diktator die bewind oorneem na 'n staatsgreep en militêre offisiere degradeer.[6] In ander gevalle sal 'n burgerlike leier die magte oorskry wat deur 'n grondwet verleen word met die ondersteuning van die weermag.[7] In sommige gevalle is die weermag belê met diktatoriale magte tydens 'n volksopstand.[8] Die weermag is goed toegerus om politieke mag te soek en te handhaaf, aangesien dit dikwels meer gemoderniseer is as ander instellings in 'n gegewe land, met toegang tot hulpbronne en opleiding wat nie vir burgerlike leiers beskikbaar is nie.[9]

'n Bewind kan ook gevorm word deur 'n opstand, of 'n informele groep militante wat poog om mag in 'n regering te gryp. Wanneer insurgente 'n diktatuur vorm, word hulle nie deur formele militêre prosedures beperk nie, maar hul gebrek aan organisasie kan die waarskynlikheid verhoog dat opponerende faksies binne die groep ontwikkel.[10] Insurgensies gee soms militêre titels aan hul leiers, maar hulle aanvaar nie die struktuur van 'n ware weermag nie.[11] Regimes wat deur opstande geskep word, kan al dan nie as militêre diktature erken word nie.[12]

Verskeie regverdigings kan deur militêre leierskap aangebied word vir die oorname van mag, insluitend onbehoorlike gedrag van die burgerlike regering, 'n dreigement van kommunistiese oorname, of wanorde in die politiek.[13] Hierdie regverdigings word dikwels gegee vir enige vorming van militêre heerskappy, selfs al behels die persoonlike motiverings van die offisiere hebsug, ambisie, faksionalisme of etniese konflik.[14] 'n Verhoging van die militêre begroting is 'n gemeenskaplike doelwit oor regimes heen.[13] Aangesien daar van die weermag verwag word om apolities te wees, kan militêre diktators hulself as neutrale partye beskou wat beter geskik is om stabiliteit te handhaaf gedurende tye van politieke krisis [15] Militêre heersers sal dikwels hul ingryping regverdig as 'n manier om die mense teen politieke onderdrukking te beskerm of as 'n reaksie op ekonomiese mislukking.[16] In sommige gevalle sal 'n aktiewe of voormalige militêre offisier gevra word om die mag te gryp as 'n laaste uitweg om die heerskappy van 'n slegter regering te beëindig, alhoewel dit nie noodwendig die geval is dat 'n militêre diktatuur die beloofde verbetering en stabiliteit teweegbring nie.[17]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Cheibub, José Antonio; Jennifer Gandhi; James Raymond Vreeland (1 April 2010). "Democracy and dictatorship revisited". Public Choice. 143 (1–2): 67–101. doi:10.1007/s11127-009-9491-2. ISSN 0048-5829. Besoek op 24 Maart 2014.
  2. Желю Митев Желев (1990). Фашизмът: тоталитарната държава. Изд-во на БЗНС. Besoek op 5 April 2014.
  3. Acemoglu, Ticchi & Vindigni 2010, pp. 1, 4.
  4. Ezrow & Frantz 2011, p. 103.
  5. Ezrow & Frantz 2011, p. 105.
  6. Geddes, Wright & Frantz 2018, p. 11.
  7. Acemoglu, Ticchi & Vindigni 2010, p. 5.
  8. Geddes, Wright & Frantz 2018, p. 7.
  9. Ezrow & Frantz 2011, p. 35.
  10. Geddes, Wright & Frantz 2018, p. 40.
  11. Geddes, Wright & Frantz 2018, p. 194.
  12. Geddes, Frantz & Wright 2014, p. 154.
  13. 13,0 13,1 Wintrobe 1990, p. 861.
  14. Onwumechili 1998, p. 40.
  15. Cheibub, Gandhi & Vreeland 2010, p. 85.
  16. Onwumechili 1998, p. 38.
  17. Assensoh & Alex-Assensoh 2002, pp. 82–83.