Russiese braille

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Russiese braille
Russian Braille chart.jpg
Soort skryfstelsel Alfabet
Taal Russies
Stelsel Braille
Gegrond op Russiese alfabet

Russiese braille is die braillealfabet van Russies en, met aanpassings, tale in buurlande wat die Cyrilliese skryfstelsel gebruik soos Oekraïens en Mongools. Dit is gegrond op die Latynse transliterasie van Cyrillies, met bykomende letters spesiaal vir Russies. Dit is in Russies bekend as Шрифт Брайля Sjrift Brailja, "brailleskrif".

Alfabet[wysig | wysig bron]

Russiese braille lyk soos volg:[1][2][3]

Druk а a б b в w г g д d е e, je ё jo ж zj з z и i й j
Braille Braille A1.svg Braille B2.svg Braille W.svg Braille G7.svg Braille D4.svg Braille E5.svg Braille Å.svg Braille J0.svg Braille Z.svg Braille I9.svg Braille AND.svg
Druk к k л l м m н n о o п p р r с s т t у oe ф f
Braille Braille K.svg Braille L.svg Braille M.svg Braille N.svg Braille O.svg Braille P.svg Braille R.svg Braille S.svg Braille T.svg Braille U.svg Braille F6.svg
Druk х ch ц ts ч tsj ш sj щ sjtsj ъ ы i ь э e ю joe я ja
Braille Braille H8.svg Braille C3.svg Braille Q.svg Braille Û.svg Braille X.svg Braille À.svg Braille È.svg Braille Ù.svg Braille Ö.svg Braille Ü.svg Braille Ë.svg

Die Russiese alfabet van voor die Russiese Rewolusie het verskeie letters ingesluit wat nie meer gebruik word nie. Daarbenewens het die letter э ietwat anders gelyk.

Druk ѳ th і i ѣ ě э è
Braille Braille V.svg Braille Y.svg Braille Ô.svg Braille Ê.svg

Hoewel dié letters nie meer in Russies gebruik word nie, kom hulle nog voor in die braillealfabette van ander tale.

Punktuasie[wysig | wysig bron]

Enkelpunktuasie:[3]

Druk , .[4] ? ! ; : -
Braille Braille Comma.svg Braille Period.svg Braille QuestionMark.svg Braille ExclamationPoint.svg Braille Semicolon.svg Braille Colon.svg Braille Hyphen.svg Braille Hyphen.svgBraille Hyphen.svg

Dubbele punktuasie:

Druk « ...... »
(buite-aanhaling)
„ ...... “
(binne-aanhaling)
( ...... ) [ ...... ]
Braille Braille QuoteOpen.svgBraille NULL.svgBraille QuoteClose.svg Braille CapitalSign.svgBraille QuoteOpen.svgBraille NULL.svgBraille QuoteClose.svgBraille Apostrophe.svg Braille Bracket.svgBraille NULL.svgBraille Bracket.svg Braille CapitalSign.svgBraille Bracket.svgBraille NULL.svgBraille Bracket.svgBraille Apostrophe.svg

Formatering[wysig | wysig bron]

Kurs. Hoofl. No. Kolom
Braille CursiveSign.svg Braille DecimalPoint.svg Braille NumberSign.svg Braille É.svg

Syfers en berekenings[wysig | wysig bron]

Syfers is die letters a-j met Braille NumberSign.svg vooraan, nes in ander alfabette. Wiskundige simbole is soos volg:

Druk + - × · : =
Braille Braille ExclamationPoint.svg Braille Hyphen.svg Braille QuoteOpen.svg Braille Apostrophe.svg Braille Period.svg Braille Bracket.svg
Druk < > ( ) %
Braille Braille Ö.svg Braille O.svg Braille Ê.svg Braille Ä.svg Braille SH.svgBraille Û.svg Braille NumberSign.svgBraille J0.svgBraille QuoteClose.svg

Wiskundige simbole word voorafgegaan, maar nie gevolg nie, deur ’n spasie, byvoorbeeld:

  Braille NumberSign.svg Braille F6.svg   Braille QuoteOpen.svg Braille NumberSign.svg Braille G7.svg   Braille Period.svg Braille NumberSign.svg Braille A1.svg Braille D4.svg   Braille Bracket.svg Braille NumberSign.svg Braille C3.svg

6 × 7 : 14 = 3

Uitbreidings vir ander tale[wysig | wysig bron]

Baie tale van die voormalige Sowjetunie gebruik gedrukte alfabette wat van die Russiese alfabet afgelei is, met toevoegings vir unieke klanke. Net so stam hulle braillealfabette van Russiese braille af. Die brailletekens vir letters wat ooreenstem met dié in Russiese druk is dieselfde as in Russies braille. Daar is egter geen internasionale konsekwensie onder die bykomende letters nie, buiten Braille Y.svg і, wat in Oekraïens, Belarussies en Kasaks gebruik word – en selfs dan gebruik Kirgisies Braille Y.svg vir ң (ŋ). Gewoonlik word al die Russiese letters nie gebruik nie, behalwe miskien in leenwoorde. Punktuasie- en formateringstekens stem meestal ooreen met Russiese braille.

Oekraïense braille[wysig | wysig bron]

Oekraïens het die bykomende letters і, ї, є, ґ. Die є is die spieëlbeeld van die ou Russiese э, terwyl і die ou Russiese і is (dus die omgekeerde van й en dieselfde as die Engelse en Franse y) en ї is die ou Russiese jat (ѣ).[5]

Druk є ґ і ї
Braille Braille Ä.svg Braille Ï.svg Braille Y.svg Braille Ô.svg

Unesco kon hierdie waardes in 2013 nie bevestig nie.[6]

Belarussiese braille[wysig | wysig bron]

Belarussies het die bykomende letters і en ў. Hulle is die spieëlbeeld van й en у.

Druk і ў
Braille Braille Y.svg Braille Ò.svg

Unesco kon hierdie waardes in 2013 nie bevestig nie.[6]

Kasakse braille[wysig | wysig bron]

Kasaks het die bykomende letters ә, ғ, қ, ң, һ, ө, ү, ұ, і.[6]

Druk ә ғ қ ң ө ү ұ һ i
Braille Braille Ä.svg Braille Ï.svg Braille Ô.svg Braille SH.svg Braille Ê.svg Braille ST.svg Braille Ò.svg Braille V.svg Braille Y.svg

Mongoolse braille[wysig | wysig bron]

Mongools het ook die letters ө, ү, maar met ander brailletekens:[6]

Druk ө ö ү ü
Braille Braille V.svg Braille Ô.svg

Albei dié letters is verouderd in Russiese braille. Die gedrukte Mongoolse klinker ө (ö) lyk amper soos die ou Russiese medeklinker ѳ (th) en gebruik dieselfde brailleteken; die Mongoolse klinker ү (ü) gebruik die brailleteken van die ou Russiese klinker jat.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. specposobie.narod.ru/brail
  2. 萬明美, 2001, 「視障教育」, 五南圖書出版股份有限公司, p. 108
  3. 3,0 3,1 Рельефно-Точечный Шрифт Брайля
  4. En dus Braille Period.svgBraille Period.svgBraille Period.svg vir die ellips
  5. Брайля Шрифт, Leksika.com.ua
    (ґ is nie aangeteken nie)
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 World Braille Usage Geargiveer 8 September 2014 op Wayback Machine, Unesco, 2013