NG Kerk in Oos-Kaapland

Die Sinode van die NG Kerk in Oos-Kaapland het afgestig van die NG Kerk van Suid-Afrika (Wes-en-Suid-Kaapland) in Oktober 1973 tydens 'n buitengewone sitting van die sinode in Kaapstad. Die Sinode het 'n administratiewe kantoor in Port Elizabeth.

Die sinodale gebied volg meestal die geografiese grense van die Oos-Kaapse provinsie. Die volgende gemeentes, wat deel is van die NG Kerk in Oos-Kaapland, val egter in 'n ander geografiese provinsie, naamlik Noupoort en Colesberg, wat in die provinsie Noord-Kaap val, en Murraysburg, wat in die provinsie Wes-Kaap val. Die Oos-Kaapse dorpie Cedarville se gemeente het in 1979 met Matatiele in KwaZulu-Natal saamgesmelt en ressorteer van toe af onder daardie provinsie se Sinode.^[1]

Missie: Die NG Kerk in Oos-Kaapland begelei gemeentes en ringe, en bou hulle kapasiteit, om deur 'n proses van geestelike onderskeiding God se roeping te ontdek en uit te voer.

Visie: Die NG Kerk in Oos-Kaapland is een, heilige, algemene Christelike kerk, die gemeenskap van die heiliges.

Vier funksies[wysig | wysig bron]

Die sinode beoefen vier funksies ten einde sy missie en visie te verwesenlik:

Visioenêre leierskap;
Begeleiding;
Navorsing; en
Bestuur.

Vennote[wysig | wysig bron]

Ringe en gemeentes: Die Sinode is per definisie as verband die vennootskap van ringe en gemeentes in Oos-Kaapland.
Voortgesette Bedieningsopleiding word in vennootskap met Buvton (Universiteit Stellenbosch), Shepherd (Universiteit van die Vrystaat) en die Sentrum vir Kontekstuele Bediening (Universiteit van Pretoria) gelewer.
Die Konvent vir Eenheid bestaan as vennootskap in die Familie van NG Kerke.
Die Sinode is lid van die Oos-Kaapse Raad van Kerke as ekumeniese vennootskap.

Strukture[wysig | wysig bron]

Die Sinode beskik slegs oor een kommissie, die Sinodale Kommissie (SK) met sy dagbestuur. Die SK konsentreer op die sinodale funksies van visioenêre leierskap en bestuur. Voorts word die werksaamhede van die sinode deur netwerke onder leiding van netwerkbestuurders uitgevoer. Die netwerke word oorhoofs deur die Begeleidingsnetwerk (B-Net) gekoördineer. Die volgende netwerke bestaan onder andere:

Barmhartigheid;
Familiebediening;
Getuienis;
Jeug;
Liturgie;
Predikante begeleiding;
Seisoen van Luister;
Vrouelidmate

Sinodale ritme[wysig | wysig bron]

Die verskillende vergaderings en byeenkomste van die NG Kerk in Oos-Kaapland word volgens 'n bepaalde ritme belyn, sodat die kerk bemagtig word om deur geloofsonderskeiding en leierskap te doen wat God van ons vra. Die jaar begin met 'n dag van teologiese beplanning. Die sinodale werkswinkel, wat fokus op die voortgesette teologiese opleiding van predikante, vind in Maart plaas en handel oor geïdentifiseerde sake van belang. Die Sinodale Kommissie en bosberade in April identifiseer temas en projekte deur 'n proses van geloofsonderskeiding. Die ringsittings in die derde kwartaal voer hiierdie sake deur in die vorm van ringsprojekte wat in die plaaslike konteks van elke ring van belang mag wees. Deur aansoeke om befondsing via goedgekeurde ringsprojekte kom die sake dan op die ring se agenda vir die volgende jaar, en herhaal die proses sigself. Die vierjaarlikse sinodes beoefen geloofsonderskeiding met die oog op die langer termyn. Die volgende gewone Sinondesitting is in 2011.

Samestelling van die Sinodale Kommissie[wysig | wysig bron]

Die Sinodale Kommissie (SK) bestaan uit twee verteenwoordigers van elke ring, 'n leraar en kerkraadslid. Die SK funksioneer dus as 'n konferensie van ringsverteenwoordigers. Die leraar of kerkraadslid wat die ring op die SK verteenwoordig is ook ex officio 'n lid van die ringskommissie en kommunikeer SK-besluite aan die ring / ringskommissie. Die moderator, assessor, aktuarius en skriba van die sinode dien in die SK as onderskeidelik voorsitter, onder-voorsitter, aktuarius en skriba. By sy konstituering net na afloop van die vierjaarlikse sinode wys die SK 'n dagbestuur aan, bestaande uit die vier moderatuurslede, 'n deskundige lid vir finansies en drie ander lede van die SK, met sekundi. Die Direkteur Administrasie en Begeleiding dien adviserend in die SK.^[2]

Dalende lidmaattalle[wysig | wysig bron]

Die getal gemeentes in dié sinode het van 1985 tot 2011 van 114 tot 104 afgeneem. Die enigste nuwe gemeentes was die samesmelting van Oos-Londen-Suid en -Wes as De Brug in 1993 (wat in 2010 ingelyf is by Buffelsrivier), Gonubie by Oos-Londen in 1986, Port Elizabeth-Sherwood in 1987 en eers weer 21 jaar ná die laaste volwaardige stigting met die afstigting in 2008 van Sondagsriviermond van Uitenhage-Oos. Etlike baie oue gemeentes het deur die voortdurende ontvolking van die platteland en deur die destydse regering se beleid om die sogenaamde tuislande te konsolideer, ophou bestaan. Hulle was onderskeidelik die 77ste, 86ste en 87ste oudste NG gemeentes in die land, asook die NG gemeente Du Plessis, onder meer gesetel op die dorpie Kala in die destydse Transkei. Op 13 September 2010 smelt ook die Middelburg, Oos-Kaap, saam met die dorp se ander NG gemeente, Middelburg-Uitsig, as Middelburg-Karoo. Dit is die oudste gemeente wat tot dusver met 'n ander gemeente saamgesmelt het en waarvan die oorspronklike naam in die slag gebly het. Ten spyte van die verdwyning van 10 gemeentes, het die gemiddelde getal belydende lidmate per gemeente afgeneem van 650 in 1985 tot 552 in 2012 omdat die Sinode se totale aantal belydende lidmate met 22,4% gedaal het van 74 092 in 1985 tot 57 511 in 2012. In die hele NG Kerk was die afname 13,3%. Net in KwaZulu-Natal (31,9%) was die vermindering groter.

Oos-Kaapland het dan ook teen 2012 'n groot aantal gemeentes met minder as 200 lidmate gehad waarvan nege vakant was, 11 hul eie leraar gehad het en vier 'n hulpleraar, kontrakleraar of gebruik gemaak het van 'n aangrensende gemeente se leraar: Cathcart 84 (eie leraar), Gamtoosvallei (Patensie) 179 (eie leraar), Glen Lynden 153 (eie leraar), Hofmeyr 138 (vakant), Indwe 69 (hulpleraar), Jamestown 90 (vakant), Klipplaat 40 (vakant), Loerie 184 (eie leraar), Maclear 140 (eie leraar), Misgund 140 (eie leraar), Mthatha 83 (gekoppelde leraar), Murraysburg 166 (eie leraar), Nieu-Bethesda 58 (bedien deur leraar van Graaff-Reinet), Pearston 105 (vakant), Port Elizabeth-Oos 92 (eie leraar), Anchor of Hope (Port Elizabeth-Sentraal) 132 (eie leraar), Rietbron 94 (kontrakleraar), Sondagsriviermond 168 (vakant), Sterkstroom 135 (bedien deur leraar van die NG gemeente Molteno), Steynsburg 180 (vakant), Steytlerville 187 (vakant), Stutterheim 195 (eie leraar), Tarkastad 189 (eie leraar), Ugie 137 (eie leraar), Venterstad 96 (vakant), Waterford 47 (vakant).

Ses en twintig, of te wel presies 'n kwart van Oos-Kaapland se gemeentes, het dus teen 2012 tot onder die kritieke drumpel van 200 lidmate gedeel wat in die meeste gevalle sinvolle, afsonderlike voortbestaan baie moeilik maak. Reeds in 2008 het die Sinode van Noord-Kaapland in sy ondersoek na die bediening van klein of afgeleë gemeentes^[3] bevind 'n gemeente met een leraar op die laagste kerf se bedryfskoste vir 'n jaar beloop R713 668. Met inflasie van 6 persent per jaar sou dit teen 2012 R955 050 beloop het. Vir 'n gemeente met 200 lidmate kom dit neer op 'n maandelikse bydrae per lidmaat van R398.