NG gemeente Somerset-Wes

Somerset-Wes se eerste NG kerkgebou is in 1819 ingewy, in dieselfde jaar dat die gemeente gestig is.

Die huidige gebou van die NG gemeente Somerset-Wes, ontwerp in 1940 deur Wynand Louw.

Die grafsteen van ds. James Edgar (1789-1848), tot aan sy dood 18 jaar lank predikant van die gemeente. Hy is langs die dorp se eerste NG kerkgebou begrawe.

Die ou kerk, omstreeks 1907.

Dr. Johan Frederik Reitz, 'n gebore Afrikaner wat in Duitsland gepromoveer het, was Somerset-Wes se leraar van 1849 tot sy aftrede in 1890. Dit was sy enigste gemeente.

Ds. Pieter Johannes Pienaar was van Maart 1888 die NG gemeente Barrydale se eerste leraar, ook sy eerste gemeente. Hy kom in 1891 na Somerset-Wes en arbei as leraar hier tot hy sy emeritaat in 1936 aanvaar.

Ds. A.G.E. van Velden, leraar van 1936 tot 1946 en weer van 1953 tot 1963.

Ds. Hendrik Adam Albertyn Lambrechts, leraar van 1946 - 1948.

Ds. Ockert Almero Cloete, leraar van 1947 - 1964. Hy was van 1934 tot 1941 leraar van Glen Lynden, die gemeente waarin sy medeleraar, ds. Vidius Nel, grootgeword het. Ds. Nel was 10 jaar oud toe hy die herderstaf daar opgeneem het. Ds. Cloete was in 1941 die eerste leraar van die NG gemeente Port Elizabeth-Wes.

Ds. Vidius Nel, leraar van 1950 tot 1952.

Die NG gemeente Somerset-Wes is die 10de oudste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Wes-en-Suid-Kaapland en die 13de oudste in die hele kerk. Dit is die moedergemeente van al die gemeentes in die Ring van Somerset-Wes.

Die gemeente vier sy dubbele eeufeesviering in 2019.

Stigting

In die jaar 1819 het die Kaapse Kerk 'n wyk afgestig van die toe reeds 133 jaar oue NG gemeente Stellenbosch met die naam Hottentots-Holland. Die naam is later verander na Somerset-Wes, ter ere van lord Charles Somerset, na wie dié dorp en Somerset-Oos genoem is, maar selfs in 1844 noem die ringskriba die gemeente nog Somerset, Hottentotsholland.

'n Aantal invloedryke persone het reeds in 1818 die plaas Cloetenburg gekoop en met die oprigting van 'n kerkgebou begin. Dié gebou is in 1819 deur die konsulent, ds. Meent Borcherds van Stellenbosch, ingewy. In dieselfde jaar het 'n oorstroming groot skade aan die kerkgebou en pastorie veroorsaak. Gereelde oorstromings sou oor die volgende amper twee eeue 'n probleem met veral die ou kerkgebou bly. Die gemeente was klein en arm, maar met behulp van die landdros van Stellenbosch, D.J. van Ryneveld, is die destydse regering beweeg om 'n predikant hier aan te stel en te salarieer, soos die gebruik was terwyl die Kaapse Kerk 'n staatskerk was.

Vroeë predikante

Die eerste predikant, ds. Johannes Spyker, is in 1823 hier bevestig. Die jaar vantevore het 'n groot oorstroming weer die pastorie sodanig beskadig dat dit nie betyds vir ds. Spyker se koms herstel kon word nie en die kerkraad het toe die plaas van die heer G. van Sittert vir 'n predikantswoning aangekoop.

In 1830 is ds. Spyker deur ds. James Edgar van die NG gemeente Durbanville opgevolg. Ruim 17 jaar lank het hy 'n geseënde bediening in die gemeente gehad tot sy dood op 22 Maart 1848. Op 17 September 1849 is dr. J.F. Reitz, 'n Afrikaner wat in Duitsland gepromoveer het, hier as die derde leraar bevestig. (Na elkeen van die eerste drie leraars is 'n straat op die dorp genoem.) Hy was 'n veelsydige man wat 42 jaar aan die hoof van die gemeente staan. In 1862 het 'n woeste storm die gebied getref, die kerkgebou is beskadig en herstelwerk moes onderneem word. Die kerk is in 1962 tot nasionale gedenkwaardigheid verklaar.

Gedurende dr. Reitz se dienstyd is die kerkgebou aanmerklik verbeter en 'n begin gemaak met buitedienste in die wyk Palmietrivier. Ds. P.J. Pienaar was die volgende leraar. Hy is in Januarie 1891 hier bevestig en het 45 jaar lank lief en leed saam met die gemeente deurgemaak. Gedurende sy dienstyd is die eerste twee dogtergemeentes, Strand (1912) en Grabouw (1934) afgestig nadat ds. W.J. Conradie op 19 April 1904 hier bevestig is as tweede leraar met spesiale werkkring Strand. Ook ook het die moedergemeente, veral deur die verkoop van ruim gronde aan die De Beersmaatskappy, geldelik sterker geword en is die gemeente voorsien van 'n kosbare orrel. Ds. Pienaar het ná 'n lang en vrugbare bediening in 1936 sy emeritaat aanvaar en op Gordonsbaai gaan aftree.

Latere verwikkelinge

Ds. A.G.E. van Velden was die volgende leraar en onder sy leiding is die sierlike en doelmatige kerkgebou, ontwerp deur die Suid-Afrikaanse argitek Wynand Louw, opgerig. Daarna dien di. H.A.A. Lambrechts, medeleraar (1946-'48), O.A. Cloete (1947-'64) en Vivianus Ovidius Nel (wyk Gordonsbaai, 1950-'52).

Enkele leraars

• Johannes Spijker, 1823 - 1829
• Dr. Johan Frederik Reitz, 17 September 1849 - 1890
• Pieter Johannes Pienaar, 1891 - 1936
• Willem Johannes Conradie, 1904 - 1912
• Anthonie George Eliab van Velden, 1936 - 1946, 1953 - 1963
• Henrdik Adam Albertyn Lambrechts, 1946 - 1948
• Ockert Almero Cloete, 1947 - 1964
• Vidius Nel, 1952 - 1954
• Jan Frederik Viljoen, 1954 - 1959
• Paul Marais van Heerden, 1960 - 1962
• Josua Benjamin Loots, 1962 - 1967
• Gerjo van der Merwe, 2 Oktober 1964 - 16 Januarie 1977 (waarna eerste leraar van dogtergemeente Hottentots-Holland)
• Gabriël Jacobus (Gert) van Jaarsveld, 1977 - 8 September 2013 (emeriteer)

Sien ook

• Skotse predikante in die NG Kerk
• Lys van eerste honderd NG gemeentes in Suid-Afrika
• Lys van Suid-Afrikaanse plekname vernoem na kommandeurs, goewerneurs en hul verwante

Eksterne skakels

• Die verhaal van die eerste NG kerk^{[dooie skakel]}
• Volledige geskiedenis van die gemeente Geargiveer 4 Maart 2016 op Wayback Machine