Gaan na inhoud

Terracottaleër

Koördinate: 35°36′N 108°24′O / 35.600°N 108.400°O / 35.600; 108.400
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Terracottaleër
’n Deel van die leër.
’n Deel van die leër.
Name (taalvariante)
Tradisionele Chinees   兵馬俑
Vereenvoudigde Chinees   兵马俑
Pinyin Bīngmǎyǒng
Mausoleum van die
Eerste Qin-keiser
*
Unesco-wêrelderfenisterrein

Ligging van Terracottaleër op 'n kaart (Volksrepubliek China)
Terracottaleër
Terracottaleër
Posisie van die Mausoleum van die Eerste Qin-keiser in China
Koördinate: 35°36′N 108°24′O / 35.600°N 108.400°O / 35.600; 108.400
Lande Vlag van die Volksrepubliek China Volksrepubliek China
Tipe Kultureel
Kriteria i, iii, iv, vi
Verwysings 441
Streek Shaanxi
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie 1987  (11de Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn.
Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Die Terracottaleër (vereenvoudigde Chinees: 兵馬俑, tradisionele Chinees: 兵马俑, "Soldaat-en-perd-begrafnisbeelde") is ’n versameling beelde van terracotta wat die leër van Qin Shi Huang, die eerste keiser van China, uitbeeld. Dit is ’n vorm van begrafniskuns wat in 210 tot 209 v.C. saam met die keiser begrawe is om hom in die hiernamaals te beskerm.

Die figure is in 1974 deur plaaslike boere in Xi'an, in die provinsie Shaanxi, ontdek. Hulle wissel in hoogte volgens hul rol – die hoogstes is die generaals. Die figure sluit soldate, strydwaens en perde in. Volgens ramings in 2007 bevat die drie putte met die Terracottaleër meer as 8 000 soldate, 130 strydwaens en 670 perde. Die meeste is nog in die Qin Shi Huang-mausoleum begrawe.[1] Ander, niemilitêre beelde is in ander putte ontdek; dit sluit hofamptenare, akrobate, atlete en musikante in.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Die bou van die graftome is deur die historikus Sima Qian (145-90 v.C.) beskryf in sy bekendste werk, Shiji, wat ’n eeu ná die voltooiing van die mausoleum geskryf is. Werk daaraan het begin in 246 v.C., kort nadat keiser Qin (toe 13 jaar oud) die troon bestyg het, en 700 000 werkers het eindelik aan die projek gewerk.[2] Die geograaf Li Daoyuan het ses eeue ná die keiser se dood in Shui Jing Zhu geskryf Berg Li is ’n goeie ligging vanweë sy gunstige geologie. Daar is talle jademyne; die noordekant is ryk aan goud en die suidekant ryk aan jade. Dit is glo hoekom die keiser, wat bewus was van sy goeie reputasie, gekies het om daar begrawe te word.[3][4] Sima Qian het geskryf die keiser is begrawe saam met paleise, torings, amptenare, waardevolle artefakte en wonderbaarlike voorwerpe. Geen melding word egter van die terracottabeelde gemaak nie.[2]

Latere historiese geskrifte noem die moontlikheid dat die grafkelder geplunder is deur Xiang Yu, ’n aanspraakmaker op die troon ná die eerste keiser se dood.[5][6] Daar is egter geen aanduidings van ’n plundery nie.[7]

Ontdekking

[wysig | wysig bron]
Die heuwel waarin die grafkelder geleë is.

Die Terracottaleër is op 29 Maart 1974[8] deur boere ontdek terwyl hulle ’n put sowat 1,5 km oos van die grafkelder gegrawe het,[9][10] in ’n streek wat vol ondergrondse fonteine en waterweë is. Eeue lank al was daar berigte van stukkies terracottabeelde en fragmente van die Qin-nekropolis wat in die omgewing gevind is.[11] Hierdie ontdekking het Chinese argeoloë dus aangespoor om ondersoek in te stel, en so is die beelde ontdek.

’n Museumkompleks is intussen oor die gebied gebou, met die grootste put wat in ’n groot struktuur gehuisves word.[12]

Die leër is deel van ’n veel groter nekropolis. Met radarondersoeke is vasgestel dat die gebied omtrent 98 km2 groot is.[13] Die nekropolis is gebou as ’n mikrokosmos van die keiser se paleis en dek ’n groot gebied om die heuwel waarin die grafkelder is aan die voet van Berg Li. Dit is in die vorm van ’n piramideagtige struktuur,[14] en word omring deur twee sterk mure met ingange. Die nekropolis bestaan uit verskeie kantore, sale, perdestalle en ander strukture, sowel as ’n keiserlike park om die heuwel. Die soldate staan wag aan die oostekant van die grafkelder. Tot 5 m rooi, sanderige grond het in die twee millenniums van die grafkelder se bestaan op die terrein versamel.[15]

Dit lyk of die grafkelder lugdig verseël is.[16][17] Dit word toe gehou, moontlik vanweë kommer oor die bewaring van die artefakte daarin.[16] Ná die uitgrawing van die Terracottaleër het die geverfde oppervlak op van die beelde begin afdop en verbleik.[18] Die vernis oor die verf kan binne sekondes omkrul as dit aan die droë lug van Xi'an blootgestel word en kan binne minute afdop.[19]

Uitgrawingsterrein

[wysig | wysig bron]

Putte

[wysig | wysig bron]
Put 1, die grootste put wat uitgegrawe is.

Vier hoofputte van sowat 7 m diep is al uitgegrawe.[20][21] Hulle is sowat 1,5 km oos van die grafheuwel geleë. Die soldate is so gerangskik dat dit lyk of hulle die grafkelder vanuit die ooste beskerm waar keiser Qin se verowerde state was.

Put 1

[wysig | wysig bron]

Put 1, wat 230 m lank en 62 m breed is,[22] bevat die hoofleër van meer as 6 000 figure.[23] Dit het 11 gange, waarvan die meeste breër as 3 m is. Hulle is uitgevoer met klein stene en het houtplafonne wat deur groot balke en stutte omhoog gehou word. Dié ontwerp is ook vir die grafkelders van adellikes gebruik. Die houtplafonne is met matte van riet en lae klei bedek om dit waterdig te hou. Daarna is nog grond bo-op geplaas om hulle sowat 2-3 m bo die omringende grondvlak te laat uitstaan.[24]

Ander

[wysig | wysig bron]

Put 2 bevat kavallerie- en infanterie-eenhede sowel as strydwaens, en stel moontlik ’n militêre wag voor. Put 3 is die beheerpos, met offisiere met hoë range en ’n oorlogswa. Put 4 is leeg en is moontlik deur die bouers leeg gelos.

Sommige van die figure in Put 1 en 2 toon brandskade, terwyl oorblyfsels van gebrande dakbalke ook gekry is.[25] Dit, tesame met die vermiste wapens, is al beskou as bewys van die beweerde plundery deur Xiang Yu en die daaropvolgende brandstigting. Daar word geglo dit het die dak laat instort, wat weer die leërfigure daaronder stukkend geval het. Die terracottafigure wat op die oomblik uitgestal word, is uit die fragmente opgebou.

Ander putte wat deel van die nekropolis is, is ook uitgegrawe.[26] Hulle lê binne en buite die mure wat die grafheuwel omring. Hulle bevat bronswaens; terracottafigure van vermaakkunstenaars soos akrobate en van amptenare; klipwapenrustings; grafte van perde, seldsame diere en werkers; en kraanvoëls en eende van brons in wat ’n ondergrondse park voorstel.[27]

Soldaatfigure

[wysig | wysig bron]
’n Terracottasoldaat met sy perd.

Soorte en voorkoms

[wysig | wysig bron]

Die terracottafigure is lewensgroot. Hul hoogte, uniforms en haarstyle verskil volgens hul rang. Dit lyk of elke figuur ’n unieke gesig het; geleerdes het egter 10 basiese gesigsvorms geïdentifiseer.[28] Die figure beeld die volgende uit: gepantserde soldate, ongepantserde infanteriesoldate, perderuiters met pildooshoedjies, strydwadrywers met helms en beter pantserbeskerming, wadrywers met spiese, knielende boogskutters met pantseruitrusting, ongepantserde boogskutters wat staan, en generaals en ander offisiere met laer range.[29] Daar is egter afwisseling in die uniforms: Sommige dra byvoorbeeld skeenskutte en ander nie; sommige het lang- en ander kortbroeke aan; en hul pantseruitrustings verskil na gelang van hul rang, funksie en posisie in die formasie.[30]

Figure van ’n boogskutter en offisier om te wys hoe hulle sou gelyk het toe hulle geverf was.

Die figure is aanvanklik in helder kleure geverf: pienk, rooi, groen, blou, swart, bruin, wit en pers.[31][32] Die kleurafwerking en individuele gesigsvorms sou hulle ’n realistiese voorkoms gegee het. Die meeste van die verf het egter mettertyd afgedop en verbleik.

Sommige geleerdes meen daar is dalk ’n Hellenistiese invloed te bespeur vanweë die gebrek aan lewensgroot en realistiese beelde voor die Qin-dinastie.[33][34] Volgens hulle is die moontlike Griekse invloed veral sigbaar in sommige figure, soos dié van die akrobate, en in die tegniek wat vir die maak van die bronsbeelde gebruik is.[35][36] Chinese geleerdes skiet egter dié idee af omdat daar geen bewys is van kontak tussen die antieke Grieke en die Chinese bouers van die grafkelder nie.[37]

Vervaardiging

[wysig | wysig bron]

Die terracottafigure is deur regeringswerkers en plaaslike vakmanne in werkwinkels gemaak van plaaslike materiale. Die koppe, arms, bene en torso's is apart gemaak en daarna aanmekaargeplak. Ná voltooiing is die figure in die putte geplaas in presiese militêre formasies volgens rang en funksie.[38]

Die gesigte is met gietvorms gemaak; daar was minstens 10 gietvorms vir die gesigte.[28] Klei is agterna gebruik om die gesigsuitdrukkings op elke gesig uniek te maak.[39] In dié tyd van streng keiserlike beheer is van elke werkwinkel verwag om sy naam aan te bring op die voorwerpe wat hy maak ter wille van gehaltebeheer. Dit het moderne historici gehelp om te bepaal watter werkwinkels se plig dit was om teëls en ander alledaagse voorwerpe vir die Terracottaleër te maak.

Wapens

[wysig | wysig bron]
’n Jian-swaard van brons met ’n chroombedekking.

Die meeste figure sou regte wapens gehad het om hulle meer realisties te laat lyk. Die meeste van die wapens is egter gesteel of het vergaan. Tog is baie wapens soos swaarde, spiese, lanse, byle, skilde, boë en pylpunte in die putte gekry.[20][40] Meer as 40 000 bronswapenitems is ontdek, veral pylkoppe. Bronsswaarde en -dolke is ook gevind.[41]

Klipwapenrusting in die Nasionale Geografiemuseum.

Van die wapens, soos die swaarde, was skerp en is bedek met ’n laag van 10-15 mikrometer chroomdioksied, wat hulle 2 000 jaar teen roes sou beskerm het.[42][43] Van hulle het datums op van tussen 245 en 228 v.C., wat daarop dui dat hulle as wapens gebruik is voordat hulle begrawe is.[44]

’n Belangrike element van die leër is die strydwa, waarvan vier soorte ontdek is. In gevegte het pare waens voor infanterie-eenhede gery. Die belangrikste wapen van die drywers was die ge, of dolk-byl, ’n L-vormige bronslem wat aan ’n lang skag gemonteer was en gebruik is om na die vyand te kap. Die infanteriesoldate het ook ’n ge gehad wat aan korter skagte gemonteer was, asook hellebaarde (gevegsbyle), spiese en lanse. Vir gevegte op ’n kort afstand het beide strydwadrywers en infanteriesoldate reguit swaarde gehad waarvan albei kante skerp was. Die boogskutters het boë met gesofistikeerde meganismes gehad wat pyle verder as 800 m kon skiet.[44]

Twee van "Die Akrobate".

Akrobate

[wysig | wysig bron]

Uitgrawings in 1999 in een van die putte het 'n reeks terracottabeelde onthul wat "Die Akrobate" genoem word. Dit toon 'n begrip van die menslike anatomie.[45][46]

Die oorspronklike doel van die beelde is onseker, maar hulle word as óf akrobate of dansers beskou. Daar is baie minder van hulle as soldate: dalk 'n paar dosyn.

Dié figure is lewendiger en minder stereotiep as die soldate, veral as gevolg van hulle houdings.[46][45]Sommige is skraal, terwyl ander baie swaar is. Baie van hulle voer lyf- of handbewegings uit.[45]

Uitstallings

[wysig | wysig bron]

’n Versameling van 120 voorwerpe uit die mausoleum en 12 terracottasoldate is van 13 September 2007 tot April 2008 in die Britse Museum in Londen vertoon as deel van ’n spesiale uitstalling.[47] Dit het meegebring dat 2008 die museum se suksesvolste jaar nog was en dat die museum tussen 2007 en 2008 Brittanje se grootste kulturele attraksie was.[48][49] Dit het die meeste besoekers gelok sedert die Toetankamen-uitstalling van 1972.[48] Daar is berig dat die 400 000 vooraf betaalde kaartjies so gou uitverkoop is dat die museum sy openingsure tot middernag verleng het.[50] Desondanks moes baie besoekers weggewys word.[51] Op die dag waarop die Chinese Nuwejaar gevier is, was daar so ’n toeloop dat die museum sy deure moes sluit.[51]

In 2004 is soldate en ander voorwerpe in die Forum de Barcelona in Barcelona uitgestal. Dit was hul suksesvolste uitstalling nog.[52] Dieselfde uitstalling was daarna in die Fundación Canal de Isabel II in Madrid, en dit was ook hul mees geslaagde uitstalling.[53]

Ander plekke waar dit ’n ongekende getal besoekers gelok het, is verskeie stede in Noord-Amerika,[54] Toronto[55] Swede,[56][57] en Turyn en Milaan in Italië.[58][59]

Galery

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Portal 2007, p. 167.
  2. 2,0 2,1 Sima Qian – Shiji, Volume 6
  3. Clements 2007, p. 158.
  4. Shui Jing Zhu, hoofstuk 19
  5. Shui Jing Zhu, hoofstuk 19
  6. Sima Qian – Shiji, Volume 8
  7. "Royal Chinese treasure discovered" (in Engels). BBC News. 20 Oktober 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Desember 2006. Besoek op 3 Desember 2011.
  8. Agnew, Neville (3 Augustus 2010). [ Terracottaleër op Google Boeke Conservation of Ancient Sites on the Silk Road]. Getty Publications. p. 214. ISBN 9781606060131. Besoek op 11 Julie 2012. {{cite book}}: Check |url= value (hulp)
  9. O. Louis Mazzatenta. "Emperor Qin's Terracotta Army" (in Engels). National Geographic. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Februarie 2017.
  10. The precise coordinates are 34°23′5.71″N 109°16′23.19″E / 34.3849194°N 109.2731083°O / 34.3849194; 109.2731083)
  11. Clements 2007, pp. 155, 157, 158, 160–161, 166.
  12. "Army of Terracotta Warriors". Lonely Planet.
  13. "Discoveries May Rewrite History of China's Terra-Cotta Warriors" (in Engels). 12 Oktober 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2019. Besoek op 12 Oktober 2016.
  14. 73号 Qin Ling Bei Lu (1 Januarie 1970). "Google maps" (in Engels). Maps.google.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2014. Besoek op 3 Desember 2011.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  15. Clements 2007, p. 160.
  16. 16,0 16,1 "The First Emperor" (in Engels). Channel4.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2010. Besoek op 3 Desember 2011.
  17. "Application of geographical methods to explore the underground palace of the Emperor Qin Shi Huang Mausoleum". Google. Besoek op 3 Desember 2011.
  18. Nature. "Terracotta Army saved from crack up" (in Engels). Nature.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Julie 2017. Besoek op 3 Desember 2011.
  19. Larmer, Brook. "Terra-Cotta Warriors in Color." National Geographic Junie 2012: 86
  20. 20,0 20,1 "The Necropolis of First Emperor of Qin" (in Engels). History.ucsb.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 September 2015. Besoek op 3 Desember 2011.
  21. A Magic Army for the Emperor Lothar Ledderose
  22. Ledderose 1998, pp. 51–73 A Magic Army for the Emperor
  23. "The Mausoleum of the First Emperor of the Qin Dynasty and Terracotta Warriors and Horses" (in Engels). China.org.cn. 12 September 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2013. Besoek op 3 Desember 2011.
  24. Portal 2007.
  25. "China unearths 114 new Terracotta Warriors". BBC News. 12 Mei 2010. Besoek op 3 Desember 2011.
  26. "Terracotta Accessory Pits" (in Engels). Travelchinaguide.com. 10 Oktober 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2018. Besoek op 3 Desember 2011.
  27. "Decoding the Mausoleum of Emperor Qin Shihuang". China Daily (in Engels). 13 Mei 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Desember 2019. Besoek op 3 Desember 2011.
  28. 28,0 28,1 [ Terracottaleër op Google Boeke The Terra Cotta Warriors]. p. 27. {{cite book}}: |work= ignored (hulp); Check |url= value (hulp)
  29. Cotterell, Maurice (Junie 2004). [ Terracottaleër op Google Boeke The Terracotta Warriors: The Secret Codes of the Emperor's Army]. Inner Traditions Bear and Company. pp. 105–112. ISBN 978-1591430339. {{cite book}}: Check |url= value (hulp)
  30. Cotterell, Maurice (Junie 2004). [ Terracottaleër op Google Boeke The Terracotta Warriors: The Secret Codes of the Emperor's Army]. Inner Traditions Bear and Company. pp. 103–105. ISBN 978-1591430339. {{cite book}}: Check |url= value (hulp)
  31. John Simpson, Greg Hurst 3 Desember 2011 12:01 am. "Terracotta soldier – in full colour". The Times. UK. Besoek op 3 Desember 2011.
  32. "Terracotta army emerges in its true colors". China Daily (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Januarie 2020. Besoek op 3 Desember 2011.
  33. Early links with West likely inspiration for Terracotta Warriors, argues SOAS scholar Geargiveer 6 Oktober 2017 op Wayback Machine, School of Oriental and African Studies (SOAS), University of London
  34. Lukas Nickel, The First Emperor and sculpture in China, SOAS, University of London, Cambridge University Press, 2013
  35. "Western contact with China began long before Marco Polo, experts say". BBC (in Engels). 12 Oktober 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Augustus 2019.
  36. Johnston, Ian (13 Oktober 2016). "Ancient Greeks may have built China's famous Terracotta Army – 1,500 years before Marco Polo". Independent.co.uk (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Maart 2020. Besoek op 14 Oktober 2016.
  37. "Why China's Terracotta Warriors Are Stirring Controversy" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Januarie 2020.
  38. "A Magic Army for the Emperor" (in Engels). Upf.edu. 1 Oktober 1979. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 April 2013. Besoek op 3 Desember 2011.
  39. Portal 2007, p. 170.
  40. "Exquisite Weaponry of Terra Cotta Army" (in Engels). Travelchinaguide.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2020. Besoek op 3 Desember 2011.
  41. Cotterell, Maurice (Junie 2004). The Terracotta Warriors: The Secret Codes of the Emperor's Army. Inner Traditions Bear and Company. pp. 99–102. ISBN 978-1591430339. DbtrAwAAQBAJ.
  42. "Terracotta Warriors (Terracotta Army)" (in Engels). China Tour Guide. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Oktober 2019. Besoek op 28 Julie 2011.
  43. Zhewen Luo (1993). China's imperial tombs and mausoleums. Foreign Languages Press. p. 102. ISBN 7-119-01619-9.
  44. 44,0 44,1 "The First Emperor - China's Terracotta Army - Teacher's Resource Pack" (PDF). British Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 15 Desember 2016. Besoek op 4 Februarie 2018.
  45. 45,0 45,1 45,2 Nickel, Lukas (Oktober 2013). "The First Emperor and sculpture in China". Bulletin of the School of Oriental and African Studies (in Engels). 76 (3): 422–427. doi:10.1017/S0041977X13000487. ISSN 0041-977X.
  46. 46,0 46,1 Qingbo, Duan (Januarie 2023). "Sino-Western Cultural Exchange as Seen through the Archaeology of the First Emperor's Necropolis". Journal of Chinese History (in Engels). 7 (1): 22. doi:10.1017/jch.2022.25. ISSN 2059-1632. S2CID 251690411.
  47. "British Museum - The First Emperor: China's Terracotta Army". British Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Augustus 2011. Besoek op 4 Februarie 2018.
  48. 48,0 48,1 Higgins, Charlotte (2 Julie 2008). "Terracotta army makes British Museum favourite attraction". The Guardian (in Engels). Londen. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Maart 2019. Besoek op 25 Mei 2010.
  49. "British Museum sees its most successful year ever". Best Western (in Engels). 3 Julie 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Desember 2009. Besoek op 4 Februarie 2018.
  50. "British Museum ponders 24-hour opening for terracotta warriors" (in Engels). CBC News. 22 November 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Augustus 2016.
  51. 51,0 51,1 Whitworth, Damian (9 Julie 2008). "Is the British Museum the greatest museum on earth?". The Times. London. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Junie 2011. Besoek op 25 Mei 2010.
  52. DesarrolloWeb (19 April 2007). "Los guerreros de Xian, en el Forum de Barcelona" (in Spaans). Guiarte.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Maart 2018. Besoek op 3 Desember 2011.
  53. "Guerreros de Xian" (in Spaans). Futuropasado.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2019. Besoek op 3 Desember 2011.
  54. "Record-Breaking Terracotta Army Exhibition at Atlanta museum" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2012. Besoek op 16 Januarie 2010.
  55. "ROM's terracotta warriors show a blockbuster" (in Engels). CBC. 6 Januarie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Januarie 2011. Besoek op 4 Februarie 2018.
  56. "China's Terracotta Army, Stockholm, Sweden, Reviews". Besoek op 20 Januarie 2010.
  57. "World Famous Terracotta Army Arrives in Stockholm for Exhibition at Ostasiatiska Museum" (in Japannees). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 November 2008. Besoek op 20 Januarie 2010.
  58. "Il Celeste Impero. Guerrieri di terracotta a Torino - Il Sole 24 ORE".
  59. "Esercito di Terracotta: dalla Cina a Palazzo Reale di Milano - NanoPress Viaggi" (in Italiaans). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 April 2019.

Bibliografie

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]