Onafhanklikheid
Onafhanklikheid van 'n land, organisasie of regeringstak dui op die vermoë om self te regeer, teenoor om deur iemand anders regeer te word. Die verklaring van sulke onafhanklikheid impliseer somtyds 'n gewelddadige wegbreek en is die rede vir gereelde herdenking van die oorwinning.
Onafhanklikheid van 'n land of staat
Met die onafhanklikheid van 'n land of staat word bedoel, dat so 'n land of staat nie (meer) deur 'n ander staat geregeer of bestuur word nie en volledig kan beslis oor binnelandse en buitelandse beleid, tot die mate toegelaat in internasionale reg. Onafhanklik beteken dus nie dat 'n land nie meer afhanklik is van ander lande nie, maar wel dat dit die reg het om self te besluit.
Die status van onafhanklikheid word internasionaal bepaal deur die Verenigde Nasies. 'n Onafhanklike land kan dan ook lid word van die Verenigde Nasies. Daar is enkele lande waarvan die onafhanklikheid internasionaal nie erken word nie, maar wel deur een of meer lande. 'n Voorbeeld is Turks-Cyprus, wat slegs deur Turkye erken word. Voor 1994 het Suid-Afrika ook die 'onafhanklikheid' van die Tuislande, Transkei, Venda, Ciskei en Bophuthatswana erken sowel as die van Taiwan. Daar is ook enkele lande wat eensydig onafhanklikheid verklaar het. Voorbeelde hiervan is Puntland in Somalië en die toenmalige Rhodesië (nou Zimbabwe).
Onafhanklikheidsverklaring
Die Onafhanklikheidsverklaring dui op 'n amptelike dokument of bekendmaking dat 'n spesifieke staat hom die reg voorbehou, of dat hierdie reg aan hom toegestaan word, om homself te regeer.
Onafhanklikheidsdag
Die Onafhanklikheidsdag of Onafhanklikheidsdatum van 'n staat word gewoonlik gebaseer op die CIA World Factbook. Dit word gedefinieer as die datum waarop soewereiniteit bereik word. In sommige gevalle mag die gegewe datum nie "onafhanklikheid" in die strengste sin voorstel nie, maar eerder 'n belangrike gebeurtenis van nasiebou, soos die tradisionele stigtings- of eenheidswordingsdatum, of 'n fundamentele verandering in die vorm van regering.
Onafhanklikheidsoorlog
'n Onafhanklikheidsoorlog is 'n gewapende stryd met die doel onafhanlikheid te verkry. So 'n oorlog kan vooraf gegaan word deur 'n onafhanklikheids verklaring waar 'n geografiese gebied of etniese groep onafhanklikheid verklaar vanaf 'n ander staat of etniese groep.
Sien ook
- Kolonialisme
- Paul Kruger
- Pier Gerlofs Donia
- Imperialisme
- Che Guevara
- Neokolonialisme
- Geregtelike onafhanklikheid
- Statistiese onafhanklikheid
- Onafhanklike stad
Eksterne skakels
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir onafhanklikheid.
