Paleomagnetisme
Paleomagnetisme is die navorsing van die magnetisasie en sy rigting van gesteentes van 'n bepaalde ouderdom.
Daar is party minerale wat by hulle vorming deur die magnetiese veld van die aarde permanent gemagnetiseer word. Meting van hulle magnetisasie kan daardeur inligtings verskaf oor die magneetveld van die aarde op die moment van vorming. Daaruit kan afgelei word op watter breedtegraad die gesteente gevorm is en watter rigting die magneetveld toe gehad het.
Omdraaiing
[wysig | wysig bron]
Die magneetveld van die aarde het talle kere in die aardgeskiedenis van rigting verander: die magnetiese suidpool het die noordpool geword en andersom. Die posisie van die kontinente het ook verander deur die plaattektoniek. Paleomagnetisme speel 'n sleutelrol in die navorsing van die paleogeografie van ons planeet.[1]
Die tektoniek vervaardig meer oseaankors by die rug wat op die plaatgrens lê. Dit skuif die oseaanbodem sydelings opsy. Die nuwe materiaal is aanvanklik magma wat 'n hoë temperatuur het. Terwyl dit afkoel raak dit deur die magneetveld van die aarde gemagnetiseer. Hierdeur word die magneetveld se rigting vasgelê. Navorsing het duidelik gemaak dat dit 'n patroon van magnetiese strepe veroorsaak wat ewewydig aan die rug loop. Die magnetisasie se rigting wissel van streep tot streep omdat tydens die geskiedenis van die aarde die planeet se magneetveld herhaaldelik omgekeer het.
Belangrike minerale
[wysig | wysig bron]Minerale wat in paleomagnetisme belangrik is:
| Mineraal | formule | Curie-punt (°C) | Oorsprong |
|---|---|---|---|
| magnetiet | Fe3O4 | 580 | magmaties, soms metamorfies of chemies |
| titanomagnetiet | Fe2FexTi1-xO4 | 150- 580 | magmaties, soms metamorfies of chemies |
| hematiet | α-Fe2O3 | 675 | sediment, chemies, soms magmaties of metamorf |
| maghemiet | γ-Fe2O3 | 590-675 (gaan oor in hematiet 250-750) | chemies |
| magneetkies | FeS1+x x<-0,14 | 320 | magmaties, chemies |
| goethiet | α-FeOOH | 120 | chemies (verwering) |
| lepidokrosiet | γ-FeOOH | <25 (verloor water 250 ->maghemiet | chemies (verwering) |
| greigiet | Fe4S4 | ~330 (ontbind ~200) | chemies (anoksiese sediment) |
