Willem Conradie

Ds. W.J. Conradie.

Ds. Conradie aan die begin van sy dienstyd in die NG gemeente Somerset-Wes.

Ds. Willem Johannes Conradie (*Murraysburg, 19 Mei 1857 –† 9 Januarie 1925) was 'n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk en die skrywer van onder meer die Afrikaanse Kinderbybel, waarvoor hy veral bekend geraak het.

Lewe en werk

Herkoms en vroeë lewe

Conradie was die seun van Willem Johannes Conradie en Johanna Maria Pienaar. Hy het sy eerste onderwys op Murraysburg ontvang het waar Thomas Kyd die hoof van die goeie plaaslike skool was. In 1874 het Conradie na die skool van M.J. Stucki in Blauwvallei, Wellington, gegaan waar hy vertoef het en aanmerklike vordering getoon het in die Nederlandse taal en letterkunde.

Teen die einde van 1875 het hy na Stellenbosch vertrek, waar hy tot 1879 gebly het en waar hy die matrikulasie- en admissie-eksamen afgelê het.

Verdere studie en loopbaan

In 1881 het hy teruggegaan na sy geboortedorp om onderwys te gee. In November van daardie jaar vertrek hy na die Kweekskool op Stellenbosch en nadat hy sy studie voltooi word hy in 1885 na die NG gemeente Namakwaland op Springbok beroep waar hy op 1 Mei 1895 bevestig is. Hy bly in Namakwaland tot 26 Oktober 1895 toe hy na Sutherland in die Roggeveld vertrek. In sy dienstyd is Sutherland se indrukwekkende klipkerk opgerig wat die gemeente al meer as 'n eeu dien. Van 19 November 1904 is hy predikant van die NG gemeente Somerset-Wes naby Kaapstad. Hy was predikant van dié gedeelte van die moedergemeente wat later die NG gemeente Die Strand geword het.

Persoonlike lewe en sterfte

Ds. Conradie was getroud met Alletta Johanna Pronk, die derde dogter van dr. Isaac Jordaan Bronk en Margaretha Cornelia Odendaal. Op Somerset-Wes moes hy op 15 Julie 1912 weens swak gesondheid aftree, maar bly in die Strand woon tot sy dood in die hospitaal op Stellenbosch.

Skryfwerk

Die buiteblad van die 1949-uitgawe van ds. Conradie se Afrikaanse Kinderbybel.

Zuid-Afrikaanse lektuur

Conradie is die skrywer van twee Nederlandse werke wat in die reeks Zuid-Afrikaanse lektuur onder redaksie van dr. W.J. Viljoen as nommer een en drie verskyn: Ondervindingen van een jonge predikant in Namaqualand (1909) en Op reis in het Zuid-Westen: brieven aan mijn neef (1910). Dr. P.J. Nienaber skryf in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek: "Sy karakteristieke styl, sy humor, sy fyn opmerksaamheid, sy skerp karaktertekening en sy beheersing van die Nederlandse taal, lewer die bewys dat Afrikaners uitstekende verhale in goeie Hollands kon skrywe." Conradie voorliefde was nietemin vir Afrikaans.

Bybelvertaling

Toe daar nog gestry is oor die wenslikheid om die Bybel in Afrikaans te vertaal, gee hy in 1912 die eerste Afrikaanse Kinderbybel uit onder die titel Bybelgeskiedenis vir ons volk. Dit was 'n gebeurtenis van historiese belang. Dié boek is met gretigheid gelees en in baie skole gebruik. Dit het talle herdrukke beleef en het die weg berei vir die Afrikaanse Bybel.

Afrikaanse skryfwerk

Nadat hy sy emeritaat op 15 Julie 1912 moes aanvaar weens swak gesondheid, het hy hom voltyds aan skryfwerk gewy. In De Burger van Augustus en September 1915 en van Januarie tot Mei 1916 het hy 'n reeks sketse geskryf onder die hoof Schetsen uit het boerenleven, wat in 1943 in Afrikaans uitgegee is onder die titel Sketse uit die boerelewe. Nienaber skryf: "Dié sketse is van groot volkskundige belang, want hulle voer ons terug tot 'n tydperk in ons volkslewe wat verbygegaan het: die lewe op die boereplase van Blank en Gekleurden van gebruike en gewoontes wat nie meer bestaan nie."

Conradie is van jongs af sterk beënvloed deur Nederlandse digters soos Ten Kate, Da Costa, Bilderlijk en De Genestet. Hy het al in 1890 'n voorliefde vir Afrikaans geopenbaar toe hy in De Volksbode oor Afrikaans as taal geskryf het: "Hij zal groot worden en de plaats van vreemde vrienden innemen in onze Harten, in onze huizen, op onze kansels. Zij naam zal zijn: De Afrikaanse taal."

Publikasies

Jaar	Publikasies
1909	Ondervindingen van een jonge predikant in Namakwaland
1910	Op reis in het Zuidwesten
1912	Bijbel-geskiedenis vir ons volk
1913	Het wonderwater van de Springbokvlakte
1920	Die Afrikaanse Kinderbybel
1943	Sketse uit die Boerelewe

Bronne

• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica. Pretoria en Kaapstad. Tweede druk, 1984.
• Schoeman, Karel. 1986. Die wêreld van die digter. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe.
• Krüger, prof. D.W. (hoofred.) 1977. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers Bpk.
• (af) Nienaber, P.J. Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel