Gaan na inhoud

Skeer

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Skeer in vlak seewater net voor die eiland Krøttøy in Noord-Noorweë.
'n Lugfoto van 'n skeermeer in Naantali, Finland.
'n Skeerkus in Suid-Noorweë.

Die term skeer verwys na 'n meestal klein, onbewoonde rotseiland wat gedurende die Ystydperke in bepaalde gebiede van die Noordelike Halfrond, veral Skandinawië, Skotland, Kanada en die Verenigde State gevorm is toe yslae vanuit die binneland uitgebrei en rotsmassas langs die kusgebiede oorstroom en afgeslyp het. Sodoende het skere hul kenmerkende, afgeronde vorm gekry.

Etimologie

[wysig | wysig bron]

Die term skeer is afgelei van die Oud-Noorse sker, letterlik "'n rots in die see", en kom in alle Skandinawiese tale (en in Fins) voor (Yslands en Faroëes: sker, Noors: skjær en skjer, Sweeds: skär en Fins: kari). Die term is via Skots ook in Engels ontleen (skerry) en kom daarnaas ook in Skots-Gaelies voor (sgeir).

Groter eilandgroepe, wat uit skere bestaan, word in Skandinawië skärgård (Sweeds), skjærgård (Noors en Deens) en saaristo (Fins) genoem (letterlik "skeretuin").

Wetenskaplike indeling en ontstaan

[wysig | wysig bron]

Binne die studieveld van geomorfologie word skere saam met die holme - groter, dig begroeide eilande - by die sogenaamde roches moutonnées gereken, 'n oorkoepelende vakterm vir rotsagtige landskapsvorme wat as gevolg van glasiale erosie ontstaan het. Net soos fjorde is die uitgestrekte skerekuste gedurende die Ystydperke gevorm. Ná die afsmelting van groot ysmassas het die rotsformasies, wat net soos die res van die land onder die swaar gewig geswig het, in die loop van die laaste 10 000 jaar weer begin rys en as klein rotseilandjies bo die seevlak verskyn. Hierdie geologiese proses van landopheffing duur byvoorbeeld in Skandinawië nog steeds voort sodat die eilandjies aanhou groei. Groter skere beslaan oppervlaktes van enkele vierkante kilometer.