Odda
Odda | |
|---|---|
 Uitsig oor die dorp | |
  Odda Ligging van die dorp  Odda Odda (Noorweë) | |
| Koördinate: 60°04′09″N 6°32′44″O / 60.0691°N 6.5456°OKoördinate: 60°04′09″N 6°32′44″O / 60.0691°N 6.5456°O | |
| Land | Noorweë |
| Streek | Wes-Noorweë |
| Provinsie | Vestland |
| Distrik | Hardanger |
| Munisipaliteit | Ullensvang-munisipaliteit |
| Gestig as | |
| By (dorp) | 2004 |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 2,82 km2 (1,09 vk. myl) |
| Hoogte | 3 m (10 ft) |
| Bevolking (2019)[1] | |
| • Totaal | 4 876 |
| • Digtheid | 1 729/km2 (4 480/vk. myl) |
| Demoniem(e) | Odding |
| Tydsone | UTC+01:00 (SET) |
| • Somertyd | UTC+02:00 (SEST) |
| Poskode | 5750 Odda |
Odda is 'n dorp in Ullensvang-munisipaliteit in die provinsie Vestland, Noorweë. Die dorp is die administratiewe sentrum van die munisipaliteit en die grootste stedelike gebied in die hele Hardanger-distrik. Die dorp is geleë aan die suidelike punt van die Sørfjord, in 'n nou vallei tussen steil berge en die meer Sandvinvatnet in die suide. Die groot Folgefonna-glester is net wes van Odda, hoog in die berge geleë. Die gehug Odda is in 2004 as dorp verklaar.[3]
Die stad beslaan 2,82 km2 en het in 2019 'n bevolking van 4 876 en 'n bevolkingsdigtheid van 1 729 per km2.[1] Die dorp bevat ook die Eitrheim-omgewing, net noordwes van die middestad.[4] Odda-kerk is in die middedorp geleë. Noorse Nasionale Pad 13 is die hoofweg wat deur die dorp loop.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Odda is al eeue lank bevolk, maar in die 19de eeu het Odda 'n belangrike toeristebestemming geword, en dit was die middelpunt van Odda-munisipaliteit. Besoeke het gewissel van Engelse pioniers rondom 1830 tot die Duitse keiser Wilhelm II, wat Odda tussen 1891 en 1914 jaarliks besoek het. Dit het gelei tot die oprigting van verskeie hotelle in die stad. Van die belangrikste toeristeaantreklikhede rondom Odda is die Buarbreen-gletser, die nabygeleë Folgefonna-gletser en die Hardangervidda-plato.
Die huidige Odda is 'n moderne dorp wat grootgeword het rondom smelters wat aan die hoof van die Sørfjorden-tak van die hoof- Hardangerfjord in die middel van die twintigste eeu gebou is, en trek migrante uit verskillende dele van Noorweë.
Die produksie van karbied en die daaropvolgende produksie van sianamied is in 1908 begin nadat die hidro-elektriese kragstasie in die nabygeleë Tyssedal gebou is. Die kragsentrale het die nodige elektrisiteit vir die boogoonde voorsien. Die aanleg was die grootste ter wêreld en was operasioneel tot 2003 toe die aanleg gesluit en verkoop is aan Philipp Brothers Chemicals Inc. Die Noorse regering het probeer om die perseel saam met ander nywerheidsaanlegte as 'n UNESCO-wêrelderfenisgebied erken te kry.[5] In 2010 het 'n internasionale verslag gesê: Wat die Odda-smeltwerk so belangrik en sentraal maak vir die toepassing van Noorweë se hidrokragsentrales en pionier chemiese industrie as 'n Wêrelderfenisgebied is die feit dat hier op 'n internasionale unieke manier die fisiese oorblyfsels van 'n vroeë chemiese produksieproses nog steeds aanwesig is.[6]
In 2020 is die Odda-munisipaliteit (waarvan die dorp Odda deel was) saamgesmelt in die nuut vergrote Ullensvang-munisipaliteit .
Dialek[wysig | wysig bron]
Die stad Odda het in die vroeë twintigste eeu rondom hierdie smelter grootgeword en trek migrante uit verskillende dele van Noorweë. As gevolg hiervan het daar 'n nuwe dialek ontwikkel, 'n mengsel van dit wat in die tuisgebiede van die migrante gepraat is — 'n verskynsel wat deur taalkundiges "'n Koiné-taal " genoem word. Odda en die naburige dorp Tyssedal het waardevolle insigte gebied vir taalkundiges wat hierdie verskynsel bestudeer. Die navorser Paul Kerswill het 'n intensiewe studie gedoen van die Noors wat in die twee gemeenskappe gepraat word, en dit met baie verskillende geografiese oorspronge in verband gebring: Die werkers in Odda kom hoofsaaklik (86%) uit die weste van Noorweë. In Tyssedal kom slegs ongeveer een derde van die weste van Noorweë af; een derde kom uit oostelike Noorweë; en die res van ander dele van die land. Die dialekte wat in hierdie twee gemeenskappe ontwikkel het, verskil radikaal van mekaar, hoewel hulle op 'n kort geografiese afstand van mekaar gepraat word.
Galery[wysig | wysig bron]
-
Lugfoto, suidwaarts. Die fjord is aan die onderkant van die foto, dan die stad, dan die meer Sandvinvatnet aan die bokant. Die sneeubedekte berge omring die stad. -
Uitsig oor die stad in Februarie 2004 -
Uitsig oor die Odda-smeltfabriek -
Uitsig op die stad in die 1950's -
Uitsig op die hawe (ca. 1895)
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Statistisk sentralbyrå (1 Januarie 2019). "Urban settlements. Population and area, by municipality" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020.
- ↑ "Odda, Ullensvang (Vestland)" (in Engels). yr.no. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2020. Besoek op 3 Maart 2020.
- ↑ Store norske leksikon. "Odda – tettstedet" (in Noors). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Oktober 2016. Besoek op 14 Junie 2014.
- ↑ Statistisk sentralbyrå (1 Januarie 2013). "Urban settlements. Population and area, by municipality". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 September 2019.
- ↑ "Rjukan/Notodden and Odda/Tyssedal Industrial Heritage Sites, Hydro Electrical Powered Heavy Industries with associated Urban Settlements (Company Towns) and Transportation System" (in Engels). UNESCO. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Oktober 2019. Besoek op 29 Junie 2010.
- ↑ Riksantikvaren, Taming the Waterfalls Geargiveer op Wayback Machine,, Retrieved 2014-02-05.
 |
|  | |||
